TOI TE KUPU, TOI TE MANA, TOI TE WHENUA

Muka, Volume 12, Issue 3, 1 December 1999, Page 4

TOI TE KUPU, TOI TE MANA, TOI TE WHENUA

I te wehenga atu o nga Kaiwhiri nei - a Timoti Karetu, a Ngahinaturae Te Uira, a Te Wharehuia Milroy, ratou ko Waihoroi Shortland-kakimite Minita Maori i etahi atu hei kaiwhiri mo te reo. I te marama o Whiringa-a-nuku ka tohua ko enei hei kaiwhiri hou - ko Patu Wahanga Hohepa, ko Waireti Tait-Rolleston, ko Ruka Broughton, a, me Quinton Lee Hita. Ka kowhiritia hoki hei a Patu Hohepa te Ahorangi. Kia marama ai koutou ko wai ma ke enei kaiwhiri hou, anei etahi o nga whakamarama. Ko Patu Wahanga Hohepa MA(NZ), PhD(lndiana), no Te Mahurehure-Ngati Korokoro-Te

Kapotai o Nga Puhi me Ngati Wai, no Te Atiawa o Taranaki. I tupu ake i roto i te reo Maori i Hokianga, a, i ako i etahi atu o nga reo o te ao i nga whare wananga i Tamaki-makau-rau, Hawaii, i Amerika, i Ahurei (Ahitereria) me Tiamana. Neke atu i te whatekau ona tau i whakaako ai i te reo Maori, a, pera ano hoki te roa e mahi ana i roto i nga ropu Maori. Kei te tu tonu hei Kaitiaki mo ona marae me ona whenua o Te M ahurehure. Ko ia tetahi o nga Kaiwhiri Kamupene o Tai T okerau Forests Ltd, he huihuinga whakatopu i te tekau ma iwa o nga ngaherehere paina i Te Tai Tokerau. Ko Waireti Tait-Rolleston

Dip Teaching. He uri ia no nga kawai o Te Arawa me Tuhoe, a, i tupu ake tenei wahine rangatira i roto i te reo Maori. He kaiako ia mo te wa roa, a, kei nga whare wananga me nga kura takiura ia inaianei. He pukenga whakaako i nga whare wananga o Wikitoria me Waiariki e hangai ana ki nga tohu Wahine Maori me nga tohu Mahi-a-tawhiro. Ka tapiri atu ki tenei te turanga Kaitakawaenga mo te tohu Mahi Tawhiro i Waiariki. I roto i nga whakahaere ate Kawanatanga i te Upoko o te Ika, ko Waireti te Kai-takawaenga mo nga ropu whakahaere matua a Te Komihana o Nga Tari Kawanatanga e hangai ana ki nga tangata whenua. Kei roto hoki ia i te Komiti Tohutohu Minita o te Tari Toko-i-te-ora e hangai ana kite taha Maori. Ko Ruka Broughton

Dip. Business Management, Master o Matauranga Maori, MA, translator. I tupu ake ano hoki a Ruka i

roto i te reo Maori. No roto mai ia i nga kawai whakapapa o T aranaki, o Whanganui; no.Ngati Awa, no Ngati Kahungunu hoki. I tenei wa he kaiako ia i te Wananga o Raukawa mo te Tohu Paerua. Ko Quinton Lee Hita

He kanohi ia m 6 te rangatahi kei te ako i te reo me ona tikanga i nga kura, i nga wananga, i roto i nga huihuinga whanau, a, i nga wahi huihuinga nga akonga. Ko ona iwi ko Ngapuhi me Ngati Whatua. Ko tana mahi pangakau ma te reo irirangi mete pouaka whakaata mai. Ko ia te tangata whaka-tu mai i te whakaahuatanga o Pukana, na,-i mua atu, ko Tumeke tenei. Ko ia hoki te Kai hautu i Te Kete Takiwamo Ruia Mai. Ka tapiri atu ki tana mahi Kai Paho mo Ruia Mai ia ra, te mahi whakahaere i te Kowae Matatahi mo nga rangatahi. E ruatau ia i Ruia Mai. Na, ko tetahi atu o ana mahi he rapu i nga hunga pai kite waiata mo te ropu mahi hopu waiata itawahi.