Te Kura Reo i tū ki Ruamata

Muka, Volume 12, Issue 3, 1 December 1999, Page 11

Te Kura Reo i tū ki Ruamata

Ko ana te reo rahiri o Ruamata marae, o Ruamata kura kite hunga whai ite reo kia rauika atu ki raro ite maru o N gati U enuku-kopako i to ratou papa i nga paparinga o te roto o Rotorua-nui-a-Kahu-mata-momoe. Ko tona ahua 90 nei te hunga nana te karanga i tautoko, a,

mahea ana tera i te korenga i rite ki era atu o nga kura te tokomaha o te hunga i puta ake.

Ehara i te mea he aha i puta pera mai ai te korero heoi ano ko te whakapae o te penei rawa o te tpkoiti ko te pohehe o te hunga haere mai ki era atu o nga kura na te korenga mai o Timoti i Te Taura Whiri kua kore nga kura nei i tu. Kati, he ki noa atu tenei kei te haere tonu te kaupapa, a, ko te kura tuatahi a tera tau ka tu kite marae o Waimarama mai ite 9 kite 14 o Kohi-tatea.

Mena he take whakamanatunatu i a matou kei te puta mai i nga kura nei ko tera o te haere mai o te hunga kaore i te pera rawa te matatau. Ko te ram nui ke hoki kaore e marama mai ki nga korero atu, kaore hoki e taea e ratou nga mahi ka whakaritea atu. Na tera kua huri wawe kite reo Pakeha, kua takeo atu, kua takeo mai kia patai noa ko te ngakau he aha te hua o te haere mai o tenei hunga?

Kua takoto noa atu te korero kia haere mai ko te hunga e autaia tonu ana te matatau, a, e whakaritea atu ana nga mahi ma te hunga kua eke tonu ki ona taumata nei. E kore matou e taea te whakangaueue mai i tera whakaaro na te mea he nui tonu nga-kura e whakaturia ana mo te hunga katahi ano ka timata kite ako engari ia te hunga ahua matatau, koinei anake pea.

Waimarie ana matou, te hunga kaiwhakaako, i te ekenga mai o Wiha raua ko Hlria ki to matou

waka. Ina whakaritea mai raua ki a matou e matatahi tonu ana raua no reira e tika ana kia puta he mihi ki a raua. Otira, kua puta ke nga mihi ate hunga haere mai ki a raua mo te pai o a raua mahi, a, heoi ano ta matou he tapiri atu i a matou na mihi ki era. Tena korua, nau mai kite ao whakaako pakeke!

A-wairua nei kaore he korero na te mea i rangona te mahana mete pai o tera. I pera rawa ai na te ahua tonu ote hunga haere mai mete ahua ote iwi manaaki mai. Ki te pai nga taha e rua me pehea ke hoki e kore ai e puta tetahi wairua e ora ai te ngakau?

No te po o te Taite ka arotaketia te kura, a, ko te hunga i hoki wawe i arotake i mua i te hokinga. Aua atu tera, ka nui to matou ngahinapouri kite hunga e hoki wawe nei na te mea kia tae kite wa mihi ki nga tumau kua tokoiti noa iho. He tino tono atu tenei kite hunga haere mai kia noho a tutuki noa te kaupapa, a, ko tera ko te wa e haere ai nga mihi ki nga kanohi wera. Tena ata whakaarotia ake tenei take - kaore he take o te korero tikanga Maori mena kei te ngutu noa, kaore i tua atu!

I takoto nga tono a Te Arawa raua ko Te Waipounamu kia riro ki a ratou nga kura e rua o te tau putea hou ka timata ate 1 o Hongongoi a tera tau. Ko te powhiri a Te Arawa na te kuratini o reira, a, ko ta Te Waipounamu me hoki rawa nga kaitono kia tautokona ta raua karanga ete iwi kainga. Hei reira rawamohiotiaai ahea, ki hea. E takoto ana ano hoki te powhiri aNgahutoitoi kia hoki pera atu engari mo te kura ki Waimarama ata whiri whiri ai nga tono nei.

Kati koianei te kura i tu ki Ruamata na reira ka mihi tonu kite hunga nana a muri i tu. Kia penei noa ake te korero, e nga warn pumanawa o Te Arawa tena rawa atu koutou.