He Papakupu Hou

Muka, Volume 11, Issue 2, 1 March 1998, Page 4

He Papakupu Hou

N ā Te Haumihiata Mason

I runga i te karanga a te Pokapu Papakupu o Aotearoa, itu he hui kite tari oTe Taura Whiri i te marama o Paenga-whawha kua pahure ake nei. I karangatia te hui nei kia pai ai te whakawhiti whakaaro epa ana kite hanga papakupu Maori hou, kia pai ai and hoki te whakapuaki a te Pokapu Papakupu o Aotearoa ito ratou hiahia kite tautoko ite hunga e whakaaro ana kite hanga papakupu Maori hou.

Ko tetahi korero i ara ake i te hui, ko te maha o nga kupu Maori kaore i tuhia ki ta Wiremu, penei i te kupu ‘tirikohu’ nei. He kupu tenei e ahua rite ana

te tikanga kite kupu 'ruku', kite kupu 'tiripou' ranei. Ka pai tonu te kohikohi i nga kupu penei itewa e whakamahia tonuhia ana, ka tapiri atu ki nga kupu e noho mai ana i ro papakupu Maori. Kei tupono ka ngaro haere i roto i nga tau, a, mate a-moa tonu atu.

I whakaarahia ake ano te whakaaro kia tuhia he papakupu Maori hou, mete noho mai o nga whakamarama ote kupu kite reo Maori, tae atu hoki kite whakatauira ite ahua ote whakamahi ite kupu. Katoa me tuhi kite reo Maori, e taea ai ete tangata te ako ite reo Maori kite reo Maori. Kua roa rawa e noho mai ana ko te reo Pakeha hei huarahi atu ki te reo Maori.

Ara ano tetahi whakaaro i whakaarahia ake, ko te hanga papakupu Maori epa ana kite putaiao, te pangarau, me etahi atu kaupapa e pa ana ki nga marautanga. He pai ano tenei whakaaro, ka mutu, kaore e kore ka tautokona e te mahi a te kaiwhakaako o 6 tatou kura, huri i te motu.

Heoi and, ko te whakaaro i poipoia nuitia e nga ngutu o nga tohunga i tae ake kite hui, ko te hanga papakupu hou, a, tera ano hoki ka neke atu i te papakupu kotahi.