E.—No. 4,

He wai kei aku kamo Noho mai i roto na Kei tohungia koe He mea nei koutou E aki ana i ahau I te po aroa nei Ekore c hohoro te awatea Kia marama ai Taku nei titiro He rangaihi whare la te whatu ra Kei raro c au na ha i i." " Karanga mai c hoa ma, tenei ka tae au. Eki ana to kupu no Tifcirau a Tamatea a Wairarapa, i te 18G3 i te ISG4 pena tonu a matou ; no Tikirau a Tamatea ki era tikanga au, homai noa nei kua rere ke; na c hoa penei tonu au ki "no Tikirau a Tamatea a Wairarapa," tae mai nei au he inalii ke tenei au. Tena c hoa ma na wai i patu, naku koia ? Ehara i au, i a Hapi, i a Heremia i patu, tena na wai i patu ? Naku ? Na taua ? Kaore. Na "Waikato i hanga—na Waikato i patu. Naku i patu ? Na Ngatiraukawa ? Nau ?Na Te Atiawa ? Kaore. Na Ngatikaliuhunu —na etahi iwi ranei ? Kaore, Na Waikato i hanga, na Waikato i patu. Engari ko taku hoa ko Wi Waaka oki mai ra, kaore c tika, ho Kawanatanga ia, i hoki mai ia i Kohimarama, ko tenei ko te ki, i kiia no Tikirau a Tamatea, a Wairarapa, a Kapiti i paiherea ki reira, ko taku kino ka nui taku kino ki anei lnahi —Kaore ano i oti tera mahi ra a taua, ka timata ano he main ke ; na ko tenei ka nui tehe —kea ki atu au kia koe timata tonu ake i te mate ko te Atiawa anake, ko tenei kia marama engari me waiho atu ki aTe Ua i te tangata nana te mahi, kei mea koe hetaware i a koe, kaore—kia rongo mai koe waiho atu ano i a ia a kaua ki konei. Akuanei koia kinongia ai i roto i tona tika ? —Akuanei ra paingia ai me ka tika, akuanei koe kite ai i nga tito a tena mahi; i karanga ake koe ki au "No Tikirau, me to te hoe a to tonu." Ko tenei, tenei te whawhai ma taua akuanei ano taua mahi ai i tetahi mahi ma taua." Matene te Whiwhi ka tu —" Karangatia c aku tuakana tenei te haere nei, kua oti ano te karanga no Tikirau a Tamatea a Wairarapa, i a koe c ki na naku i hanga te kingi—Ae! Ko taku kingi i haere ai au, mo te pai anake —Kaore mo tena c kiia na c koe —mo te toa, engari mo te ata mahi pai. Ko taku i naianei, kati te kaiapa tukua mai ra tetahi taha kia Wi Tako he kupu tuturu ra tenei, kati rate kaiapa, akuanei ka tutuki o koutou waewae ka kiia, na Wi Tako na Matene. Kei te whakaaro auu kite ki nei 'uo Tikirau,' ekore c pai kite herehere marire kia ata ta ai te manawa, ko tena ko a koutou ki na whakairia atu—tukua mai tetahi w&hi ki au, kia iti nei koa." Henare Koura : Katu —" Karangatia, tenei te haere nei—Karangatia a Matene raua ko Wi Tako, nga tangata kei te marama nga tikanga me te haere c ki nei No Tikirau a Tamatea —a Wairarapa, koia ra c mahia nei—Ka tika a koutou ki mo Whangaehu, ki taku a Whangaehu kei te pai, kaore i toku ringa—i to Kawana. Karangatia tenei te haere nei, a ekore ia nei c mutu tenei hanga te haere, ma tena hanga c mahia na, ka mutu ai tenei hanga te haere. Tenei te Pioriori: — Etangi ra c toku ihu Ko au kei te ngutu E hoa ma c ka tae mai Taku iti kawea au Xi te wai kia hemo ake Ai te aroha ngau kino Xi au koe c iro c hara koa E hoa ma i te haramai Pono lie whakawairangi Noa na nga ki nui nana I hapai ka koke kai te Haere kati koia ra c roto I ahau te mahi tuatini. Kai te pewhea ra au i pcnci ai a koutou korero na, ko Takitimu te waka koia au c haere nei i a koe c ki na ' Kati ra c nga Wairua o te taha Kawana,' a kei te ngaro i a koutou taku kingitanga- —na kei te aha au ? Ko au c hara ite Kawana—engari ko taku kawana he ata mahi i a tatou; na c kore koutou c marama hi te tikanga o taku kupu, tenei ake te taima c marama ai koutou, me tukua atu ana nga ki kia puta. Haere mai c Ngatiraukawa —kawea mai te taonga o Ngatikahungumi mo nga tangata o Wairarapa, i te timatanga c manaakohia ana; ka roa kua parahako, pera me te mahi kingi i kiia hei puru i te toto —hei pupuri i te whenua, ko tenei ka tae mai koutou, ka hoki." Karanama te Kapukia ka tu. "Haere mai c Ngatiraukawa, kawea mai te mahi kino na; he kai whakarongo korero au—ko tena Ko te take i kaere mai ai koutou —ko te Atua kaha tena kite patu Pakeha ? He mea karanga kua wahia a Ngatiraukawa mo te mate. Karangatia c

32

FURTHER PAPERS RELATIVE TO THE SPREAD OE THE