KO TE HAHI O TE KARAITI ME ONA MANGANGATANGA.

Whetu o te Tau, Volume 1, Issue 3, 1 September 1858, Page 3

KO TE HAHI O TE KARAITI ME ONA MANGANGATANGA.

UPOKO IV. I te tau o te Ariki 67 ka hapainga mai te taua o Roma kite patu i nga Hurai; ko nga rangatira o tenei ope, ko Wepehiana, ko Tituha, tama ano ona. Ko nga hoia ote raua ope 60,000. No te horonga o Kariri, tne ctahi atu wahi, i Huria, ka hoki a Wepehiana ki Roma, waiho iho ana to tiianga s> ta taua ki tana tama, ii a Tituha. Ka taea etahi o nga pa e te ope o Roma, ka tae atu Iri to tau. 1 Hiralvtirama ; n. karapotia ana e ratou taua pa, keria ana kite maioro a waho, te puta te tangata whenua kite rapu kai. lia whakaekenga, i ia whakaekenga, ka hi nga te pcrekura, mano tini kite moenga o tetahi o tetahi. Nawai ra ka taea te taiepa tuatahi, te tuarua, te tuatoru. Nui atu te kaha o nga Hurai, me to ratou maia; ka taea tetahi wahi o to pa, rewa ana te toto, kauika ana te tupapakn, ka whati iti atu, ka tupu ano te whana. E toru marama, tango atu kite wha, i kakawe ai i roto ite pa, ka tae nga hoia o Roma ki to taiepa kohatu o te Temepara. Ko tetahi mate o to tangata whenua i roto i tenei whawhai, ho hiakai. Ota noa te tangata i nga mea kai e tokoto ana, hamu noa ctahi ki nga otaota, ki nga paru o nga huarahi, a, ko etahi i kai tangata. No konei koa i rite ai te poropititanga a Mohi i mua, i ki nei, "A, ka kai koe i te lma o to kopu, i te kikokiko o o tama, o o tamahine, i homai e Ihowa e tou Atua ki a koe, i to whakapaenga, i te kopaninga hoki o kopania ai koe eou hoa riri." Tiutcronomi xsviii—s3. Ko tetahi ho i roto i tenei whainga, he p»tu no nga Hurai i a ratou ano ; puke ana te toto i roto i to pa i ta ratou mahi kohuru i a ratou ano. No te timatanga o te whawhai ka mahara nga akonga ki tckupu o to Ariki, i ki nei, "Ka kite koutou i te whaka-rikarika whakamarakerake i korerotia e Raniera te poropiti, e tu ana i te wahi tapu (ko ia e titiro pukapuka ana, kia matau ia). Hei reirako ratou i Huria, mo rere ki nga maunga." Matiu xxiv—15,16. A, onia ana ratou" ki tetahi pa i nga maunga, ko I'era tona ingoa, ka ora i te riri o te taua, waiho iho

nga he ki nga Hurai kihai nei i whakapono kiate Karaiti. No te marama o Mei, ka taea e te ope o Roma, te pito ki raro o te pa; a, no nga ra o Akuhata ka horo te pito i tu ai tc temepara. No te ekenga a nga hoia ki reira, ka whiua atu e tetahi he mounga ahi ki roto ki taua whare, inamata! ka pongere, ka mura, tinei noa etahi o ratou, kihai i mate, pa tonu atu te ahi ki nga rakau whakairo, ki nga koura, me nga hiriwa, a, haruru haere ana te ahi i roto i nga ruma katoa, i te wahi tapu hoki. I te toronga o to temepara he mano nga tangata i piki ki runga ki nga keokeonga, ki te tuanui, tena e tae ake te ahi ki reira, ka horo te tuanui, pau tonu ake ratou i te kapura. Haunga nga taogata i kohurutia i roto i te temepara, e tere ana te toto o nga Hurai, ano he wai i roto i te whare o te Atua. No te patunga o tenei hunga kite temepara, ka rere nga morehu kite pito whakarunga o te pa, tangi ana te aru e te taua, a, horoa ana tera wahi. Ka patua nei te tane, te wahine, te tamariki, te awa nei te toto, a, mano tini kite moenga i nga marae o nga kainga, puta ana te haunga, kahore hoki he kai tanu. Ara i patu nga hoia o Roma, i patu, ka hoha noa iho, ngenge ana te ringa i te patunga. Takoto rawa iho kotahi miri ona kotahi rau mano, 1,100,000; ko nga herehere hei hoko mo Roma, ciwa to kau ma whitu mano 97,000. Na, murua ana nga taonga katoa i toe, tahutahu rawa nga whare katoa, turakinaana nga pa kohatu, whakahoroa katoatia ana nga whare taua, pakira kau ana taua pa, engia ano kihai i nohoia tera wahi e te tangata. Pa ana te he nui ki nga iwi o Hiruharama, whakarite?. ana e te Atua ta ratou kupu i ki atu m a Pirato, "Ko ona toto, hei runga i a matou, me o matou tamariki." Matiu xxvii—2s. TJPOKO V. No te mutunga o to whawhai, ka hoki a Tituha ki Roma kite kawe i o ratou taonga, i nga herehere hoii. Ko nga hoia i waiho iho e Hiha hei tiaki mo Hiruharama, 800 ; ko te wahi i tu ai to ratou whare tiaki, ko maunga Hiona. A i rotoi auara ka hapainga e nga Kiriki e nga Ratini, hanga ana he pa mo ratou ki Hiruharama, tapa iho taua pa, ko Eria Kapitorina. I a ratou e noho ana, ka ngoki atu etahi o nga Hurai ki reira noho ai, takitahi nei. Noho noi nga Hurai i nga taone i pahaki atu i Hiruharama, a, ka whakatika tetahi tangata i roto i a ratou, ko Haimona Pukapara te ingoa. Mea ai taua tangata ko te Karaiti ia, whai tonu atu nga Hurai i a ia, haere rawa ake tana ope erua rau mano 200,000. Huaki tonu atu taua ope ki Hiruharama, nohoia ana e aua Hurai te pa, me nga whare taua, me nga taone o reira. Ka rongo a Roma, ka hapainga mai e Hewara. Ka whakaekea e te taua, ka horo he pa, ka horo he pa, a, turia ana ki waho, mimiti ana nga Hurai i a Roma, takoto rawa iho erima rau, ewaru te kau mano 580,000 haunga nga mea i tahuaa kite ahi, me nga mea i mato i te kai kore. I muri mai o tenei i nga ra o Anatonina Piura i te tau o te Ariki 138 ka waiho nga Hurai kia noho marire ana i etahi o nga whenua o Huria j

otira, kihai a Hiha i whakaae kia noho ratou ki te pa o Hiruharama. Ite tau 306 ka puta kite karauna o Roma a Kanitaina nui. I whakaae tenei Epara kite whakapono, a, i roto i tana Eparatenga, mano tini te tangata i tahuri kite Hahi. Tokorua raua ko tona whaea ko Herena kite whakamana ite whakapono. Haere atu ana a Herena ki Miruharama kite titiro i nga wahi i haerea e te Karaiti, a, whakahaua iho eia kia hanga he whare karakia kite tini ote wahi i Hiruharama. Whakatakariri noa nga Hurai ito ratou kitenga i nga whare karakia o nga Karaitianaj otira. kahore he toa i kitea e ratou hei takitaki i to ratou mate. Ite Eparatanga o Huriana, i te tau 361 ka koa nga Hurai, no te mea, kahore Epara i whakaae ki ate Karaiti. I mea a Huriana kia whakakahoretia e ia nga korero poropiti o te Ariki, whakahaua ana e ia nga kai mahi kia hanga he temepara ki runga ki Maunga Moria ; ko te ahua kia poka ke ake i te whare karakia i hanga e Herena ki runga ki Maunga Kaware. Ka rongo nga Hurai kite whakaaro o Huriana te Epara o Roma, ka whakarapopoto i a ratou ki Hiruharama kite hanga ite temepara. Otira, kahore i puta ta ratou whakaaro, ko te whare karakia i tu ki Maunga Moria, na Takei, a, e tu mai nei ano. No konei i rite ai te kupu poropiti o te Ariki i mea nei, "A ka takahia a Hiruharama e nga tauiwi, kia rite ra ano te wa o nga tauiwi."—Ruka xxi—24.