Kua whawhai nga iwi ote Arawa kite Urewera. Haere ake a Ngatiwhare, a Tuhourangi, me etahi atu iwi, kite whai i a Kereopa—kaore i tutakina, hoki ana kite Whaiti. No muri iho ka raunatia tetahi pa o te Urewera i te po, ka puhia ka mate rawa etahi. Tenei ano te reta a te Arawa kei a matou, ekore e oki te nuipepa nei.
He korero atu tenei kia rongo mai boa maori kite ritenga o te mahi e hereherea nei nga hoiho, me nga kau, me etahi atu kuri, me ka hopungia e takahi ana i te whenua o te tangata, te mara kai ra nei a te tangata. Mea ake whakaturia ai e te KawanaUmga etahi Kaari pena ki kainga ki uta kia haere ai te mahi i rungai te ritenga o te Ture ; kia kore ai nga raruraru e kitea ana i etahi rangi i mua atu, i te hanga e hopungia noatia ana e te tangata nuaiho i runga i tona whakaaro ake ano. Ko nga ritenga enei o taua Ture, ara:— 1. Ka takahia te whenua, te mara ranei, o te tangata e nga kuri o tetahi tangata, me tu'hi atu kite reta kite. tangata nana nga kuri kia mauria. Ka kore e mauria i roto i nga haora c 24, me utu ia mo nga ra katoa i waibo ai i runga i te ritenga i te Tepara A kua tuhia ki raro iho. 2. Kite ngakau kore te tangata kite Pauna (ara, kite Kaari) i nga kuri e takahi ana i tona whenua, he mea pai kia tamanatia te tangata nana. 3. E pai ana kia Paunatia i runga ano i te whenua i takahia, kite Pauna o te Kawanatanga ranei. Kite Paunatia i runga i tona whenua ake ano, me whangai kite kai, kite wai; otira ko nga utu hei homaitanga ma te tangata nana kia rite kite Tepara B. 4. Ko nga kuri e aia ana i nga tino huarahi, kite rere etahi o aua. kuri ka takahi i te whenua taiepa kore i te taha o aua huarahi, ka hohoro te tiki atu e te Kai a, ka whakahokia mai kite huarahi, penei kaore he aha. 5. Kite mauria e te tangata etahi kuri kite Pauna o te Kawanatanga, ma te Kaitiaki o te Pauna e whakaatu nga tikanga. 6. Ka kore e whakaae te tangata nana nga kuri ki nga moni e tonoa ana e te tangata nana te whenua kua takahia, penei me anga ki tetahi Kai Whakawa mana e whakarite. 7. Ekore te tangata nana nga turi e poka noa kite tiki i ona kuri i runga i te whenua o te tangata—engari, ma te tangata nana te whenua e whakaae, katahi ra ano. S. Kite tukua e te tangata tana kuri kia haere noaiho i nga rori o uta, o te Taone ranei, me utu ia kia Is. mo te kuri nui, kia toru pcne mo te kuri iti—ia ra, ia ra, i haere ai te kuri. 9. Kite haere te Hoiho tariana, te Kaihe tariana, te Kau Puru ranei, (kua haere ake i runga i te tau kotahi te takiwa o tona whanautanga mai), kite haere noa i runga i te whenua o tetahi tangata ke, ka utu te tangata nana ki a te Kawanatanga nga moni kaore e tae ki runga ake i te £5, kaore e hoki iho i te £1 —kei te whakawa
te tikanga. Tetahi ka utu te tangata nana te poaka raho (pena ano ona tau) kaore i runga ake i tc £2, kaore i raro iho i te 10s. Tepara A.
Tepara B. Ega ufcu mo te kai manga kuri me ka hoatu kite Kai-tiaki o o te Pauna (ara, o te Kaari). Mo te kuri nunui kotahi Is. Mo te mea paku ; 3d, Xo enei utu ka hoatu mo nga rangi katoa e noho ai nga kuri i roto i te Fauna ia rangi, ia rangi, mo nga hawhe rangi ranei; a, ma te Kaitiaki ote Pauna e whangai i aua kuri kite wai i nga ra katoa. Tepara D, Nga moni me ka hoatu kite Kai-tiaki ote Pauna mo te uohoauga o nga kuri ki roto. ia ra, ia ra : Mo te Kurinui.. - ]s. Mote Mea iti 3d.
Te alma o te kuri. i 1 ! Whenua kore Taiepa: Whenua Taiepa. Taiepa. Euri nui .. Kuri paku.. Is. d. j .10 1 1 . 0 2 I i 1 s. d. 2 0 0 4 e. d. 4 0 1 0
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18650826.2.4
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Waka Maori, Volume III, Issue 58, 26 August 1865, Page 17
Word count
Tapeke kupu
751Untitled Waka Maori, Volume III, Issue 58, 26 August 1865, Page 17
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in