WAIAPU.
No te Hatarei te 1 o nga ra o Hurae ka tae mai te tima i Waiapu. Ko te riri o reira kai te riri tonu. Nga iwi Hau Hau o Taranaki, puta noa ki Opotiki kua hui katoa ki Waiapu kite whawhai ki nga maori Kuini. Ko te pa ko Tikitiki i riro mai i a te Mokena ma i mua ra, kua hoki ano tenei kite Hau Hau. Te timatanga o taua parekura he putanga mai no etahi o te Hau Hau ki waho 0 tona pa, o Pukemaire, hei Imnuhunu pupuhi ki Tikitiki. Katahi ka whakaputa atu a te Mokena ratou ko ona hoa kite whawhai; ko etahi ano i waiho ki muri hei pupuri i te pa. Nawai i whakarongo te kai tiaki o te pa kite pu e paku ana, ka kawea i te toa o te ngakau ka whakaputa ano ki waho kite awhina i a te Mokena—ka mahue hoki te pa kaore he kai tiaki o roto. 1 enei ano a riri ana i waho, tera te haere te matua o te Hau Hau, tika ana he huarahi ke, tae ki Tikitiki. Rokohanga atu kaore he tangata tahi o te pa, ko nga wahine, ko nga tamariki anake, me etahi koroheke nei. Katahi ka tomokia te pa ma tetahi o nga kuwaha i tetahi taha o te pa. Te taenga ki roto kite pa ka tahuri kite patu i nga koro-
heke i rokohanga iho i ro pa e noho ana, me tetahi tangata taotu hoki i reira e takoto ana kaore hoki i kaha te korikori o taua tangata i tona mate. Ko to te Hau Hau ahua hoki tenei he kohuru. He ahatanga koia na nga koroheke i patna ai? Heoi, riro ana te pa me nga wahine, me nga tamariki katoa o roto. No tetahi ra i muri nei ka tukua mai tokorua o aua wahine ki a te Mokena, he korero mai kite whakaae ia kia houhia te rongo ka tukua katoatia mai e ratou nga wahine me nga tamariki i mau ra. Kahore hoki i whakaaetia atu e te Mokena. Hui nga maoii Kuini i mate i tenei whawhai toko waru, toko wha i tu a kiko. Nga mea mate o te Hau Hau e 20, rahi atu—kaore i mohiotia nga mea i tu a kiko. Ko te Taitene pakeha Kai Whakawa o te Wairoa kei reira ano, kei roto i nga maori Kuini. Ka mutu ra, apopo te Hau Haute ki ai he toa nona i taea ai te pa nei. Otira ehara, inahoki no ratou te nuinga o nga mea i mate. Tetahi, he whakaaro kore no te hunga i waiho iho e te Mokena hei tiaki i te pa—te noho tonu i ro pa, puta kau ana ki waho waiho ana ko nga wahine anake. Ki ta matou whakaaro me noho tonu te taha Kuini i roto i ona pa i tenei takiwa ; taihoa e kawe te riri ki waho kia tae atu he tuara mo ratou. Kanui ano te toa o ratou, otira he toa tokoiti—ko te Hau Hau he tokomaha. Kaua a te Mokena e monmou wawe i ona tangata, he maha nga rangi e takoto ake nei. Ahakoa, e Ngatihokopu, te riro noa atu ai tena pa. Kia manawanui koutou, kia to tonu i enei rangi. E kore pea e roa ka tae atu he tuara mo koutou. Inakoki ena pakeha kua tukua atu e te Makarini hei hoa mo koutou—mana e haere atu etahi i muri. Koi mahara koutou e whakaaro kore ana te pakeha ki a koutou. Kua hoki atu tena pa ki a te Hau Hau. Otira ehara i te kaha nona i taea ai; he whakaaro kore no te kai tiaki, tetahi he konihi
no te Hau Hau. Ko tenei, na tenei rangi, i riro ia ia tena pa; tukua atu ki tetahi takiwa a muri ake nei ka hoki mai ano taua pa me etahi atu hoki o nga pa o te Hau Hau i te pakeha ratou ko nga maori Kuini hei utu. Meheraea i kaha te Hau Hau i Waikato, i Taranaki, i etahi atu wahi hoki o te moutere nei, ka kaha hoki pea ki kona. Tena he iwi mate ia i ona riringa katoa i etahi wahi atu, kua oma haere ki ro ngahere mete weka, me pehea he kahanga mona apopo ? Tena ano e pena ki kona, tena ano e mate. Ekore rawa e tukua e te Atua kaha ona tamariki kia mate rawa.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/WAKAM18650715.2.3
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Waka Maori, Volume III, Issue 55, 15 July 1865, Page 5
Word count
Tapeke kupu
753WAIAPU. Waka Maori, Volume III, Issue 55, 15 July 1865, Page 5
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in