HE KAIPUKE WERA I TE MOANA

Waka Maori, Volume II, Issue 52, 27 May 1865, Page 2

HE KAIPUKE WERA I TE MOANA

No te 21 o nga ra o Mei nei ka tae mai i Akarana te tima nei a te "Ekemati," e rere ana ki Po Neke. Na taua tima i kawe mai te rongo o te weranga o tetahi kaipuke nui i te moana—ko te " Paieri Ta" I te ingoa. Ko te whakamaoritanga o taua ingoa, he " Vftietu Mumura"—-he tika tonu hoki tona ingoa ; inahoki, mura rawa ia i te ahi, ngaro raw a atu. Nga tana 0 taua kaipuke kotahi mano, e toru rau, e ono te kau ma tahi. Nga utanga i runga he huruhuru hipi; he matu kau, hipi hoki, he mea tao ; he katene whatu kahu nei; he kiri kau, hipi hoki; he aha noa atu. I utaina mai i Pirihipene (Brisbane), he taone i ko noa atu o Po Hakene—engari kei taua whenua ano. E kawea ana aua hanga ki Ingarani, ki reira mahi ai; a, ka whakahokia mai kite ao katoa hei kahu mo te tangata. No te 1 o nga ra o Aperira nei ano ka rere mai taua puke i Pirihipene. He tokomaha nga pakeha no taua kainga i eke mai i runga ; nga \vahine moe tane, nga mea taka kau hoki, hui kaloa ki nga tane ka kotahi rau ma rima takitahi nei—e hoki katoa ana ki Ingarani kite toro i o ratou matua, i o ratou whanaunga. Ka mutu, ka rere tonu mai taua puke nei kite moana, ka tae mai kite ritenga o tetahi pito o tenei motu, ki te taha tonga, e wha rau pea maero te pamamao atu. Katahi ka matauria iho, aue! he aoahi tenei e whakaputa ake nei! Katahi ka huakina tetahi o nga ara kite riu ote kaipuke ; tona putanga ake o te aoahi, te ta nga manawa —hohoru tonu te tutaki iho. Ehara tenei i te kaipuke tuatahi i wera i te ahi i tenei hanga ite huruhuru. Kite mea ka maku nga huruhuru i roto i nga peke i te utanga ki runga kaipuke, ka pehia iho ki roto kite kaipuke, ka roa e takoto ana ka haere ake te pumahu ; nawai ra ka ka torohu noaiho—ma te mea ka nui haere te ka, ka puta te hau ki roto ki nga wahi e tuhera ana ote kaipuke; katahi ka pakaru mai te mura ki waho, ko te matenga toutanga ia ote kaipuke. Ekore hold e mate 1 te wai; he kiki hoki no te kaipuke, kaore e tae atu te wai ki nga wahi katoa o roto o

te kaipuke—engari ko nga huruhuru e pumahu katoa ana. Ahakoa, he peke kotahi i maku, tera e pena tonu—mana e toro haere atu te ahi i taua peke kotahi. Na, e maharatia ana i penei hoki tenei kaipuke he maku no etahi o nga huruhuru i te utanga mai ki runga. Heoi, katahi ka titiro nga pakeha ka mate ratou. Te kau nga ra i mahi ai kite niapu wai ki roto kite kaipuke hei tini i te a hi—te mate hoki. Tena mavire te tu o taua mapu; he rnapu kaipuke ano, he ahi mana e huri—ko te wai ka maringi mai ki roto kite kaipuke i tetahi taha, ka whakamaringi atu kite moana i tetahi taha. Ka mutu, kaore tou i mate te ahi, engari ka nui haere; ka pakaru mai te mura ma wahi tuhera o te kaipuke. Katahi ka mahara te Kapene me whakarere e ia tona kaipuke. Ko te motu ko Whare Kauri tena, e wha rau maero te pamamao atu i te wahi o te moana e rere ana taua kaipuke. E rua nga poti o taua puke kua hikitia e te ngaru i te marangai i tetahi rangi atu, riro atu ana—toe iho e wha tonu nga poti, Katahi ka eke te kapene me nga wabine nie nga tane ki runga ki aua poti, SS ratou i eke atu —mahue kite kaipuke 17 nga tane, kaore ena i oki runga ki aua poti. Ke aroha anake te Meti (to'raro iho i a te Kapene) ki ona heramana, ka karanga ' " Ina, ko au hei hoa m.» koutou; engari kia kaha tatou kite mahi i ta tatou kaipuke hei oranga mo tatou." Katahi ka hoki mai te Meti ki runga kite kaipuke, ka rere ns;a poti—e anga ana ki Whare Kauri. Heoi, ka mahue nga tangata nei ki muri hei kai ma te ahi ko te 20 tenei o nga ra o Aperira. Katahi ka mahi aua maia nei kite tini i te ahi; kite purupuru i nga wahi tuhera ; kite whakauwhi hoki ki nga hera i vthakamaknkuria kite wai, koi puta te hau ki roto, mura ake—he mea kia ka torohu tonu ai me kore e hohoro te tae mai ta ratou kaipuke ki uta nei. Ko etahi i tahuri kite hanga mokiki hei oranga mo ratou mo te mea ka mura rawa to ratou Po wha ki muri iho ka puta te marangai nui. Ma te aha e korero te ngaru o te moana nui ? Mete maunga o uta te rite ! I te po marama ana te moana i te uira! Turi ana nga taringa i te whaitiri! Ka rua nga mate mo nga maia nei; ko te ngaru hei whakatahuri i ta ratou kai puke, katahi; ko te ahi e ka ake ana i raro i nga waewae, mete puia, ka rua. Ko te aoahi, ko te mamaoahoki, e pahihi tonu ake ana—ko konei tetahi mate. Otira manawanui tonu nga tangata nei—mahi tonu. Ka mutu, no te 11 o nga ra o Mei nei ka tae mai ta ratou kaipuke ki uta i ko atu o Tauranga, i te ritenga o te moutere nei ki Otea. Ka kitea i kona e tetahi kaipuke e rere ana ki Akarana; ka tikina nga tangata i runga e te poti o taua kaipuke. Heoi, ora ana nga tangata nei 17, kite Meti ka te 18. Nga ra i mahi ai ratou i runga i ta ratou kaipuke, i muri mai o te haerenga o to Kapene me etahi o ratou i runga i°nga poti e wha, e 21 nga ra. Riro kau mai ana ratou ki runga kite kaipuke nana ratou i kite ka pakaru mai te mura; ka nohoratou

ki runga ki tetahi kaipuke matakitaki ai ki ta ratou kaipuke e kainga ana e te ahi, pau ake, totohu iho. No te taenga ki Akarana ka kohikohi moni nga pakeha o reira ma ratou—he mea hoki kua rawakoretia ratou, ko o ratou kahu, me o ratou mea katoa, kua pau atu i te ahi. Na, ko nga poti e wha i haere ai te Kapene i runga, me nga wahine, me etahi o nga heramana me nga tangata atu, kaore ano kia rongona—kua tie ranei ki Whare Kauri, kaore ranei, E ki ana te Meti ki tana whakaaro e kore e tae, he nui hoki no te marangai i muri nei. Engari kua tukua e te ICawanatanga tetahi kaipuke manuwao ki, te rapu haere, a Whare Kauri atu. Kite kitea ka mauria ka whakahokia atu ki nga kainga i Po Hakene, te whenua i rere mai ai. Heoi ra tena —o te moana ona mate. He toa ano rate tangata mana e haere te ■waha o te parata.