TE WHAWHAI A TE INGARIHI RAUA KO TE POA.
Te whakarapopototanga o nga Waea mai mo te Whawhai.
Keepataone. Noema 14. Tekau ma tahi nga Kaipuke kua u mai i tenei ra, ko nga Hoia o runga tekau ma wha mano, e ono mano o enei Hoia kua tukua atu ki Tapana takiwa o Neitara, niehemea ka hui atu enei Hoia ki nga mea kua tae ki Ehikooti ki nga mea hoki o Reirimete, ka nuku atu kite rua tekau ma wha mano Hoia o te Ingarihi kei Neitara. Ranana. Noema 14. Kua whakaaro te Kawanatanga o Ingarangi kia kapi te kotahi rau mano tangata, no konei kua huihuia kia tekau mano tangata, hei tuku mai kite pito whaka-te-tonga o Awherika. Tapana. Noema 15. Ko te whakaaro nui o Tianara Pura kia tere atu nga Hoia hei whakapiki i nga Hoia o te tabne o • Reirimete, kia mutu ai te maharahara o te Iwi, nofeemesfkaite whakapaua e Tianara Teopaafea me onaKai whakahaere, to ratau kaha kite whakahoro r tenei Pa, ki te horo i te Poa ka pa mai he Aitua nui kite Ingarihi, ina hoki tekau mano nga Hoia o te Ingarihi kai te noho i roto i te Pa, he nui nga mea i tu-a-kiri, me nga Hoia kai te paangia e te mate, me nga taonga Whawhai a te Ingarihi o roto o taua Pa, ka riro katoa i
te hoa riri ina horo te Pa, hei pairiga tenei mo te hoa riri, no koaei i kaha ai te Tianara whakahaere kite tuku ata i nga Hoia ki Neitara, tetahi kai te kaha rawa te akiaki a Tianara- Tecpaata ki ona Hoia, kia kokiri ratau hei whakahoro i te pa, engari kua ngoikore te ahua o ana Hoia. Banana. Noema 16. Ka mutu tonu nga rongo korero o te Whawhai i tae mai ki konei i tenei ra, ara kua rite te tikanga whakahaere mo nga Hoia o Neitara, e haere nei kite whikaora itePa o Reirimete, a kua riro a Tianara Pura me Roore Metiunu, kite takiwa whakatetonga o te Arani Piri Teiti. Tapana. Noema 16. Kai te kaha tonu te Whawhai a nga Poa i Reirimete, kua whakahangaitia a ratau Purepo kite Ohipera, kua neke atu ite tekau mano nga Hoia o te Ingarihi kai Ihikooti, e whanga mai ana ki etahi o ratau, ara ki nga ropu whakahaere o nga Purepo, a hei reira kokiri ai ratau kite takiwa o Reirimete, i tae mai ano te Waea i tenei ra kua mate a Tianara Teopaata, engari kaoro ite pono tenei korero, i pa ke mai he mate iti ki a ia. Keepataone. Noema 16. Kua tae mai te rongo korero mo Kanara. Peitana Pawera te Kai whakahaere o nga Hoia o te Pa o Mawhekiingi tetahi hoki o nga tangata kaha o te Ingarihi o tenei Whawhai, i haere atu ia i waenganui pome ana Hoia e ono tekau ma-rima. Ohorere ana nga Poa i a ia, i tona putanga mai e moe ana nga Poa i roto i o ratau Teneti, ka werowerohia e te Ingarihi ki a ratau Peneti, he maha nga Poa i mate, kaore hoki ratau i te mohio e whia nga Hoia o te Ingarihi e Whawhai nei ki a ratau, i niahara te Kai-whakahaere o nga Poa neke atu i te kotahi mano nga Hoia, whati atu ana rafcau. Tapana. Noema 17. I haere atu tetahi ropu Hoia, i ahu atu ki Koronebo he ropu toro, na, ia ratau e hoki mai ana ka pa he aifcua ki a ratau,' kua oti te raweke te raina e nga Poa, kua oti tc whakatatanga e nga Poa nga maitai o te kokinga o te raina, ka hoki mai te Tereina ra ka tae mai ki tenei waahi ka papatia e te Tainamaiti, ka taka atu nga taraka, ka Waiputia mai hoki nga Hoia o te Ingarihi e te hoa riri, kua oti nei e ratau te whakanoho tetahi Purepo me tetahi Pu-tererere i ranga i tetahi karapuke, e tata ana kite waahi i whakahorotia nei te Tereina, ka puta ake nga Hoia o te Tngarihi ka kakari, engari he tokomaha rawa no te hoa riri, a kotahi rau nga Hoia o te Ingarihi i tu a-kiri i mate hoki i tenei Pakanga, i riro etabi hei herehere. Kaore i nui nga Hoia ote hoa riri i mate. Kua tae mai ano te rongo korero mo Reirimete, mo tetahi kakari nui i waenganui i nga Hoia ote Ingarihi mete Poa, ahe nui te matenga o te Poa, ina hoki e rua rawa nga Tereina i ki i nga Poa i b« akiri, kua mauria ki Pitoiia, e rua rau nga Kawha, ara, he Iwi Mangumangu, hei nehu" i te hunga mate. [Nga korero o muri mo tenei -whawhai. [I te 9 onga ra o tenei marama i kokiri mai te Poa kite whawhai kite Pa b Reirimete, i kaha rawa ta ratau whawhai ki te taha whakararo o te Pa, nohoia ana nga Karapuke me nga waahi pai o taua takiwa e nga Purepo a te hoa riri, kua oti e te Poa te mahi tetahi Parepare ki mua tonu i te waahi e nohoia ana e te Ingarihi, engari kihei ratau i noho kite tiaM, ka "haere ngaro atu tetahi ropu o te Ingarihi ka noho i roto i taua Parepare, kaJjioki mai ano te hoa riri, na, no te tatanga rawatanga mai kite taha ote Parepare e nohoia ngarotia nei e te Ingarihi ka waiputiß, oboreretia ratau, a he maha i hinga ka whati hoki ratau, mete mahi tonu a nga Purepo ate Ingarihi kite maka mata papa ki waenganui ia ratau, nga Poa i mate i tenei whawhai e 800 warn rau. Keepataone, Noema, 18. Kua tae mai te rongo i kakari te Poa ki tetahi waahi e tata ana ki Kimari, engari i hinga ratau, he maha hoki i mate.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/PUKEH18991130.2.6
Bibliographic details
Puke ki Hikurangi, Issue 19, 30 November 1899, Page 8
Word Count
984TE WHAWHAI A TE INGARIHI RAUA KO TE POA. Puke ki Hikurangi, Issue 19, 30 November 1899, Page 8
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in