Powhiri Ki Te Pirima Me Ona Minita.

Puke ki Hikurangi, Issue 8, 7 June 1898, Page 6

Powhiri Ki Te Pirima Me Ona Minita.

Haere mai te Honore Pirimia me ou hoa Minita me nga Rangatira Pakeha, haere mai, arahina mai nga Ruanuku o te ao, nga Ruanuku o nga nohoanga tapu, nga Kai-pupuri i te manao to tatau Ariki O Kuini Wikitoria, arahina mai te Kawana nga Iwi eruao NiuTireni, me Atimera Peahana (Rear- Admiral Pearson) te Timuaki o nga Manuao e tiaki nei ia tatau, etino koa ana'matau i tenei ra, e whakapai atu- ana matau kia koe me toou Kawanatanga, mo koutou kua tae mai nei ki te ra i whakaritea hei tutakitanga mo nga Rangatira katoa ote Motu nei kia koe, kia whakariterite tahi tatau i nga tikanga e maharatia ana hei Tare mo a muri ake nei, e wutu atu ai nga huarahi mate i nga Ture o naianei, e tino koa ana hoki matau mo nga Rangatira kua taea mai nei, ara, te Kawana, me Atimera Peahana, he tohu tenei hei whakamaharatanga ki to tatau ahua kotahi o n <ra Iwi e rua i tenei Motu, i raro ite mana kotahi o to tatau Kuini Atawhai, kia ora tonu koe, me toou Kawanatanga, kia whakaaro nui'ki te oranga mo matau me c matau Uri, ara kia waiho ano kia matau o matau Whenua e taea ana « matau te mahi te whakapai hoki, hei Whenua tuturu mo ake tonu atu, otira, e pouri ana matau mo te ngaro roa o u ,ra Rangatira ~o te Mctu nei, o Ngapuhi me Waikato mete Taitawhiti hoki, kua maha rawa nga whakanukuhanga i te ra o te Hui nei, a, kua tae mai ko feKawaua me Atimera Peahana me koe hoki,-i tenai ra e pai ana, e taea te aha otira, ka Inoi ano matau kia koe mo to Pire, kia nekehia atu te tino whakaotinga i nga tika^^^,Jiajtaemtd e koe mete Kawana mete Atimera Peabana, te Whaie RunaagP o te Iwi Maori, e hnaina nei ki fee Ingoa Pakeha, ko te Parematao te »ga Iwi Maori o Nil* Tireni, hq to Iwi Maori. _ Kia ofa tona'koe rae au Mipita,kia orate Kawana me Pflaftaoa. E te Atua Tohungia to matau Kuiai. , jB & .. sga Rangatira, Taane Wahihe* hoki, mete Iwi katoa-

Nga Bangatira Maori i Poneke:—

Mo rungamo te tono a Atimera Peahana kia tae atu nga Bangatira Maori kia kite ite Manuao, a, tek&n mat&hi nga Bangatira i tae atu koo ratan Ingoa enei:— Ko Paora Bopiha 0 Waipawa; Kb Peni Te Uamairangi o Hehitingi; Ko Paratene Ngata o Waiapu; ko Mohi Te Atahikoia o Waim&rama; Ko Hapuku ote Karamu; Ko Manahi Paewai o Tahoraiti; Ko Tamaiwhakakitea o Mahitaone: Ko Hon Te Hoki o Taueru; Ko Te Hapuku Tnaru o te Hauke; Ko Enoka Hohepa o Waiwhetu; Ko Karaitiana TeKorou o Mahitaone; te taenga o nga Bangatira Maori kite teihana 1 Poneke i reira nga Apiha o te Manuao e whanga mai ana hei arahi ia ratau kite waka hei kawe ia ratau kite Manuao me Timi Kara, to ratau taenga atu kite Manuao, ka riro ma teKapeneo te Manuao ratau e arahi kia whakamohiotia kia Atimera Peahana, nana hoki ratau i kawe haere kite matakitaki i nga pu me a ratau mea huhua o te Manuao, nui atu te miharo onga Maori kite mea i kite ai ratau i reira, otira ko to ratau tiuo whakamiharotanga no to ratau kitenga e tukuna atu ana tetahi Topito. Na ka mutu te matakitaki a nga Maori ka haere rafcau kiteKai-tahi me Atiinera Peahana me nga Apiha katoa o te Manuao' mete tangi mai ano ote Peene i waho, te mufcunga ote kai ka haere ratau kite ruuma kai paipa. Na i runga i te tono a to ratau hoa Rangitira kia inu tahi rateu i ruaga i te whakanui tahi kite Kuini, ka tu tetahi o nga Maori kite whaikorero kite Atimera, he mihi atu ki aia mo tona pai kia ratau i taua ra mete mihi hoki kinga mea i kite ai ratau i runga i te Manuao, i te mutunga o tana whaikorero ka Waiatatia he Waiata Maori e nga Bangatira Maori katoa:— Na ka whakahokia e te Atimera, nuTatu tona aroha kite Iwi Maori mo runga Jhoki Ito ratau j>iri pono kia te Kuini, na, ka mutu nga kore?o ka hoki ratau ki uta. To ratau unga atui reira te Apiha o te Kawana e whanga ana kia ratau me nga waka hei kawe ia ratau kite Whare ote Kawana, a, na te Kawana ratau i arahi haere i roto i tona whare, me to ratau whakamihi kinga mea i kite ai ratau' i reira, nui atu hoki te mihi onga Bangatira Pakeha kia Peni Te Uamairangi ki ta ratau ki he tangata matau tenei, i tona kitenga hoki inga whakaahua he mea mahi na te wahine a te Kawana, ka mea atu a Peni Te Uumairangi kite wahine ate Kawana, he tino tohunga koa, na, te mutungao ta ratau matakitaki, ka haere ratau kite kai; ka tu a Paora Bopiha, kite whai-korero kite Kawana, ka mea ia, no runga i te nui o nga raruraru o Tamahau Mahupuku ki oaa Alanuhiri i kore ai e kaha kite haere mai ki ti whakarite ito tono, na e mihi ana au ete Kawana uio to aroha kia matau i tenei raugi, he aroha ano to nga Kawaaa o mua atu ia koe kitj Iwi Maori, engari he rite ki to ratau aroha kia matau i tenei rangi kaor6, i te mea kat ihi tonu te Iwi Maori mete Kawana ka kai tahi i runga i tana teepu, ka mutu tona korero ka tu mai ko te Kawana ka mea, nui atu toku koa i taku kitenga ia koutou i tsnei rangi, na, e mea atu ana au kia koutou, ka puare tonu te kuwaha o toku Whare kia koutou ki nga Maori i te mea e puare mai aaa te kuwaha o koutou whare kia au na ka mihi ano ia kia ratau mete ki ano kai te tumanako atu a ia, kia haere' mai ano ratou kia kite ia i a i tona whare, tona hiahia kia homai kia ratau katoa te ahua o tana wahine, e tono ana hoki ia kia Paora Bopiha mana e mau ma.' tona aroha kia.Tamahau Mahupuku, ka mutu tenei ka haere atu ratau kite Paara kite halna i o ratau Ingoa kite pukapuka ate Wahine a te Kawana, i muri o tenei ka tae ratau kite whare ote Pirimia, te mutunga o to ratau haereere i reira ka hoki mai ratau ki Papawai; ..

Koia nei fce ahua o nga pu o runga i te manuao:— Kotahi te pa 9. 2. te whanui o te ngutu, 22 te taaznaha.Te tino kaha o tenei pu 10 inaero, engari tona tino painga mote 10,000 lari, te tauniaha o te jmata e 880 padna taumaha, te taumaha ote paura 164 pauna ka ifftha tenei pu hate wawahi maitai 20| e rua tekau inihi te ndatotoru. te utu mo nga mea

e pau i te pakutanga kotahi.. £l9 „

Tekau m&rua nga pu teretere, e whitu tana taumaha, e ono inihi te whanui o nga ngutu. Te tino kahao enei pa: e whitu ruaero, engori to r&taa tino painga teii te 10,000 iari, te taamaha o te mata 100 pauna te taumaha o te panra pauna ka kaha enei pu kite wawahi maitai tekau marua inihi te matotora, te tere o nga p&kutanga e rima ite meneti kotahi. Te atu mo nga mea e pau ana i te pakutanga kotahi £7 „

Tekau marua nga pa teretere SOO te taumaha te tino kaha o enei pu, 10,000 iari te taumaha o te mata e 6 pauna, te taumaha, o te paura 7£ aunihi, ka kaha tenei puiki te wawahi maitai e 5 inihi te matotora.. Te tere o nga pakutanga te kau marua i te t .meneti kotahi, kati ko te mahi mo enei pu, he whawhai maitai ki nga poti topito, kia kore_ ai e tata mai kite tuku mai i o ratau topito ko nga mata o enei pu he pito koikoi, a, mebemea ka pa atu kite poti topito ka paku.

E rima nga pa Terefcere, 600 pauna te taumaha, ko te kaha o enei pa, 10,000 laari, te taamaha o te mataa, e 6 pauna, te tauinaha o te paura, hawhe pauna, te kaha, ka pakaru te raaitai e 4 Inihi te matotoru te tere o enei pu, tekau marima i te ineneti kotahi. Te mahi ino enei Pu, mo nga Poti ote Manuao, lie whawhai' hoki ki nga Poti Topito.

Te Pu tino teretere, ara, te (Nordefelt) e wha-tekau marima nga inihi te roa, e 5 nga ngutu o tenei Pu, tona taamaha 1331&. Te tino tere o tenei Pu (600) pakutanga i te meneti kotahi.

E wha nga Topito, e rua he rere ma ranga i te Wai, e rua ma raro, te tere o nga Topito e 35 maero i te haora kotahi. Te kaha o enei Topito, e rite ana kite (400) pauna paura te kaha*

Kupenga Topito. Ko nga Kupenga hei arai atu i nga Topito o te hoa riri, kia kore ai e pa kite_Manuao, te hohonu 20 putu ki laro i te Wai, te tawhiti atu o te Kupenga i te Manuao e 30 putu

Nga Iniana, E rua nga Iniana i rite kite 10,000 te kaha e warn nga paera, e wha nga waahi tahunga abi ote paera kotahi. Te tere ote Manuao kai te 25 maero ite haora kotahi. Nga waro i runga i te Manuao 1310 nga tana, te hohonu ote Manuao ki raro ote wai e rtja tekau marima putu tae aiu kite raa tekaa ma whitu putu. Nga waro i pau ite ra kotahi 6 tana.