KO TE WHAKAOTINGA O TE KAWANA I RUNGA I TE TAUTOTOHE O MATIU RAUA KO TE TIRARAU.
7 Pepuere, 1863. No te Haterei, te 7 o nga ra o Pepuere, 1863, ka tae a Te Hira, a Te Tirarau, me o raua tangata, ki a Te Kawana, kia rongo i te putanga o lana kupu whakaolinga mo runga i ie whakawa. I reira ano nga tangaia nana i whakawa, ara, a Te Hemara raua ko Eruena o leialii laha, a Te Watene raua ko Te lia o tetahi taha. I whakaaturia e ratou ki a te Kawana nga take ikore ai i taea e ratou te whakaoli i tenei mea, i kore ai i rueritea ratoii whakaaro, mete take hokn kawea alu ai ma te Kawana e lino wnaKaolit I whakaaturia e nga Kai-wbakawa i karangarangatia e Te Tirarau nga take i pa ai ia kite whenua. Ko te tuatahi: He tupuna kotahi to raua ko Matiu. Ko te luarua: He mea tukui na nga lupuna o Matiu. Ko te tuatoru: Ko te mea kaore i whakaohokia i roto i nga whakatupuranga e rima. I wbakaaturia e nga Kai-wuakawa o ie taha ki a Te Hira nga lake i kiia ai e raua me wahi te whenua, kia rite ki tetahi ki tetahi Ki»a ana e raua, ko te takehga ake o nga lupuna i a Matiu anake. OCira no te mea kua roa ke ie nohoanga o Te Tirarau ki runga kite whenua, mete tiaki tonu kihai ano i lika te pei atu. Na konei raua i mea ai, kia ki ake te Kawana kei ie tika leiahi, kei ie lika tetahi, a kia wahia e ia te
wbenua ki a raua rurua i runga itelikae kitea e ia. Ka mutu te lohu patai a 'e Kawana ki nga Kai-whakawa mo runga i nga rilenga Maori, a, no te whakamararaatanga o nga tikanga o to te Pakeha paanga taturanga hoki ki lenei mea kite wbenua, puta ana te kupu wbakaolinga o te Kawana, koia tenei:— 1.1 mua i erijwbakapaparanga, iie mea ko nga tangata noho o Niu Tireni be Maori anake, heoi nei nga pai o te wbenua, hei ngakinga kai; ame i wbakaae nga lupuna dP tetahi iwi kia nohoia o ratou wbenua e nga lupuna o tetabi iwi; penei, kahore kau be take e pana kinotia ai, ura i te mea e ngakia kaulia ana e ratou te wbenua. 2. Ko te mea e wbakaaetia ana e te ture Pakeba te tika o te lake i runga i te noboanga roatanga kite wbenua, waiboki e wbakaaetia ana e te mano i runga i te rilenga Maori, kite nohoia noalia ake be wbenua e. leiabi iwi Maori, i roio i nga wbakatupu~ ranga e bia ranei, ekpre ano e tika kia pana a lu. 3. No te taenga mai o nga Pakeba ki tenei motu, ka iupu ake he rilenga bou mo tenei mea le wbenua, kahore nei i mohiolia imua, ara, ko te tikanga hokoboko. Ano te mea ebara taua tikanga hoko i te mea i kitea e o mua tangata, koia hoki ko tenei, i -te lukunga whenua o tetahi iwi kia nohoia e tetahi iwi, a. bapainga ana e ratou te tikanga ! hou ra, ara le hoko whenua, be tika rawa kia whiwhi tahi i nga utu mo le whenua ana | hokoa. Ka wbakaekea mai enei tikanga kua oti nei le wbakapuaki ki runga ki lenei ngangareiunga, a kote mea ko leiabi wabi o te whenua ra i tukuae nga lupuna o Maiiu ki nga lupuna o Tirarau, a no le mea i wba--wbaki ratou i nga karaka i tetabi aiu wabi o taua wbenua, a rima noa nga wbakapaparanga i nohoia ai, na kihai i tika i tenei wa ka pana aiu ratou, i te mea e nohoia kaulia ana hei mabinga kai. Engari, kite hiahia ratou a muri ake nei kia hokoa, e tika kia whiwhi nga iwi o Maliu ki tetahi wabi o nga utu. Aki te tupu ake lie ngangaretanga i runga i nga utu, ka waongia e le Kawana~langa, ka wahia likalia nga moni ki tetahi ki letahi. A kia kaua ano e tupu be lauiotobe i nga ra e baere ake nei, ka meatia ma te Kawanatanga anake e boko le whenua. A ekore ano hoki te Kawanaianga e hoko, kia mutu ra ano nga inamae kia marire nga wbakaaro i le wbakuhekenga 1010 kua mutu lata ake nei. A ekore te iuranga parekura, le wahi i beke ai le toio o nga 'whanaunga o nga boa, e wbakaaetia kia
hokona. Ai ki ake ano ate Kawana, no to* mea ituia ki waenga o raua kite wawair i te riri i houahga nei, a no te mea i rnngatira raua, i rorigo ki tana kopu, kola ko lenei ka tu lonu ano ia ki waenga ia raua, hei whakaboa hei ata wliakarite i nga talitohelobenga Sna tupu ake, a takoto ake nei.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18630212.2.7
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume III, Issue 1, 12 February 1863, Page 4
Word count
Tapeke kupu
823KO TE WHAKAOTINGA O TE KAWANA I RUNGA I TE TAUTOTOHE O MATIU RAUA KO TE TIRARAU. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume III, Issue 1, 12 February 1863, Page 4
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in