Untitled

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 14, 20 September 1862, Page 1

"Ko nga pukapuka papai, e penei ana me nga hoa pono; te whakarere i a tatou—te mutu te ako— te whakatina."

Ko te Runanga o Mangonui, ko te tuarua ia o nga Runanga Maori i Niu Tireni i runga i te tikanga i whakaturia e Kawana Ta Hori Kerei, mo te Kawana tanga o nga iwi Maori, —i turia i te 21) o nga ra o Hurai, 1b62, kite aroaro ote whakamenenga, e tona Tumuaki e Te Waiti, i roto i te wliakamoemititanga o te katoa. I mohiotia ai te manawareka o te tangata ki taua Runanga, he mea titiro kite reinga inai ote tini, e 400, e 500 ranei, o nga tangata Maori, liaunga hoki nga Pakelia ngakau whakaaroha. Ko te Takiwa o Mangonui e inaro mai ana i Herekino, i te tai Hauauru, tae noa ki to awa o Whangaroa, i te tai Rawliiti; haere ake te roa o taua taha paenga moaua, 160 maero. Ko nga whenua i roto i enei kaha, e kiia ana T he momora; a, he nui nga ngakinga kai j ko te

hira ia, o aua mara, na Te Aupouri* na Te Rarawa. Tera ano etahi pamu, na nga Pakeha abuwhenua,— nga kahui hipi hbki, me nga kau; XJiou tonu mai nga tangata i ji&tika mai i rau kainga, i roto i tawa taki iviigi|inahi o tona Paremeta tuatahi f aVSMki ana ratou ki nga lwiinga, i ;runga i; te ngakau mo tb roton kilenga i te pai, j te tangatanga o te mahi whakarite i nga tikanga Maori. E mea ake Mix a TS Wafti, i roto i tana korero tuatahi kite Runanga, kia whakaaroliia e ratou, e nga Maori, tetahi wahi o te utu mo to ratou Kawanatanga, Whakaaro ai tmatou/he pa te tono ki nga Maori, i te puTtitanga o nga mahi, i kia whakataua mai a muri o nga men kua oti te whakatakoto, mo to iatou kuranga i runga i te tika, i te mahi kawana hoki i a ras6u; a, emea ana matou, a te wa e taea ai tenei tikanga utu e ratou, me whakaaenui, i runga i te whakaaro rangatira, kia utua katoatia nga mahi o te talia Maori, na te niea, ko o ratou tuakaiia Pakeha anake, i runga i te atawhai j nui, kei te usu, i tenei o nga wa. Kite tirojria te korero ote Tumuaki, e kitea i puta te ki 6 te Kawana kia tukua kite Runanga *• nga moni o nga Wkare Whakawa i roto i te Takiwa p Mangohui," £49 175.; karangatia ana e te Runanga kia motuhaketia era, hei moni tuatahi mo te whakaarahanga o tetahi Whare Runanga, kite wharua o Oruru, e rim£ hoki bga eka whenua i tukua mai e nga Rangatira motaua j tikanga. Na, ka pa matou i kqnei kijefcahj j mea ehira ana nga.hua qrotp; .ay e | karanga atu ana" matou kia matatau

te titiro ki tana mea,— 4< Te Tare Taiepa o Mangbnui, 1862." Wbakawaikiira kau ai nga ngakau o te Pakeha 6 te Maori ki nj»a haerenga p te kau; aha nba; kingamara ngakinga, i tai atu o nga wahi i riro i a ratou. E h'iahia ana inatou kia whakaaetia tenei Ture e te Kawana, a kia whakamutua e tenei Ture nga matakanatauga • katba; a miiir ake nei, i rptp i te roa whenua e nohoia ana e te Rarawa. Me uekalia ta matou tono. ki nga. boa Maori, kia tahuri kite hanga taiepa mo o ratou mara, kei roaroa ilio te timatanga o te mahi i muri iho p iiga k6r'erpsala i rongo nei ratou, i roto i"te Bunanga, kei mataotao hoki, kei ngbikojre ratou. Ko ngariri pukapuka ka, wliakrttakotoria e matou kite aroaro: o nga kai korero, na te Tumuaki o te Runanga i tuku niai; a, me puta te whakawhetai ki a Te Kepa, Kai-hoko-whenua, mo te whakamaoritanga o aua pukapuka. Ekore e aliei te whakamutu noa i enei. korero, engari, kia puta he kupu mo nga painga nui e ahu ana mai i te Kawanatanga Maori, e mahia nei e nga iwi. Ko to. te Maori Kawanatanga i mua, na te wehi, na te kino nui i puta ai;— ehara i te penei me naianei, te pene tuhituhi, te ture tika,—otira, na fcj Mere Pounamu, na te Poupouwhenna, na te Taoroa, na te Miratuatini-, a, i muringa iho, na te PdtiM, na te Pu; —ko aua patu katba,—ki temea kiano i hanga hei maripi parau, hei tapahi peka,—na te uara bte ngakau i mea, kua otite whakataha ki tahaki, ake tbnu atu, haunga ia, i roto i nga Takiwa o Tokerau,' b Mangonui, otira i roto i nga iwi katoa, tawhio noa nga whenua 6JS x\x. I Tireni. ' • -