KI RUNANGA, E hahau ana i te whakaaetanga a nga Maori ki nga Tikanga i runga i te "Ture Whakahaere Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858."

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 7, 13 March 1862, Page 19

KI RUNANGA, E hahau ana i te whakaaetanga a nga Maori ki nga Tikanga i runga i te "Ture Whakahaere Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858."

Kei te Whare o te Kawanatanga, kei Akarana, i te Paraire, i te 7 o nga o Maehe, 1862. I reira:— A te Kawana i roto i te Runanga. NO te mea, kua oti te whakatakotb e te Runanga Nui o Niu Tireni tetahi Ture f huaina ko te 44 Ture Wbakahaere Tikanga ki. nga Takiwa Maori, 1858;" e mea ana taua Ture, e tika ana kia whakaritea c te Kawana, i roto i tana runanga, i tenei wa, i tenei wa, he Takiwa mo nga tikanga o Taua Fure be Takiwa ia kiano te tikanga Maori i mulunoa i runga: A na taua Ture i whakaae e tika ana kia hanga, kia whakamana e te Kawana i roto i te Runanga i tenei wa,i tenei wa,i roto i aua Takiwa.etahiTikanga, i runga i etabi rilenga i wha-. kabualia e taua Ture; a, ko aua ritenga me inabi i runga i te whrtkaaetanga o nga Iwi Maori e pangia ana e tenei Ture; me ata tiiiro e te Kawana iiaua whakaaetanga o nga Maori, i runga i ona ritengi i pai ai ia: A, no le mea, kia ata tika te rapunga atu 0 taua whakaaetanga o nga Iwi Maori, e tika ana hia meingatia i te tuaiahi mo te hanganga paitanga o aua Tikanga e nga Maori ake, a nga wahi e tika ai i roto i nga Runanga Mapri; a, kia whakaritea nga Tikanga Wbakahaere mo te Runanga kia mana ai: A, no temea, ko'nga ritenga e meatia ana, ki ia Takiwa, ki ia Takiwa, me wbakahaere ki nga kaba katoa e taua Takiwa, ki tetahi wahi ra nei, kei le whakaaro te tikanga: Na, ko tona Rangitiraianga, ko te Kawana 1 roto i te whakaaetanga o tona Runanga Wbai Mana, a i runga i le whaimanatanga i wbakaaeiia ki a ia, ka ki atu nei, ka whakarite atu nei, ka panui alii nei, ko te whakaaetanga o nga Maori ki aua Tikanga kia whakahaerea' ki roto ki nga Takiwa i meatia ra; ara enei meatanga: 1. Rite pai te Kawana i roto i tetahi wa kia pula he Ki Runanga, kia whakahaerea kl roto ki tetahi Takiwa, buinga Takiwa, tetahi wahi'ra nei ote Takiwa i whakaritea i runga i taua Ture, he Runatlga kia motifoiia ai te whakaaetanga i kiia atu ra, ka hifaifiA taua Runanga, ko te "Runanga o te Takiwa o"—ko te "Runanga ote Kainga oy'—kei temalti te rilenga: a, me tu tonirhe Runanga i runga i te kupu whakaae o te Kawana.

2. Ko nga Runanga Takiwa, ko nga Runanga Kainga, i te inalaliiianga nei, me wliakauiana e nga Rangaiira Maori e whakaiuria ana e te Kawana hei Kai-mahi i roto i taua Runanga; a i'mnri iho me apiti ki eialii aiu langala e whiriwbiria ana e te reo 0 le iwi, e le likanga ke aiu ra nei, i runga Ile ritenga nui ole iwi, rilenga ra nei onga Kaijiga kua oti te whakamajia i mua aiu: a, he lika kia puia ki waho teiahi tangata ina biahia ia, he likahoki kia wbakapuiaina tela hi ki waho e te Kawana. 3. Ko nga rilenga e whakaarohia ana e nga Runanga Takiwa, e nga Runanga Kainga, kia whakamana ki roio ki taua Takiwa, ahakoa he whakariienga Ture mo te nui o laua 'lakiwa, mo letahi wabi ra nei, meata whakaaro laua Tnre i meatia ra, ina huibui le Runanga Takiwa, le Runanga Kainga ra nei i runga i le ra e Karangatia ai le ttunanga kia huihui! a» ko le whakaaeiausa whakaotinga ole lokomaha i roio i laua- Runanga, ka wailio bei wbakaaetanga mo te iwi Maori katoa e noho ana i roio i nga kaha o te Takiwa ra i runga ile rilenga o laua Ture: ki le mea ia, e lukua mai una ki a te Kawana eialii likanga i mahia e le Runanga a, ki le pai ia kia whakahokia ki le Kunangu laua likanga,; me eialii rilenga whakauiarama, wliakaiikmika, me whakaarc te Runanga kl aua ritenga wliakamarama ina huihui; a, kote whakaae whakaoli ole Runanga ki aua likanga i whakamaramaiia. ra, ka waibo hei whakaaetangit mo te Iwi katoa. 4. 1 te wabi kaliore ana i whakaturia e te Kawana te Runanga Takiwa, Runanga Kainga ra nei i roio i te Takiwa i whakarilea e taua Ture, ko le whakaaeianga o te Iwi Maori ki etatii likanga uhakahaere kiaua lakiwa me rapu.atu e le Tuuiuaki*whaka» baereo le lakiwa, —me he mea be lumuaki kei reira,—e leiabi atu apiha ra nei, ko nga hoa mona kia lokorua*. hei nga Kai-wbaka--rite-wbakawa, kei te Kawana ia le ritenga. mo taua meaianga. A, ko te Kawana i runga i te whakaaeta~ o lona Runanga Wbai Mana ka wbakapuaki nel kra mana teuei Ture i te loru tekau ma tahi o nga ra o Maebe, muringa iho, 1862.. Hampden Willis, Mo le Kai lubitubiaie Runanga*

WHAKARI lEi\GA A TB TINO R JNANGA 0 TE. KA WANA, E whakarite aha i te Hunaiete o Taurungju GL Gbey,. Te Katoand, I to Whare o te Kawana, i Akarana,! t* Paraite, te 7 angar&a Maehe,. 1862./

I reira-: . Te Kawana, ratou ko tona Runanga. NO te mea kua oti te whakarite e te Runanga Nui o Niu Tirani tetahi ture e huaina ana, " Ko te Ture whakarite Tikanga mo te whakahaere whakawa ki nga Takiwa Maori, 1858 j" a e mea ana taua Ture, e tika ana ma te Kawana ratbu ko tona Runanga, i tenei wa 1 tenei wa, e whakariterite nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, hei nga Takiwa ia kah ore ano te tikanga Maori i mutu noa i runga: Na, tenei a te Kawana te mea nei, mete uru ano mete whaknae ano tona Runanga ki teuei meataiiga, tenei te whakarite nei te karanga' nei, ko tenei whenua ka tuhia ake nei, hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture: Ara ko te wahi o te Takiwa Maori o te Pei-o-Pereti kua oti te whakarite e te Ture whakahaere Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1&58, e te ki Ruuanga i tenei o nga ra, kihai nei i tapoko kite Takiwa-iti (Hanarete), o Rotorua i whakaritea, e te ki Ruuanga i tenei o nga ra. A ka -whakaritea, ka karangatia hoki inaianei, ko te " Hanarete o Tauranga" hei ingoa mo tenei Takiwa. A ka meatia ano kia mana tenei whakaritenga no te 31 o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis, Mo te Kai tuhituhi kite Ruuanga.

WHAKARITENGA A TE TINO RU« NANGA O TE KAWANA, E whakarite ana i te Takiwa o Pei-o-Percti kia ekengia e te " Ture wkakatakoto Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858." G. Geey, Te Kawana. I te Whare o te Kawana, i Akarana, i «e Paraire, te 7 o nga ra o Maehe, 1862. I reira ; Te Kawana ratou ko tona Runanga. NO te mea kua oti te whakarite e te Runanga Nui o Niu Tirani tetahi ture e hua na ana, "Ko te Ture whakatakoto tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858"; ae mea ana taua Ture, e tika ana ma Te Kawaria ratou ko tona Runanga, i tenei wa i tenei wa, e wbakariterite nga Takiwa hei raahinga mo taua ture, hei nga Takiwa ia kahore ano te tikaoga Maori i mut* noa i runga ? Na, tenei a te Kawana te mea aei, mete uru ano mete whakaae ano tona Runanga ki tenei meatanga, tenei te whakarite nei te karanga nei, ko tenei whenua ka tuhia ake nei,. hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture: [ Ara ko nga wahi katoa i roto i enei robe:

Ka timata i te puaha o te awa o Te Wairoa i te kora o Tauranga; haere tonu i te awa o Te Wairoa tae noa.ki te Kuingaj haere tonu whaka-te-hauauru kite tau o Te Aroba; haere torvu i te tihi o taua taukaka a Hoeoboso; miro tonuuwhaka te tonga k> nga waii oßotomahana; roaro tonu mai i reira kite tihi o Maunga (hui- katoa nga maunga o Tarowera); maro toou i reira kite rohe ote maraagai u ng* whenua o Ngatiawa. Epa ana ki to awa o Ohiwa; maro mai i tetaha roatau ki to kvrae o te puaha q. Ohiwa 1 te tahamarangai i tatahi; haere tonu i te tahataha moana (hui katoa nga raotutere o Motuhoa* o Opounui, o o Motiti, o MoutoharaJ hono noa. kite pito timatanga. A ka whakariteo, ka karangatia hoki inaianei, ko te Taikiwa Maori o Peue-Pereti hei ingoa mo tenei Takiwa* A ka meatia ana kia man& tenei Whataritenga no te 81 q nga ra a Maehe, 1862. Hampden Willis; Mo te Kai tuhituhiki te Runanga.

whakaritenga a te tinq ruNANGA O TE KAWANA, E whakarite ana i te Hanarete o Rotorua. (x. Grey, Te Kawana. I te Whare o te Kawana, i Akarana, i te Para ire, te 7 a nga ra a Maehe, 1862. I reira:— Te Kawana ratou ko tona Runanga. NO te mea, kua oti te whakarite e te Runanga Nui o Niu Tirani tetahrTure,e huaina ana, « Ko te Ture whakatakoto Wha-kasva-ki nga. Takiwa Maori, 1858 ;" a e men ana taucu Ture, e tika ana. ma te Kawana ratou ko tona Runacga, i tenei wa i tenei wa, e whakariteritenga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, hei ng* T*ki wa ia kahore ano te tikanga- Maori i mutu noa i rurga: Na, tenei a ts Kawana te mea nei, mete uru ano mete wbakaae ano tona Runanga ki tenei meatanga, tenei te whakarite nei t§ karanga ; nei,. ko tenei whequa ka tuhia aks npi,. hei,Takiwa, heitaungamo taua Ture: Ko te wahi.o te Takiwa, o te Pei-o-Pereti, i whakaritea ra i rungjv i te Ture whakahaere Tikanga ki nga Taki va Maori, 1858; e te Ki Runauga, i tenei o ngtt ra; e takoto ana i ' te taha tonga o tetahi rama.rere mai i te kuinga ote awa oTe Wairoa eke noa kite tihi ote maunga o Otanewainuku, haere raioa mai i reira a eke noa kite tihi o Mauqgci Irekoma. . A ka wliakaritea, ka karangatia hoki lnaianer, ko te " Hanarete o Rotorua:' hei ingoa mo tenei Takiwa, o

A ka meatia ano kia mana tenei Whakaritenga no te 31 o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis* Mo te kai-tuhituhi kite Hunartga.

WHAKARtTfiNGA A TE tINO RtNANGA 0 TE KAWANA, E wjiakarite ana i Tahiwa o Ahuriri hi* eliengia e te " Ture whakatakoto Tikang.a ki nga Takiwa, Maori," G. Grey, te Kawana. I te Whare o te KaWarta, i Atai-ad*, i te Faraii e, te 7 o riga ra o Maehe, 4862. I reira:— Ed te Kaftana, ratou kotOna ftuttatigtt. NO te mea, ktia oli te frhafcarite' £ t6 ftunanga Nui o Niu Tirani teialrt Yore, e huaina ana "Ko te Tare whtfkanakdlo Tikanga ki nga Ta'kiwa Maori, a e mea ana t&ua TWfe, e tik£ iite ma Te Kawana ratou ko tona i tenei wa i tenei wa, e Wlfckatt'WHief nsa Takiwa Ivei niahinf*a mo aua Tare, ftei riga Takiwa ia kahore ano te tikanga Maoi'i i mutu tfoa i runga: Na, lenei a te RaWatia te foea nei, mete uruf ano aire te wtiakaae aWfona RuWiiga Et tenei nieatanga: tenrei te tfbakarite nei, te karanga nei, ko tenei whenua ka tuhia ake net, het Takiwa hei tauhgtt nto tault Ture: Ara ko nga wahi katoa i tfolo i eflei robe: kei nga robe o Ahuriri kua oli te baehae i inua; liaunga te taone o Napieri, riga whenua, hoki kua oti te tikanga Maori te tinei i mua atu i roto i te rilenga o taua Ture. A Ra wtiakaritea, ka karangatia boki inaianei, ko te " Takiwa Maori o Ahuriri" hei ingoa mo tenei Takiwa. A ka meatia ano kia mana tenei Whakaritefiga no te oi 0 nga ra o Maetie, 4862. Willis, Mo te kai tnbituhi kite Rufaanfca,

WHAKARITENGA A TETINO RUNANGA 0 TE KAWANA. Ewhakariteana i te Takilba o MaHatbdtu kia ekengia e-ti " Twre itftdckiitdh'dto Tiktir nga hi nga Takitba ffla&rr,'' 6. Grky, ■ Te Jtawana. I' te Whare o te Kawana* i Akarana, i te Pa* raire, te whitu ongara o Maehey 1862.

I reira:— 'Te Kawana, ratou ko tona Runanga. . t NO to mea kua oti te whakarite e te Ru- . nauga Nui o Niu Tirani tetahi ture e huaina ana "Ko te Ture whakatakoto Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858;" a e mea aua taua Ture, e tika ana ma te Kawana ratou ko tona Runanga, i tenei vva i tenei wa, e whakariterite nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, hei nga Takiwa ia kahore ano te tikanga Maori i rnutu noa-i runga: Na, tenei ate Kawana te mea nei, mete uru ano mete whakaae ano tona Runanga ki ~ tenei meatanga, tenei te whakarite nei te karanga nei, ko tenei whenua ka tubia ake nei, hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture : Ara ko nga wahi katoa i roto i enei rohe : Ka tiraata i te awa o Whangaehu, haere atu i taua awa kite tau oTe Ruahiue, haere nga tau o Te Ruahine, o Tararua, tae noa kite puke o Paekariki ; haere whaka-te-hauauru i runga i Paekariki kite moana, a haere ite taha moana (hui katoa te motutere o Kapiti) hono noa kite timatanga. A ka whakaritea, ka whakapuakina ko taua Takiwa e huaina kote " Takiwa Maori o Manawata." Aka whakapuaki, e mana tenei Ture. i te toru tekau matahi o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis. Mo te kai tuhituhi kite Runanga.

WHAKARITENGA A TE TINO RUNANGA O TE KAWANA. S whakarife ana i te Takiwa, o Manawatu kia ekengia ete "Ture whakarite tikanga mo te whakahaere Whakawa ki nga Tahiwa Maori" G-. Grey, .

Te Kawana, I te Whare o te Kawana, i Akarana,.i te. Paraire, te whitu o nga ra o Maehe, 1862. I reira : Te Kawana ratou ko tona Runanga. NO te mea kua oti te whakarite e te RunaNui o Niu Tirani tetahi ture e huaina ana, "Ko te Ture Whakarite Whakawa ki ntja Pakiwu Maori, 1858 a e mea ana taua~ I ure, e tika ana ma te Kawana ratou ko tona Runanga, i tenei wa i tenei wa, e whakariterite nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, • hei nga Takiwa ia kahore ano te Tikanga Maori i mutu noa i runga Na, tenei a te Kawana te mea, u*i,' nje te uru a.no me.te whakaae ano tona Runancr'a ki tenei rreatanga, tenei te whakarite nei, te ka-~ ranga nei, ko tenei whenua ka tuhia ake nei, hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture :

Ara, ko nga wahi katoa i roto i enei rohe: Ka tirnata i te awa o Whangaehu, haere atu i taua awa kite tau oTe Ruahine, haere nga tau.OTe Ruahine, o Tararua, tae noa kite puke o Paekariki; haere whaka-te-hauauru i runga 1 Paekariki kite moana, a haere i te taha moana (hui katoa te motutere o Kapiti) hono noa kite timatanga. A ka whakaritea, ka whakapuakina ko taua Takiwa e huaina ko te " Takiwa Maori oManawatu." A ka wbakapuaki, e mana tenei Ture ite toru tekau matahi o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis, Mo te kai tuhituhi kite Runanga.

WHAKARITENGA A TE TINO RUNANGA 0 TE KAWANA, E whakarite ana % te Takiwa o Waihou kia ekengia e te " Ture whakarite Tikanga ki nga Takiwa Maori," G. Grey, Te Kawana. Ite Whare o te Kawana, I Akarana, i te Paraire, te 7 o nga ra o Maehe, 1862. I reira:— Te Kawana* ratou ko tona Runanga. "VT 0 te mea kua oti te whakarite e te Runaiy nga Nui o Niu Tirani tetahi ture e huaina ana, "Ko te Tare whakarite Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858;" a e mea ana tar a Ture, e tika ana ma te Kawana ratou ko tona Runanga, i tenei wa i tenei wa, e whakariterite nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, hei nga Takiwa ia kahore ano te tikanga Maori i mum noa i runga: Na, tenei a te Kawana te mea nei, mete uru ano mete whakaae ano tona Runanga ki tenei meatanga. tenei te whakarite nei te karanga nei, ko tenei whenua ka tuhia ake nei, hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture: Ara ko nga wahi katoa i roto i enei rohe : Ka timata i te awa o Tauranga, a haere tonu i nga kaha whaka-te-Tuaraki, whaka<te-hau-auru o te Takiwa o Pei o Pereti, hono noa kite rohe tuaraki o Waikato-wha-karunga haere tonu i taua kaha hono noa kite rohe Marangai o te Takiwa o \Yaikato-wha-kararo (na kua oti aua Takiwa te whakarite e te Ki Runanga i runga i te "Ture whaka* haere Tikanga ki nga Takiwa Maori, 1858"), haere tonu i te rohe kua whakahuatia ra ki to kuinga o te awa o Mangatawhiri, haere tonu, ka maro mai kite awa o Wairoa, haere tonu ite awa o Wairoa tae noa kite puaba, haere

tonu i te taha (hui katoa a Waiheke, me nga moutere tutata) hono noa kite pito timatanga. Haunga nga whenua kua oti te tikanga o nga Maori te tinei i runga i te ritenga o taua Ture. A ka whakaritea, ka whakapuakina ko taua Takiwa e huaina te " Takiwa Maori o Waihou." A ka whakapuaki, e mana tenei Ture i te 31 o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis, Mo te kai tuhituhi kite Runanga.

WHAKARITE VGA A TE TINO RUN ANGA O TE KAWANA. E whakarite ana i te Takiwa o Waihou kia ekengia e te " Ture whakawa hi nga Takiwa Maori'* G. Grey, Te Kawana. I te Whare o te Kawana, i Akarana, i te Parairei, te 7 o nga ra o Maehe, 186*1. I reira: Te Kawana ratou ko tona Runanga. NO te mea kua oti te whakarite e te Nui o Niu Tirani tetahi 'Jure, e huaina ana, "Ko te Ture whakawa ki nga Takiwa Maori, 1858;" a e mea ana taua Ture, e tika anama te Kawana ratou ko tona 'Runanga, i tenei wa i tenei wa, e whakariterite nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, hei nga Takiwa ia kahore ano te tikanga Maori i mutu noa i runga: Na, tenei ate Kawana te mea hei, mete uru ano mete whakaae ano tona Runanga ki tenei meatanga, tenei te whakarite nei te karanga nei, ko tenei whenua ka tuhia ake nei, hei Takiwa, hei taung<i mo taua Ture : Ara ko nga wahi katoa i roto i enei rohe : Ka timata i te awa o Tauranga, a haere tona i nga kaha whaka-te-tuaraki, whaka-te-hauauru o te Takiwa o Pei o Pereti, hono noa kite rohe tuaraki o Waikato-whaka-ruoga, haere tonu i taua kaha hono noa kite rohe Marangai o te Takiwa o Waikato-whaka-raro (na kua oti aua Takiwa te whakarite e to Ki Runanga i runga i te " Ture whakahaere Tikanga ki nga Takiwa Maori, haere tonu ite rohe kua whakahuatia ra kite kuinga o te awa o Mangatawhiri, haere tonu ka maro mai kite awa o Wairoa, haere tonu ite awa o Wairoa tae noa kite puaha haere toiiu i te taha moana (hui katoa a Waiheke, me nga moutere tutata) hono noa kite pito timatanga. Haunga nga whenua kua oti te^ikai

nga o nga Maori te tinei i runga i te ritenga o taua Ture. A ka whakaritea, ka whakapuakina ko taua Takiwa, e huaina te " Takiwa Maori o Waihou." A ka whakapuaki, e mana tenei Ture i te 31 o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis, Mo te kai-tuhituhi kite Ruaanga.

WHAKARITENGr A A TE TINO RUNANGA O TE KAWANA. Ewhakarite ana i te Hanarete o Waipulcurau, G. Grey, Te Kawana. I te Whare o te Kawana, i Akarana, i te Paraire, te 7 o nga ra o Maehe, 1862. Ireira:— Te Kawana, ratou ko tona Runanga. NO te mea, kua oli te wbakarite e te Runanga Nui o Niu Tirani telahi ture e huaina ana, "Ko te Ture wbakarite wbakawakinga Takiwa Maori, 1858," a e mea ana taua Ture, e lika ana ma te Kawana ratou fco tona Runanga, i tenei wa i tenei wa, e whakariterite nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, bei nga Takiwa ia kahore ano te tikanga Maori i mutu noa i runga: Na, tenei a te Kawana te mea nei, mete uru ano mete wbakaae ano tona Runanga ki tenei meatanga: tenei te wbakarite nei, te karanga nei, ko tenei wlienua ka tuhia alee nei, bei Takiwa bei taunga mo taua Ture : Ko te wabi o te Takiwa o Aburiri kua whakaritea rae te Ture wbakabaere Tikanga ki nga Takiwa Maori, 4858, e te Ki Runanga i tenei o nga ra kei te taha tonga o tetabi raina e tiniala ana i te pakarutanga o nga wai o te awa o Waipawa i Te Ruabine, haere tonu i Te Waipawa, a hui noa kite awa oTe Tukituki; a haere tonu i te Tukiluki tae atu ana kite moananui. Haunga ra nga whenua kua oli rate tinei te tikanga o nga Maori i runga i te ritenga o taua Ture. A ka whakaritea, ka karangatia hoki inaianei, ko te "Hanarete o Waipukurau" bei ingoa mo tenei Takiwa. A ka ir.eatia ano kia mana tenei wbakaritenga no te 31 o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis, 'Mo te kai tuhiiiibi kite Runanga,.

WHAKARITENGA A TE TINO RUNANGA 0 TE KAWANA. E whakarite ana ite Eanareteo Wairoa. G. Grey, Te Kawana. I te Wbare o te Kawana, i Akarana, i te Paraire, te 7 o nga ra o Maehe, 1862. I reira:— Te Kawana ratou ko tona Runanga. NO te roea kua oti te whakarite e te Runanga Nui o Nin Tireni leuabi Ture ehuainaana, •• Ko te Ture whakarite Whakawaki nga Takiwa Maori, *858;" a e mea ana taua Ture, e tika ana ma te Kawana ratou ko tona runanga, i lenei wa i tenei wa,e whakanterite nga lakiwa hei mahinga mo taua Ture, bei nga Takiwa ia kahore ano te tikanga Maori i mutu noa i runga: Na tenei a te Kawana' te mea nei, mete uru ano me le wbakuae ano tona Runanga ki tenei meatanga, tenei te whakarite nei te karanga nei, ko tenei whenua ka tuhia nke nei, hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture: Ko te wahi o te Takiwa Maori o Ahuriri kua oti le whakarite e te Ture whakahaer« Tikanga ki nga Takiwa Maori, 4838, e te Ki Runanga i tenei o nga ra, e takolo ana ile laha kite Tuaruki kite Marangai o tetahi raina e timaia ana i te puaha o te awa o Tangoio, haere tonu i taua awa, kite roto o Tutera haere atu i reira i te raina, i te Hauauru-ma-Ruro kite tau oTe Ruahine Hauoga ia nga whenua kua oii te tinei t» tikanga o nga Maori i runga i te ritenga © taua Ture: A ka whakai a ilf>a, ka karangatia hoki inaianei, ko to ''Hanarete o Wairoa" hei ingoa mo tenei Takiwa. t A ka mpalia ano .kia mana tenei whakaritenga no te 51 o nga ra o Maehe, 1862. Hampden Willis, Mo le kai lubiiuhi kite Runanga.

WHAKAKITENGA A TE TINO RUNANGA 0 TE KAWANA. E whakarite ana i te Hanarete o Ngaruroro. G. Grey, Te Kawana. I te Whare o te Kawana, i Akarana, i te Paraire, te 7 o nga ra o Maebe, 4862. I reira:— Te Kawana ratou ko tona Runanga. NO te mea kua oii te wbakarite e te Runanga Nui o Niu Tirani leiabi Ture e

huiana ana, "KoieTurewhakarite Whakawa ki nga Takiwa Maori, 1838Taenia ana lauaTure, eiika ana maieKawana ratou ko tona Runanga, i lenei wa i teiiei wa, e vha* kariteriie nga Takiwa hei mahinga mo taua Ture, hei nga Takiwa ia kahore ano ie tikanga Maori i muiu noa i runga: Na, tenei a te Kawana te mea nei, mete uru ano mete whakuae ano tona Runanga ki lenei meatanga, tenei te whakarile nei te karanga nei, ko tenei whenua ka luhia ake nei, hei Takiwa, hei taunga mo taua Ture: Ko te wahi I te Takiwa Maori o Ahuriri i whakarilea ra i runga i te Ture whakahaere Tikanga ki nga Takiwa Maori, f8o8,"e te Ki Runanga i tenei o nga ra. Ko nga wahi kihai i tapoko kite Tukiwa-ili o. Waipukurau, mete Takiwa-ili oTe Wairoa (Hanarete) i whakarilea ra i runga i te Ture-Wha-kawa ki nga Takiwa Maori, 1858, e te Ki Runanga i tenei o nga ra; haunga te taone o Napieri uie nga whenua katoa kua oti te wbakakore le tikanga Maori i runga i te riienga o taua Ture. A ka whakarilea, ka karangatia hoki inaianei, ko te "Hanarele o Ngaruroro" hei ingoa mo tenei Takiwa. A ka meaiia ano kia mana tenei whakaritenga no te 31 o nga o Maehe, 1862. Hampden Willis, . Mo te kai lubiiubi kite Runanga.