Ki nga Rangatira Maori o Niu Tirani.
"KIA WHAKAKOTAHITIA TE PAKEHA ME TE MAORI."
E aku Hoa,— He kupu na to tatou Kuini—toku, to koutou—ka mahue nei koutou i a au, ka haere nei hoki aliau. Ko tenei, kahore an e pai ki te haere puku, engari, kia whai poroaki iho ano an ki a koutou. E ponri r/ia taku wliakaaro ki a koutou ka wiiiho raruraru nei e au, a e me a an c, aliau ko tetahi kupu tohutolm maku me puta atu ki a koutou, iio hoa aroha hoki tenei no koutou ka haere nei. Na, te tino mea i rere ke ai to te Maori alma i to te Pakeha, koia tenei. Aliakoa tinitini te Pakeha, e rongo katoa ana kite Ture, kc l ' te
Ture anake tona wlialiairLirir.akitanga hei laiepa mona lie! whakaora mona i te lie. Ki to Maori, to kotalii tona lie ture mo kntoa. kei te kalia Maori te tikaijga; ko tona ture tenei, ko te kino te whiua, ko te he te whakatikaia, uiehe.nea lie riiiriyfi kalia te ringaringa nana te mahi he. Mehemea lie tautohetohe ta to Pakeha, lie he ranei e liomai ana e tetahi ki a ia, ka tika toini ia kite Kai-whakawa, a ma te Kai-v/hakav/a e v/hakarite tika, ahakoa iiui, ahakoa iti tana tangata i kawe nei i tona I mea ki a ia. He kai tiaki te Kaii whakawa mo te pouwarn mo te pani. Na, he lie kite tangata 'Maori, ki jtona wliakaaro ilio ; tika conn atu Iko tana patu liei whakarite; ahakoa iko tona tino Rangatira i runga i te i Ture ko te Kuini, Vvliakstika toiiu. Heoi, ma te patu te aha e whakaatu ? jKaliore ana wkakakite i te mea i tika, heoi ta:'a, lie vrhakakite i te mea i kaha. 'f era hoki koutou e lie i to te patu tikanga, hua nea kua wiiiwlii, tena, tona tukur.ga rawatanga iho, ko te liunga torutoru, ko te liunga iti e kite i te he i runga i tera tikanga. No fconei i meinga ai he tohu aroha tend na te Pakeha ki a koutou, e mea atu nei ki a koutou k;a. !ron«'o kite Ture—ko te Ture nei i hoki lie: v/iiakaiuavumaru hei taiepa mo koutou, hei ami ino te he e tika mai i y, hea ranei i a ia ano ranei. aim iiui haere ia, a neke noa ake nei i a koutou te tini, te nui hoki. E mea ana koutou, kahore i marama to te Pake] 1 a lure, kahore e matauria. E tika ana ; heoi, haere ki a Kaivana Kerei, lie ho.i aroha hoki tena no koutou, na, me tono atu ki a ia, mana he tikanga ki a koutou mo te whakawhhvh? i ;i koutou ki ngp. tikanga wliakarite v.'kakavra ki a koutou auo; na, ekoro ia e t'ni ki til i-LOutou kupu, engnri,
ka nicatia ano e ia nga mea e pai ana 1110 koutou. Ko tetalii take ngangare ki a koutou, kei tew henna. he tu a takawlnwliiwlmviii 110 nga tikanga 0 o koutou wlieiiiia; engari, ki to aliu koutou ki a te Kawana, mana e toiiutoliu kite whakatakoto i tetalii tikanga hei whakamataara, hei whakamarama, hei wbakapumau hoki ki a koutou, lei o koutou tamariki hoki 1 muri i a koutou. Ma nsra Ranaatira 111 a nga kaumatua e whakaatu nga rolie o nga wlienua 0 o ratou liapu, me tuhituhi hold r.ga ingoa o nga tumuaki whanau i roto i tena liapu i tena liapu. Ko enei me kawe ki a te Kawana, mana e whakaatu lie tikanga kia tuhituhia kite pukapuka 0 te Xawanatanga liei wliakatuturu, hei whakapumau. Ko taku kupu whakamutunga, ki nga rangatira o Waikato, o JNgatiliaua, o Ngatiawa, o Ngatiruanui, lei nga tangata katoa hoki i whakatika nei kite whawhai ki a te Kuini. Aua e turi, whakarongo kite kupu whakatupato a to koutou hoa ka wehea atu nei i a koutou. E rua enei huarahi e takoto nei kei to koutou aroaro, ko te huarahi kite ora ko te huarahi kite mate, Whiriwhiria ! waiho i te huarahi 0 te ora o te rangimarie, whakarerea te huarahi o te u ngangau kau, 111 c te kakaliu i whakatakataka kite toto." Aua hei te kopa, aua hei te turiugoiigengcnge, engari, whatiwliati waewae te oma atu ki to koutou hoa ki a Kawana Kerei. Whakarongo ki a ia; whakamaaa hoki tana kupu. Pena, e kite koutou 1 te pai, me 0 koutou tamariki i muri 1 a koutou : whiti ana te ra ki a
koutou, kite iwi ata noho i runga ite pai mete ora. Hei konei ra. Na to koutou lioa arolia, T. Gore Bkowne, Na Te Kawana. Wnare o te Kawanatanga, Akarana, Hepetema 25, 1861.
Na, meake ka riro atu a Kawana Paraone, ka wliiti ki tawahi, ki PoihakenL Ko tana pukapuka poroporoaki tenei ki a koutou. ki nga tangata Maori, i runga ano i tana arolia. Ko te Kawana hou, (otira, ko te tawhito ano,) ara, ko Kawana Kerei, kua tae mai nei i Awherika: he mea tono mai hold na te Kuini kia haere mai. I rere mai i runga i te Tima Manuao, a i u mai ia ki konei, ki Akarana, i te 26 o Hepitema. I rupeke katoa nga Pakeha me nga Maori ki tatahi, ki te whakatau i a ia, i te nui hold o ta ratou haringa mona. Na, ko te Matua-tupu tenei kua hold mai nei i runga i ta tatou ramraru : koia matou ka mea ai kia rongo katoa nga tamariki, ahakoa Maori, ahakoa Pakeha, ki tana reo, ki ta te matua, kia tupu ai te pai, mete rangimarire i roto i a tatou.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18611001.2.3
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 13, 1 October 1861, Page 1
Word count
Tapeke kupu
945Ki nga Rangatira Maori o Niu Tirani. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 13, 1 October 1861, Page 1
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.