Mo Nga Ture.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 12, 2 September 1861, Page 1

Mo Nga Ture.

NGA TIKANGA PAKEHA.

UPOKO IV. I nga ra o etahi takiwa o Ingarani, o Niu Tireni ano hoki; na te kaha i takahi te hunga ngoikore; ko nga herehere o nga whainga, i meinga hei pononga ; a i murua to tangata mokai,paaiatia ano hoki, a kahore he whakawa mona, i akina kautia. He tini nga tangata i akina kautia, a huihiu ana ratou, na reira takea ana nga ture hei tiaki i te hunga mckai, mete hunga whai taonga. Otiia he tini nga tau i uaua kore ai te ture; a i kaha nga tangata kino, kihai j

whakamana nga ture e ratou. Kihai i roa iho ka rapii ano etahi o nga Rangatira nui kia tiakina ratou e nga tare kei he ratou i nga rangatira i nui ake ia ratou. Ano te mea, i tuliia putia nga ture kite ngakau ote tokomalia, na konei i kake liaere ai te nui o te ture. I nga ra o imiringaiho nei, kua pai haere nga ture a ia tau, ia tan, ka apitia e o matou matua e tahi ture ano, ka whakakahore i te he a nga rangatira ki nga mokai ; a hei tiaki ano hold ite hunga kaha kore. Ko aua ture nei nga tukunga iho o a matou tupuna kia matou : a na aua ture, i tiaki aia tangata me ana taonga, aia tangata me ana taonga kia noho wehi kore ai te tokomalia katoa; i whiwhi ai ano hoki ki ana mea ake. Ko nga koha enei a o matou tua ko nga mea hoki enei i titiro nui ai matou, kia matou ano. Na i tenei wa e rite ana nga tangata katoa i te aroaro o te ture, kahore he nuinga ake o te rangatira ki ta te whakawa titiro i to te mokai ; kite main he te tangata, ahakoa rangatira, ahakoa mokai, kotahi ano tikanga whakawa mo ratou katoa ahakoa Eangatira ahakoa mokai, ahakoa nui ahakoa iti, ahakoa mangu ranei kiritea ranei : ahakoa no te mano iwi oteao • kite whakatangata ratou kia te Kuini, ka tiakina e ona ture, ana rongo ratou ki aua ture, a kite he aua ture ia ratou ;ko ratou ano e he e aua ture. E ui mai pea koatou, na te aha oti i kaha ai te hoari o te mangai o etahi tangata matau, i rongo ai ia ratou (ehara nei hoki i te mea hapai e te toa man patu) nga miriona o nga tangata e noho ana i nga moutere o Ine;araii2:i. Ivo te kupu whakahoki tenei, kua mau pu nga ture kite ngakau oto mano katoa, a kite mea, ka poka tetahi tangata kino kite takahi i nga

ture ; kite mea raton kia oma c infiia kite oma, tena ko te aim mai a ratou kite whawhai ki mm ture ekore e O maia te liapai patu ki nga tare ; no te mea e matau ana ratou, e whakahengia ratou e te miinga katoa. Muri mai o nga ture o te Atua, ko nga tnre o te Kuini nga mea i koa pu ai nga Pakeha o Ingarangi. Kia kahore aua ture, penei ekore e au te nolio ; a ekore e ora nga tamariki pani, a ko nga roherohe whenua o nga pouaru ekore e orate whakangau ke ; penei ko te teina hei patu i te tuakana, a e aue te ao kite Atua kia hokia iko te rapunga utu ki te hunga e aue nei te tokomalia ia ratou. Kahore ia he penei o nga wlienua o te Kuini e au ana te moe o te tangata, e kore e orate taliae ite ture, a e wehingia ana te inarama eia ; kakore he wehi o nga tangata pai, ko te wehi anake o te Atua ta ratou e titiro tonu. ai. Na kia titiro tatou ki to mua ata noho. I nga wa o mua i riro anake nora whakaaro o te tangata ki te hanga Pa kite whawbai. Ako te tini o nga Kangatira kihai i 1110hio kite tuhituhi kite korero pukapuka ano hoki, a kihai i aro nuitia e ratou te hokohoko na reira i rawakore ai ; i noho hiakai ai etahi rang.i o te tan. Mei reira kihai i noht roa te tangata i te ao., kihai i hinga a rakau ; otiia i mate taitamariki, no te mea, i kuware ratou, a kihai i inohio ki nga mate, a kihai i ora nga Hiaki ia ratou te rongoa. Kotahi mate nui i pa ki nga tangata o Ingarani kahore nei e pa ki nga iwi o Uropi i tenei takiwa ; a he mano nga tangata i hemo i taua mate, i kiki hoki te noho a te Pakeha, a he kino nga whare, he anuan u pu hoki no aua whare. Ko tenei kia titiro ano tatou kite ahua ke o to naianei noho, o te ta--

ngata, i te takiwa e tiakina ana e te' tuie ; ko tenei e maria ana te takiwa o te noho e tika ai, ka ahu katoa nga kaha ote iwi kite mahi, kite ako ia ratou ki nga mea mo te noho pai. I nga tau o mua, he ouou nga tangata o Ingarani. Ahe wa ngahere kau etahi wahi; ko te Pa ko Ranana hoki mete Pa o Poihakena a Hirini te nui. I tenei wahi kua oti katoa Ingarani te ngaki, ano e marae noa ko te rite. Ahakoa, huia a Ingarani me Kotarana kia kotahi; i iti kau ake raua i tenei motu i Niu Tireni, otira, kite huihuia kotahi ano tangata Maori, 250 o rotou, ara, me he mea ka tauia nga tangata o reira, me nga tangata o enei motu, ka>ite te 250 o reira kite tangata kotahi i Niu Tireni. No te Pa o Ranana v ko nga tangata enei 3,000,000 e rite ana enei kite mea kotahi, ki nga mea e toru te kau, ara, kite huia nga tangata o Ranana, toru tekau o reira kite tangata kotahi o Niu Tireni ki te huihuia katoatia, nga iwi o Niu Tireni—nga tangata Maori me n°a Pakeha. ° Ekore e taea te tatau atu i nga kaipuke hokohoko o Ingarani, he tini oneone, a e tini haere ana, i nga tau katoa. Ko nga kaipuke mamaha Manuwao, e nui ake ana i to nga iwi ke atu, puta noa ite ao. Ko nga kaipuke manawao o Ingarani huihui ki to te Wiwi nui katoa ake i nga whenua o te ao nei. Ko etahi enei o nga painga ka ata tukua mai e to tatou matua Kaha Rawa ki ana tamariki e rongo ana ki a ia ; a ka pera ano tona atawhai ki nga iwi katoa e hiahia ana kite whakarongo ki ona Ture. I roto ite whakamananga o te ture o te Atua, ka whakarongo te tangata ki nga ture pai i whakaturia e te hunga tohunga kite whakaaro o namata, no te mea hoki, he painga era mo tatou, ta te mea, ko te huarahi o enei ture

e haere ana i runga i nga ture o te Atua.