NGA TIKANGA E RANGATIRA AI NGA TAMARIKI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 10, 1 August 1861, Page 6

NGA TIKANGA E RANGATIRA AI NGA TAMARIKI.

Upoko I. E hoa ma e nga tangata o Niu Tireni: He kupu taku ki a koutou i tera niupepa i Mei mo nga tamariki kia ora. He kupu ano teijei mo aua lamariki ano kia rangatira ; ka pai kia rangatira o latou lamariki i muri i a latou. E hira ake nei to latou rangatiratanga ito mua rangatiratanga, mete rangatiratanga mo a talou lamariki kia hira ake i to latou. Ka pena tonu nga iwi rangatira ate ao; e lupu haere ana te rangatiratanga o lena wliakapaparanga o tena whakapapa • ranga. Ko te rangatiratanga o o matou lupuna i ili, mete kake haere pie te kake haere, mete lupu haere nei ano te rangatiratanga mo a matou tamariki. Ka kore le tupu ka pehea koia? ka kore te tupu, heoi ano, ka ili haere, ka hoki iho, ka hoki iho, a ka kore noa iho, ka ngaro noa iho tona rangatiratanga. Kua ngaro nei hoki te rangatiratanga o etahi iwi nunui o mua; koia ahau ka mea atu nei, kei ngaro ano le rangaiiratanga o a talou tamariki; engari kia lupu, kia nui haere, kia mau tonu ai he rangatiratanga mo a tatou lamariki. Na, kia mahara latou, kate Atua te lino Rangatira, ko Ihowa le lino putake ole rangaiiratanga e rangalira ai le tangata. Mana e tuku mai te rangatiratanga e rangalira ai nga iwi. Olira, kei te mea mai le Atua, kia rongo le langata, kia whakaritea e te tangaia nga rilenga i whakaaluria mai e ia hei whakarangatira i te tangaia ka rangalira ai.

Koia ahau ka mea ai, rig tuhiiuhi nga likanga e rangatira ai o tatou lamariki, koia tenei ko le Pono, ko te Kongo, ko te Tika ko te Maiauranga, ko te Mahi, ko le Ahua pai, ko te Kama-kore, ko te Rangimarie, ko te Atawhai, ko te Whakapono. fie tuhiiuhi enei kia mohio ai koutou. ho te marena tika o nga matna, Titiro ki a Mdraki 2, 15.—" Na, he teka ianei kolahi tana i lianga ai ? Ana le aha i kolahi ai ? kia rapua ai eia he uri alua. Na, tiakina ton wairua, kaua hoki e linihanga kite wahine oto taitamarikilanga." Titiro hoki ki a Matin 19—4, 5, 6.—•'Kiano koutou « kite noa, i hanga raoa e te kai hanga i te timatanga hei tane hei wahine, A i mea ano ia, mo konei ka mahue i te tangaia tona tona whaea. a ka piri ki ion*) wahine, a hei kikokiko kolahi raua tokorua : Na,' heoi anoto raua tokoruaianga engari kolahi ano kikokiko. Na, ko ate Alua i hooo ai kaua e weliea e le la nga la." Kua ki atu ahau ki a koulou "Ko te Alua te putake o te rangaliraianga, a ma ona ri:e iga kia rile i a tatou ka rangatira ai tatou.' Waihoki ko lenei ritenga pai ko le marena kia rite kia tika. No te timatanga lenei tikanga. Kihai te Atua i hanga kia lokorua tane mo te wahine kotahi, kihai le Atua i hanga kia tokorua wabine mo le lane kolahi. Kaore "kolahi tana i hanga ai," kosahi te lane kotahi le wahine. A na le alia i kotahi ai? He kore kaha nona koia ? Hua alu i a ia hoki te kaha, i a ia le nuinga ole wairua hei hanga i nga tokomaha uoa alu. Kahore, kahore ia i pai kia pena. Tana i pai ai kia kotahi te tane kia kolahi le wahine kia lupu ai he uri alua he uri rangatira, ara, kia rangatira ai nga tamariki. Na, ko le ritenga i te timalanga kia pera tonu ano ; ka poka ke te tangata he likanga ke ka pehcn koia? ka rangatira koia lena langata, ka rangatira koia ana tamariki ? Kahore ra hoki; ka rite tena tangaia kite kararehe whakaaro kore, ka rite ona tamariki ki to poriro. Kia tokorua wahine mo le tangaia kolahi ka rangaiira ai koia ana tamariki? kahore, kahore. £ hara ite Alua tenei tikanga, e hara tenei i te likanga rangatira. Engari kia kotahi, kia kotahi te tane te wahine, mete tiaki raua i a raua tamariki, me le aiawhai raua i a raua tamariki. mete ako raua i. a raua tamariki, mete whakanui raua i te rangatiraiangamoa raua tamariki. Tona ko le tikanga pokanoa kia tokorua, he likanga rarnraru, he tikanga he, he ngangare, he hae, he mate, he wha kail gar o noa iho i te rangaliraianga mo nga matua mo nga tamariki- Waihoki ko le inarenatanga kia tika; kaua te marena

pokanoa, kaua te marena tahae, kaua hoki te moe maori noa iho. Engari kia rite i runga ano i te aroha, kia aroha tetahi ki telahi; kia tika hoki, kia tika i mua ole marena kia likai muri. Ka kino te marena puremu! Ko te moe tahae ki mua, muri iho ko te marena. ka he I ko te moe maori ki mua, muri iho ko te marena, ka hel engari kia tapu te marena a tapu tonu iho. Me le marena to hoki, ka kino le marena to; ko tetahi e whakaac ana ko tetahi e kino ana; ko leiahi e aroha ana ko tetahi e rere ke ana tona ngakau; mete to maori ano ona whanaunga i a ia kia marenalia kite tangala e kore e arohatia, e kore e paingia. Ko nga marenatanga ke nei e hara i te marena tika, e hara i te marena rangatira e rangatira ai nga lamariki. Engari kia rite lahi le aroha, kia rite tahi te pai, kia rile lahi le whakaae, na, kaiahi ka rangatira lonu, me leiukii tonu ake he rangaiiraianga mo a raua tamariki i runga ano i nga tikanga o te Atua. Otiia kia pono tonu ki aua tikanga, ara ki nga tikanga tapu o te marenatanga. Ka nui te tapu o Dga kupu ole marena, titiro hoki ki ana kupu! E kore rawa e taka ena kupu; ahakoa takahia ana e le tangala, whakarerea ana e te tangala, wehewehea ana e te tangala, whakangaromia ana e le langata, e kore rawa e laka e kore rawa e ngaro; engari e tahuri mai pea ki taua tangata, liei whakamate i a ia, hei whakangaro i tona rangaiiraianga, hei whakangaro i te rangaiiraianga mo ana tamariki. No reira i kore ai te rangaiiraianga o eiahi o nga lamariki maori, he he no o ralou matua kite marena. Takahia ana e nga maiua nga tapu o te marena, whakakahorelia ana le aroha o letahi o telahi, ngangare ana letahi ki telahi, wehewehea ana nga mea i honoa laputia e te Atua, haere ke ana, moe ke ana, a kore noa iho to raua inahara ki to raua marenalanga lapu. E hara tenei ite likanga rangaiira. Ka nui le he o roto ote Maori ki tenei mea tapu ki le marena; ine te tukunga iho ano o tenei he ki nga tamariki, he raruraru, he rawakore, he ahua tutua, a kore noa iho te rangatiratanga. Engari kia mahara kite kupu o Ihowa, e kino ana ia kite whakarere; ko ana iho.ioa ai i runga ano ite likanga lapu ole marena, kaua e wehea e raua e te tangala ke ranei; he tikanga kuri tenei, he tikanga tutua, e harai te tikanga tangaia, e hara i le tikanga rangaiira, me tona tukunga iho he male, lie

kino, he rawajcorc. E hoa ma liiiro koa! Tiliro ki nga rangatira Pakeha. He he ano kei rolo kei te Pakeha, oiiii ko tona tino tikanga koia tenei, kia kotahi kia koiahi,me te piri tonu raua ki a raua, mete tiaki lonu raua i o raua lamariki, mete lupu tonu to raua rangatiraianga, me to nui haere he rangatiraianga mo a raua tamariki, mete manaaki ioiiu te Atua i a raua, i a raua lamariki. ]\a, kaiahi te iwi rangatira, "Ka hari le iwi c prna ana, ae ka hari to iwi ko to raiou Atua ko Ihowa," hei wbakaraugalira i a raiou, hei whakanui i o ralou lamariki, no ratou hoki e whakarile ana i ona ritenga nui, i ona riienga tapu.