"KIA WHAKAKOTAHITIA TE MAORI ME TE PAKEHA."

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 1, 1 March 1861, Page 1

"KIA WHAKAKOTAHITIA TE MAORI ME TE PAKEHA."

Tena ra koutou, e hoa ma, e nga tangata maori o Niu Tirani! Te rangatira te tutua, te iti te rahi, te pakeke te tamaiti—tena ra koutou katoa ! Ki to te Maori ritenga, ka puta mai he manuhiri ka pa te karanga, Haere mai! Haere mai/ Tona kitenga tonutanga atu, kua timata te karanga, a karanga tonu, kia tomo mai ano kite kainga ka tahi ano ka mutumutu. Wkuioki ko tenei, e whanga ana " Te Manuliini Tuarangi" kia rangona atu te karanga a nga iwi Maori. Tona putanga lioki tenei ka panuitia nei kite taringa ote iwi; a, ko ratou e mea ana kia urn ki taua karanga manukiri, me tulai-

tuhi mai kite reta, ta tena tangata ta tena tangata,—kia ruarua nei ano nga kupii—hei putanga mo a ratou whakaaro, kiei taia hoki ki tenei nupepa hei inatakitaki ma te iwi katoa. Akuanei kua puta te kupu patai a etahi—Kua aliatia ianei te Karere Maori ?" Rere, waiho ma te " Manuhiri Tuarangi" e whakahoki i te kupu:— Mahi ana te "Karere" a tae noa mai kite mutunga nei o tana mahi. Ka 18 nei nga tau e putaputa tonu ana, e uaua tonu ana te mahi—he rapu i te pai mo te tangata Maori. Ia marama ia marama haere ana to u Karere," putanoa te whenua nei—putanoa ki raro ki Muriwhenua, putanoa ki runga ki Rakeiura—i tenei tai puta atu ki tera tai—kawe haere ana i nga korero o te Kawana tuatahi tae noa mai ki tenei, kite tuaono, ki nga iwi Maori e whakatamariki ana ki ate Kuini. Kua rangona tona karanga ki tena pa ki tena pa—kua tomo atu ia ki tena wbare ki tena whare, poto noa nga kainga —kua tangohia, kua tirotirohia ana papa e tena tangata e tena tangata, puta noa nga wahi katoa o Aotea-roa. Kua tae atu ana korero kite pito ki raro, ki a Ngapuhi—kua tae atu kite pito whakarunga, ki a Ngaitahu— kua tae atu ano hoki ki nga iwi e maha o te tuawhenua—kotahi tonu te kupu, ko aua korero atawhai hei arataki haere i te tangata. Nohea hoki ia i ngoikore kite whakaatu i nga he ote iwi, kite whakahe ano hoki i nga mea kino katoa e tupu ake ana i waenga ote Maori; mete korero i nga wahi pai, mete kupu whakahauhau ano. He tiaki tonu tana i te pai mo te taha Maori: te hapa ianei te korero, ia wahi ia wahi, hei tohutohu marire, hei arataki i te waewae o te Maori kite huarahi tika, kia tupu ngatahi ai ko

te pai mo te tinana ko te pai mo te wairua. Heoi, ko ta te whakaaro e titiro iho nei, tera pea kua tupu nga hua o ta matou nei mahi. E ahua manako ana ki taua nupepa taea noatia tenei, e korerotia nuitia ana hoki, a, ki ta matou e whakaaro nei, tenei ano nga kopura e hua mai ai te pai. E kore hoki e ata kitea atu nga hua o tana ! mahi—ara, tona kaha kite pehi i jte hunga ngakau kino, tona kaha ki te whakahauhau i. te hunga pai, ahuwhenua, i runga i nga mahi tika., I enei tau ka, pahure atu, o te orokoputanga mai o te "Karere," kua nui te mahi i roto i a koutou. Imua, i taua takiwa, kei roto koutou i te pouritanga. e noho ana, e mahi ana. i nga ritenga kikino o te Maori—tena ko tenei, kua riro i a koutou te taonga nui nei, ara, te whakapono, a kua whakarerea nuitia nga ritenga Maori a nga tupuna, kua tomo ki raro ki nga ture tika, ngawari, o te Pakeha : imua, ehara ! te nui o te tangata e noho a-herehere ana ki te iwi hoa riri—nei ra, inaianei, kua kore te tikanga herehere, tukua ana tena tangata tena tangata kia hoki ki tona kainga, kia noho ano ki ona wlianaunga : imua, e rawakore ana to koutou nuinga—he paraikete kau te kakaliu o te tangata, he aruhe, lie taewa tana kai—tena ko tenei, kua whiwhi nui koutou inaianei ki nga hanga pai o te Pakeha, kua tupu nui ano hoki te taonga Pakeha ki a koutou. E kore matou e mea na te " Karere" ranei enei painga i whakatupu, na te aha ranei. Huatu he kupu ma matou, hei ahanoate wahi; kua oti nei te mahi,, tera te takoto. nui mai te wahi hei mahinga. Heoi,. ngarea atu anaheiwhakakapimotaua a Karere" kua maha nei nga karangatanga, ko "Te Manuhiri Tuarangi me Te Kai-whakaatuatu korero," hei. nupepa ako, whakamarama hoki i a koutou ki nga mea kafoa e tupu ai

te oranga; kia ai putanga lioki mo a koutou reta ana pai koutou kite tuhituhi mai, kite whaki nui mai i a koutou na whakaaro ki tena mea ki tena mea—ki nga mea katoa e ahuarekatia ana, e matenuitia ana e koutou. Kua wliakaaetia ano kia whakanuia atu te perehitanga, ara. kia tini atu nga nupepa j a, kua oti ano te whakatakoto inarire nga tikanga e tae tika atu ai ki tena tangata ki tena tangata tona nupepa. A, e whakaturia ana nga tangata ki tena wahi ki tena wahi, hei tuhituhi mai i nga korero mo te taha Maori ki tona kainga, hei tuku mai ano hoki i nga rongo ahuareka hei korero. Ko ta matou hoki tenei i whakaaro ai, me tuku ano ki tenei nupepa, ia takiwa ia takiwa, nga rongo nui e puta mai ana i tawahi ; me nga rongo tini ano hoki o te motu nei : heoi, e kore matou e ngoikore kite rapu korero mo te "Manuhiri," hei whakareka mo te taringa, hei ako mo te hinengaro ; a, ka mau tonu ta matou whakaara kite tikanga whakakotalii ite Maori ite Pakeha, ki Nui Tirani.