HE RETA MAORI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VII, Issue 9, 31 May 1860, Page 8

HE RETA MAORI.

Kei raro nei nga reta a etahi maori whai whakaaro mo taua korero nei, mo te he ki Taranaki. He maha nga reta kua tae mai, ko taua korero ano, a, he wharangi kore te taea inaianei kite Karere. Kahore ona aha hei korero ma malou—marama noa nga reta, kei kona ano te likanga. Ko le pukapuka a Mokau ki a Parete, e meaana, "kua tae nga pukapuka a nga tangaia 0 te Kaipakopako ki a matou, kia tiiiro atu ki taua he; kahore malou e whakaae atu ki tena he, no te mea e ana te ritenga a Wiremu Kingi, ale Ngatiawa." Ko te pukapuka a Hone Eketone ki aTe Waitere—"he iwirangatira tenei (a Mokau) e kore e poauau ki tena mahi pokanoa." Ko te pukapuka a Takerei ratou ko nga hoa ki a Te Makarini, e tohe na

"me waiho atu ki a Wiremu Kingi tana mahi pokanoa kite he." Ko te pukapuka a nga tangata o Kaikohe, ki a Kawana Paraone, e mea ana " kua takahia e Taranaki nga ture ki o ratou waewae." Te tikanga ate runa? nga o Ngapuhi. "ka tolie ano te tangata ki te whawhai, koia ano te utu." Ta Wiremu Nero, he tino whakahe i te mahi pokanoa a Wiremu Kingi kite whenua ote Teira, me te ki "koia laku kupu ki a koe, kiapehiara* watia taua kino." Ta Hakopa, otira ko te feupu a tona runanga i Patumahoe, e ki ana, " e he ana te kohuru i te tangata hara kore, ite tangata noho noa." Heoti ano ra; marama tonu te korero. Tenei ano nga reta te mau nei—tena, ata tirohia. </. Mokau, Mache 16, 1860. E iioa, e Parete, — Tena koe, kua tae mai tau reta ki a matou, e pai ana. Kaore matou e whakaae ki nga korero a Ngaiiawa a Ngatiruanui a Taranaki, kua tae nga pukapuka a nga tangala o te Kaipakopako ki a matou, kia titiroatu ;ki tana he; kahore matou e whakaae atu ki , tena he, no te mea, e he ana te ritenga a Wiremu Kingi, a te Ngatiawa, kua riro ke Una whenua i te Pakeha. Te tuatahi, na . Tiki Parete na Wairaweke, 2 na Potatau, ko te tuatoru tena ko taTe Teira. KeiaTe Kuini tena whenua, kaore matou e whakaae atu. Heoiano enei kupu. Engari pea, kei nga runanga o te Kingi, kaore matou e rnohio atu. Engari, kite rongo matou ite kupu a Waikato haere atu ki kona, .me tuhi atu ano e matou. Otiia, ekore e porangi a Waikato, Na o hoa aroha, Na Takerei Waitara, Te Wetini, Taali. Mokau, Maehc 26, 1860. E hoa e Te Waitero, — Tena koe. Kua puta mai nga rongo pouri o kona ki a matou. Kia rongo mai koutou, ekore rawa a Ngatimaniapoto e porangi ki tena mahi pouri a Waikato. Kei te mahi marama tenei talia; e rongo koutou kite korero ate tangata, kaua e whokarongo, no te mea, he iwi rangatira tenei, ekore e poauau ki tena mahi pokanoa. Kei awangawanga mai koe ki tenei taha, engari pea ki :Una taha ki runga aa. Ka okioki matou ki runga kite kupu aTo Atua, Kia rofjgQ

mai koe, ka furu tenei taha, no le mea, "ko te marae tenei o Bine." He whakatauki tena, he marae oranga larigata, na Maniapoto tenei whakaianki. Ekore e pikilia ete kino tenei wahi; mau e korero atu ki a Kawana enei whakaaro, ekore nga iwi e rapii kite tikanga e whawhai kite Pakeha. Na Hone Eketone. Mokau, Maehe 20, 1860. E no a. e Te Makartni, — Tena koe. Kua tae mai tan reta ki a matou mo te raahi a Wiremu Kingi. Ka tika tail kupu. Kua pai matou ki tau kupu, kei whakarongo koe kite korero ate tangata, kei le haere atu nga rau o Waikato. Kia rongo mai koe. Ekore Ngatimaniapoto, a Waikato e pohehe, no te mea, he iwi.nui, he iwi rangatira, kua kite iho na koe, kua mohio koe ki tenei iwi he iwi rangimarie, me waiho atu kia Wiremu Kingi tana mahi pokanoa kite he. Kia rongo mai korua ko Kawana. Ka lakoto matou ki raro, ara, Id runga ki ngai main pai, ekore matou e porangi ki runga ki tena he. . Tena te tangaia e tukua mai c ngaiangatira o Ngatimaniapoto, ko Timoti te ingoa; e haere atu anaki te kawe atu i: nga kupu pai ki a Wireaiu.Kingi, Ida whakamulua laua ihahi he. Kei rapurapu koutou ki a ia, e haere ana i runga i te rangimarie,. lie puru atu i Taranaki kia noho atu. lleoiano ta matou korero ki a koutou. , Mo nga meera tenei kupu. Kei wehi koe; raetuku tonu le meera kia haere mai, kia haere atu, ma Ngatiawa ano e pokanoa ki nga meera. Heoiano. Na o hoa ai'oha, Na Takerei Waitara, Hikaka, Tikaokao, Te Motutapu, Ngatawa, Te Wetini. Na nga tangata katoa, na te iwi katoa. Na . Hone Eketone, Ara, na te malua o tenei iwi. Kaikohe, Apcrira 17, 1860. E hoa e Te Kawana, — Tena ra ko koc. Ka ntii to. matou arolia atu ki a koe, ta tc mea. o karappiia ana koe 0 te kino, i te mea hoki ko koe te tahuhu o te whare i whakaturia a; e Te Kuini.hei whare mo nga iwi katoa o Niu Tirani. Kote whare jhoki tena i takolo ai nga ture, nau i luku 1 mai ki a matou, ka >vha!vi\aeifa e matou.

Heoi. Kua lakahia e Taranaki nga ture ki 0 ratou waewae. E pai ana, na ratou i pehi 1 te mana o Te Kuini, ara, i le aroha hoki ki nga iwi katoa. Heoiano ena kupu. Ma le Alua koe e liaki i runga 1 tena kino. Na lo hoa aroha, Na Hare Rewili Pahikura, Te Huarabi, Opataia Puataata, Te Hiko, Matiaha Powlia. Te Teraire, Aperira \i, 1860. E no a, e Te Kawana, — Kua lae mai te kupu ki Ngapuhi kia tirotirobia atu e nga langata maiau kite ture a Te Alua. E mea ana to matou runanga, te runanga o te Ha hi mo te hunga e whakatupu ana i te kino ki Taranaki, kei a koe ano te whakaaro, ka kino ano te tangatakoiaano te ulu; vraihoki, ka tohe ano te tangata ki te whawbai, koia ano le utu. KotateKaraipiture tenei i whakaatu. He utu ki aia e tika nei te ulu. Na, me ulu ano te kino ki le kino, na ko te pai me utu ano kite pai. E hoa e Te Kawana.—Tena ra ko koutou ite kino pokanoa a Taranaki ki a koe. Heoi ano. Na Panapa ICira, Te Tana Te Ro, Henare Mana, Te Wirihana Poki. Patumahoe, Aperira 7, 1860. I le ono o nga ra ka huibui matou kite runanga mo te whawbai o Taranaki i korerotia ete niupepa nei. Mea ana maiou, ehe ana te kohuru ite tangata hara kore, i te tangata noho noa. Koia aliau ka tuhituhi atu nei ki a koutou e nga Pakeba. E he ana te koburu, e ki ana i te Ture, " Kaua epatu." E ki ana a Paora, 6 chap., 23 ver., "Ko nga utu o te kino he mate." Rere, kahore matou e pai kite kohuru; la matou e pai ai he parau whenua hei tupunga witi, riwai, kaanga, hei hokohoko ma matou. Heoi ano. Na Hakopa Te Waharoa. Wairoa, Maehc 21, 1860. E tai, e Te Kawana, — Tena ra koe—te noho mai na i Taranaki. Tenei au te noho nei i toku kainga. E hoa eTe Kawana. Tenei ano taku ki mo te ritenga a WiremuKingi. Ehe ana tana tika-

nga* a poka noa ana ki to Te Teira wheniia, no Te Teira ake tana whenua, e liara ia Wiremu Kingi. Kite lobe a Wiremu Kingi ki aia ano tona kino. E hoa, ko koe hoki te tawhare ana i runga i nga iwi Maori, ko koe te kai tiaki o nga Maori i nga kino; koia taku kupu ki a koe kia pebia rawatia tena kino. Waiho ma Wiremu Kingi e takahi te maramalanga o te pai. Na to hoa, Na Wiremu Nero.