TE HUI MAORI Kl WAIUKU.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VII, Issue 5, 15 March 1860, Page 6

TE HUI MAORI Kl WAIUKU.

No muri i tera Karere ka tu te hui Maori ki Waiuku. I reira nga iwi o Waikato a Ngati mahuta, a Te Ngaungau, a Ngatihine a Ngatinaho, a Ngatipo, a Ngatitipa, a Ngate aia, me nga iangaia o Mangcre o era atu kainga hoki o Manuka. Ko iaua rangatira hoki ko Potatau i haen mai i Ngaruawahia ki taua hui, me tonaiwi hoki i haere mai ki le arahi mai i a ia, tona tini. Ko nga lino korero i iaua hui, erua, ko to tikanga whakauru ki lehononga o nga iwi e wbakaae ana ki a Potalau hei rangatira, liei lumuaki mo raiou; ko le rua, ko te mahi a Wiremu Kingi i Taranaki. Ko le korero tuhonohono o nga iwi ki a Poialau kiliai i aia takoto, i wehewehea hoki nga whakaaro o nga langata, he whakaaro ke la elahi he whakaaro ke la elahi, ka ahua laulolielohe nga kupu o nga rangaiira i in kite korero. Ko nga iangaia i korero, kotalii te kau ma waru. He maha nga kupu i puia mo te mana o te whenua, a ki ia matou whakaaro kei te pohehe nga whakaaro o elahi o te hunga i korero ki taua hui, he ahua raruraru hoki no nga kupu. Korerotia ana letabi pukapuka ki le aroaro o te whakaminenga, ko nga tikanga i kiia na te hunga e njsa nei fcfa *ehe ks le iwi Maori te iwi

Pakeha. Whakapaea ana i taua pukapukana te Pakeha te kupu nei, kei ai ia te mana 0 te whenua kahore i nga Maori liona ake nei te oneone, a whakahengia ana tenei kupu* meinga ana, lie tikanga lahae i te whenua o te Maori. i ® Ko tenei, me ui atu i konei, ka lika ranei tenei whakapae kite Pakeha? he pono ranei tenei kei te mea te Pakeha kei a ia te mana o te whenua. kahore iteMaori. Fhararatena 1 te pono. E kiia ana, kua peneiiia te kupu, ko te mana o nga motu nei, ara, o Nui Tirani, kei ale Kuim. Engari tenei kupu e lika ana. A, he aha koia tenei mana e meinga nei kei aTe Kuini? Ka hua matou he manatiaki te mana. Tena atu koia tona tikanga? I a wai te mana o Nui Tirani i mua atu i te bomaitanga o to Te Kuini mana lvei tiaki i nga motu nei, a lukua mai nei tana kara hei whakamarumaru, meinga nei ia hei inatua mo nga iwi me nga langata katoa e nohoia nei enei motu. Ko nga tangata katoa e nor ho net ki Nui Tirani kua meinga hei tamariki mana. Ahakoa Maori, Pakeha, jkotalii aoo iwi ki tana titiro,me le mana hoki, be mana kotahi, tena kahore i nga Pakeha anake kahore i nga Maori anake, engarii a raua talii. Mehemea ka tangohia eTe Kuini tana kara, a kamahue hoki ia ia te mana o enei motu ka pebea i reira. Penei, e neke ake. ranei le mana o : rangatira Maori i runga i te mahuetanga i aTe Kuini o tona mana? Kahore pea; engari ka penei ano me to ratou mana e mau nei ano. Kotabi rale mea, me' he mea ka mahue i a Te Kuini, ka tabi ka puare he ara liaereoga mai mo telabi atu iwi kite wbawhai ki nga iwi o Niu Tirani kia riro i a ia te motu, na kahore be tikanga ma Te Kuini i kona mo te tiaki. Tetahi, ko nga Pakeha ka haere mai i nga wahi katoa o te ao ka noho ki konei, kabore he ture kahore he kai aiiaii mo raiou. Kabore koia o matou hoa Maori e mobio, ko nga Ture o Ingarani te tiaki nei i a ratou, a inaianei kite he te mabi a tetahi o o -Te Kuini tangata kite*

tahi atu o ona tangata, ko te ture faei whakatika, i nga wahi katoa e tae nei te ture te bapai ki reira. Otira, mebemea kahore te mana o te Kuini i konei, kahore hoki ona lure, engari. ka mahi ia tangata ia tan gala i tana i pai ai. Na konei i meinga ai, be whakaaro kuware rawa tenei, kia whakahe kite mana oTe Kuini. Ko nga tangata e pera ana kahore emohio ki ta ratou e korero nei; kei te pohehe noa iho nga whakaaro. He teka te lei, na tana mana i tango tetahi aha o nga tangata Maori, hua atu, na taua mana i pnmau ai. Ko o ratou i rokohanga iho i te taenga mai o to te Te Kuini whakapumaulia ana e to Te Kuini mana, katahi ka pumau. Kite ala malauria e nga tangata Maori te tino tikanga o tenei kupu e kiia nei, ko te mana o Te Kuini kei runga o Nui Tirani, ka mea ratou, ko te rua tenei o nga atawhai nui a Te Atua ki a ratou hei whakawhetainga alu ma ratou ki a ia, ko te Bongo Pai te tuatahi, ko te rua tenei. Engari, kua oti te mea atu, e he ana te kupu nei, kua riro i te Pakeha te mana o te whenua. Ko nga Pakeha me nga Maori Tirani he iwi koiahi. Ko te mea e kiia ana no te Pakeha, i runga i tona urunga ki Ingarani, no te Maori tahi ano. Ekore e penei, No matou a IS in Tirani, engari, No tatou a Niu Tirani. Kotahi ta matou e wbakapai nei ki nga korero o taua hui. Ahakoa rererere ke nga whakaaro ote hunga korero, mete kaha hoki te wbiu o te kupu o nga tangata e bapai ana i te tikanga wbakamotuhake i nga iwi Maori, heoi, pai tonu te whakabaere o te korero, kahore he kupu kino, kahore he kino ki nga Pakeha, kite Kawanatanga ranei. Nui atu hoki te whakahaere tika o taua rangatira kaumatua*o Potatau; kahore he kupu mana ki runga ki nga korero pera; waiho ana e ia manga rangatira taitamariki ta ratou korero taukumekume; heoi ano tana, ko nga kupu nunui mo te pai kia ata whakatupuria ki roto kite iwi. Ka pai me he mea ka rongo nga iwi ra i ana kupu pai. Erua tonu ana kupu kite iwi, •' Ko te luaiabi ko te Wbakapono, kia tahuri nga Iwi Maori kite wbakapono; ko te tuarua, kia aroha kite Pakeha." Mea ana hoki ia, ko tona aroha kite Kawana ki nga Pakeha hoki, ekore e mutu, a mate noa ia. Tetabi korero i korerotia i taua hui, ko nga tikanga e mahia nei ki Taranaki. Korerotia kite aroaro ote whakaminenga nga

pukapuka i tubia mai e nga tangaia o Wireniu Kingi ki aPotatau,ki etahiatu rangatira 0 Waikato, he mea ki a ratou kia whakaputaina ta ratou kupu ki a Te Kawana hei pel) i 1 tana whakaaro mo te wlienua o Te Teira. Panuitia ana hoki te korero i taia kite Karere Maori ote29 o Pepuere. Ko te wbakaaro o te nuinga, kei te whakabe i ta Wiremu Kingi peke ki runga ki to Te Teira wahi. Mealia ana kia liaere etabi tangata i Waikato ki Taranaki kite titiro i nga likanga. Tenei boki tclabi mea e whakapai nei matou kite tikanga o tcnei hui. Ahakoa liui te tangata, ewbitu pea rau, heoi, kahore i kitea tetahi tangata liaurangi i te waipiro i reira; kahore lioki he tutu. Noteahiahio te ra whakamutunga, ka haere etahi o nga tangata o Potatau ka wbakataki i nga whare o nga Pakeba o Waiuku, kite ui melieraea kua ngaro tetahi mea i te tabae, taea katoatia ana nga whare te haere e ratou. Ka pai tenei tikanga. Kite pera tonu te whakaaro o o nialou lioa ki Waikato, ara, ka penei te tupato kei kino tetahi mea a te Pakeba i tetahi o ratou, na, kahore he wahi hei rapurapunga mo te whakaaro kite man tonu o te pai ki is lakiwa o te Maori o te Pakeba. Ki to mea ka rite i nga iwi o W T aikalo te kupu o to ratou rangatira o Potatau, heoi ano, ko te pai tonu e takoto ake nei. No te Wcnerei. no te 14 o nga va, ka mutu te hui, ka hoki a Potatau ratou ko tona iwi ki Ngaruawahia, no te awatea ka hoe. Ko te tuatahi tenei o nga haerenga mai o Potatau ki waho nei, o tona haerenga atu ra ano i Mangere.