KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO. ME TE MAHI O NGA KAIPUKE.
NO TE 15 TAE NOA KI TE 31 O NGA RA O AKUHATA. Kua nekeneke ake nga utu makete o Poihakena i muri mai o tera Karere, inaianei e riro ana te paraoa ite £2B mo te tana mo le paraoa tuatahi, mo to luarua t'26, ko nga uiu mo le wili, 10 hereni mete hikipene, lae noa kite 11 hereni mo le puhera; mo le papapa i hereni mete 9 pene, tae noa ki te 2 hereni; mo te pihikete, £l, tae noa ki te £1 10s.; mo te riwai, t4, tae noa kite i' 6; moteaniana, U2, tae noa kite £lB. E kiia ana, he tan hua tenei ki Atareiria, e a hua pai ana te tupu o nga kai, a he nui hoki te whenua kua oli le nii. Otira, ahakoa nui nga kai e whafcaiupuria ana, ka nui haere ano hoki nga langaia hei kai, telahi hoki, kei wareware tatou ki nga tini mea whakamate kai ki Atareiria, ko le raki, ko le waipuke, ko te aha, ko te aha, kia oti nga kai te kokoti kia tae ra ano kite uliarc katahi ka kiia, kei te ora. Ka pai hoki me he mea kua kaha te mahi a nga kai whenua o Niu Tirani i rofo i tenei tau pai. Tenei te manakohia nuitia nei nga kai katoa, a ka pera tonu ano hoki pea. Tenei nga heke o Oropi fe rere mai nei ki Niu Tirani tona tini; na. ahakoa ka mahi nui nga lau-bou kite whakatupu kai a muri ake nei, kite whukarangaiira hoki ito tatou molu, lena ma tatou ano ratou e whangai i te tuatahi, i te mea kahore ano kia pa noa ki le whakatupu kai ma ratou; ma reira ra ka manakohia lonulia nga kai katoa a muri ake nei. Me he mea ka liliro a matoti hoa Maori ki tepukapukararangi i nga kaipuke, tena c miharo ki le tini o nga tangaia ka tae mai nei, ko nga langata kua lae mai i tawahi i roto i nga wikierua ka paliure ake nei 528, ko nga hokinga 57 nga tangaia, hcoiano; ko te nuinga o enei e rere ana ki era wahapu o te moiu nei ano; na, ahakoa maha enei, he mea noa ki nga tini hcke e u mai i roto i
nga wiki e rua e haere ake nei, a e ki ana hoki nga rongo kua tae mai nei i Oropi, e kore e mutumutu te haere mai ole Pakeha, engari ka nui noa atu; na konei niatou i mea ai ki nga kai mahi paamu, ko te wa tenei hei wa mahi ma koutou, kia hira ake ai he rawa ma koutou a muri ake nei. Ko nga kaipuke u mai enei kua korerotia ake nei:— Ko te Pirinihi Awherele, kaipuke tima, 703 tana, Kapene Pautene, no Poihakena, tona uianga, 19 hoiho, 29 kau, 100 hipi, me nga laonga, 27 langala eke ;—ko te Hohepa Pereliha, he hipi, 672 tana, Kapene Puka, no Ranana, he manga laonija, 170 tatigata eke;—ko te Moa, he pereki, 237 tana, Kapene Anihana, no Poihakena, he uianga taonga, 19 tangaia eke; —ko le Komete, he perekitina, 82 tana, Kapene Koke. no Niukahere, lona utanga, 15 hoiho, 500 hipi, 34 tana waro, 5 tangaia eke; —ko te Roari Wahere, kaipuke lima, 291 tana, Kapene Honiana, no Whakatuno Taranaki, he utanga laonga, 9 langala eke;—ko le Piiitihi Kuini, he paaka, 569 tana, KapeneNola, no Ranana, he uianga laonga, 124 langala eke;—ko te Perei ole Ohiana, he hipi, 805 lana, Kapene Horota. no Ranana, he utanga laonga, 176 tangaia eke. Ko nga hokinga mi enei:—Ko le Waiti Huana, kaipuke lima, 198 tana, Kapene Herama, ko Ahuriri ko nga wahapu o runga, tana utanga 260 peke paraoa, 20peke parani, 9,000 whiti rakau kani, me eialii taonga, 17 tangaia eke;—ko te Pekeha, he kune, 45 tana, Kapene Paraea, ko Ahuriri, lona utanga, 13,000 whiti rakau kani, 6,000 loeloe whare, 300 pou me nga kaho laiepa, 17 lana wahie;—ko le Wharawini, he hipi, 977 lana, Kapene Ehera, ko Riuaina, he pehanga kohatu;—ko te Ewhala, he kune, 32 lana, Kapene Whareta, ko Ahuriri, lona uianga, 10,000 whiil rakau kani, 40,000 toeloe whare, 8,000 tiwatawata ;—ko te Tarawara Paraili, he kaia, 50 lana, Kapene Riliari, koOtakou, tona manga, 27,726 whiti rakau kani, 3 tangata eke;—ko te Hili o Mereponi, he paaka, 176 tana, Kapene Makarini, ko Poihakena, tona utanga, 45 lana riwai, 11,000 whiti rakau kani, me etahi laonga, 6 tangata eke;—ko te Pirinihi A wherele, kaipuke tima, 705 lana, Kapene Paulene, ko Poihakena, nga uianga, 40 tana riwai, 25 kaho hinu, 25 langala eke;—ko te Roari Wahere, kaipuke tima, 291 lana, Kat pene Honiana, ko Whakatu ko runga hoki, he utanga laonga, 6 tangaia eke; -ko te Tarawara, he paaka, 462 tana, Kapene Erihi, ko Taranaki, ko etahi ano o nga mea i utaina mai i Ranana me etahi taonga no Akarana.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18590831.2.7
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 18, 31 August 1859, Page 7
Word count
Tapeke kupu
827KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO. ME TE MAHI O NGA KAIPUKE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 18, 31 August 1859, Page 7
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.