KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE.
No te 1 tak noa kite 15 o nga ra o Akuhata. Ko nga rongo tae hou mai i Poihakena tae ana kite 18 o nga ra o Hurae, waiho atu kahore kau he rerenga ketanga o nga utu o te witi ole paraoa ki nga makete o Atareiria. E ahua ngoi-kore ana le mahi liokohoko ki nga wahi kaioa, kahore kau he korero o nga mahi pera kia rangona alu. E pera tahi ana a Poihakena, a Akarananei. He bono tonu ;io teu mai o nga heke Pakeha i Oropi, na konei i mabaratia ai, ka nui haere ano te tango a aua wahi i te paraoa me era atu kai i nga tau e haere ake net, hei oranga hoki mo nga tangata ka tini haere nei ki reira ki konei hoki. He pai nga rangi ki Akarana i rolo i nga wiki e whaerima kua pahure nei, me he rangi Raumati nei te pai, engari i rere ke te ahua ki waho kite moana, i nga tahatika ote noiii nei; keri ana te hau i reira, nui atu hoki te ngara o te moana, ko te hau i roa tona puhanga, he marangai, ko nga kaipuke rere mai i Ingarani i Atareiria i roa noa atu kite moana ite akinga ate ngaru. Heoi nei nga kaipuke u mai i roto i nga wiki erua ka pahure nei, ko te Pekeha, he kune, 45 lana, Kapene Paraea, no Ahuriri, he pebanga kohatu, he witi tetahi wahi me era alu kai, 4 tangata eke, no Turanga; kote Waiti Huana, kaipuke lima, 198 tana, Kapene Herama, no Olakou, no Poneke, no era atu Wahapu p runga, he utanga laonga, 1-i tangata eke; ko te Ewbata, he kune, 52 tana, Kapene Porota, no Poiikupa, tona utanga 1228 puhera witi, 3 tangata eke; ko le Hili o Mereponi, bepaaka, 176 tana, Kapene Makarini, no Poihakena, he utanga taonga, 9 tangata eke; ko te Waiti Huana, kaipuke tima, 198 tana, Kapene Herama, i hoki mai i te rererere noa i Mahurangi, i Matakana, i Kawau, i Kdrorare'ka,* i Wbangaroa, i Mangonui, 30 tangata eke; ko te Tarawara Paraile, he kaia, 50 tana, Kapene Rihan, no Olakou, hepehanga kohatu.
1 Ko nga hokinga atu enei—ko le Perei, he pereki, US lana, KapeneKota, ko Potiknpa, tona manga 97,550 whiii rakau kani, 8 lana riwai; ko te Ana, he kune, 37 tana, Kapenc Warihi, ko Ahuriri, tona utanga, 2289 pihi rakau kani; ko te Ruiha, he kune, 27 tana, Kapene Pirito, ko Ahuriri, tona ulanga 150 pou, 150 kaho laiepa, 15 tana wahie; ko te Waiti Huana, kaipuke lima, 198 lana, Kapene Herama, ko raro ko te rererere, he laonga, 3 tangata eke; ko le Haparaiha, he kata, 50 tana, Kapene Parane, ko Ahuriri ko Turanga, nga utanga, 3350 pihi rakau, 2500 tiwatawata, 10 tana wahie, 1 tana paraoa, 50 peke ooli, me elahi taouga. Kotabi le mea pai e tirohia am ana, ko te kawenga kai mai i te lahatika, otira kaore i honohono mai, kaore hoki i maha ; engari, kia auau mai kia nui ka pai, pai kite kai hoko pai hoki kite kai mahi. Kua u mai, 57 kaipuke, huia nga tana 1225,-145 tangata eke; nga utanga 5170 puhera witi, 418 puhera kaanga, 600 puhera ooti, 3 tana riwai, 3£ hanaraweti aniana, 6 hanaraweti lanapi, 39 hanaraweti poaka whakapaoa, 88 hanaraweti poaka tote, 350 pauna hinu poaka, 1 pouaka hua heihei, 23 beibei, 1 boiho, 60 bipi, 31 poaka, 18 tana kohalu kapa, 69 lana kapia, 21 tana, 32 kaho hinu tohora, 599 tana wahie, 10 hanaraweti muka, 10 paihere bihi tohora, 1208 whiti pou whare, 1563 pou, 2952 kaho laiepa, 9200 tiwatawata, 69,000 toetoe whare. 46,200 whiti rakau kani. Ko nga Uokinga ki le tahatika, 57 nga kaipuke, huia nga tana 1189; 138 nga tangata eke, me nga taonga hokohoko. Ko nga utu hokohoko enei lae noa ki lenei takiwa:Mea Paraoa, Paraoa, luatahi, 24/. te tana. Paraoa, tuarua, ill. Paraoa, no nga mira Maori, IGI. tae ana ki te 18/. Pihikete, e piki ana e heke ana nga utu. 225. 265, le rau pauna. Taro, le rohi 21b., 6d. Papapa, Is. 6d. te puhera. Kai Ke. Te ti, 9f., 9/. 10s. le pouaka. Huka, 4d., 6d. te pauna. Kawbi, lOd. te pauna. Raihi, 2d. 2d|. te pauna. Hopi, 355. mo te banareweti, Kanara, lOd, te pauna.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18590815.2.9
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 17, 15 August 1859, Page 7
Word count
Tapeke kupu
734KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 17, 15 August 1859, Page 7
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.