PUKAPUKA NA TE HAPIMANA, MINITA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 10, 31 May 1859, Page 5

PUKAPUKA NA TE HAPIMANA, MINITA.

No. 4. I roto i taku kaari ahau e mahi ana i te ata nei, mahi ana aku ringaringa mahi ana hoki aku whakaaro; titiro whakamuri ana nga kanohi a toku hinengaro ki nga mea i kite ai au i laku nohoanga ki Nitt Tirani nei. 1 loku orokoiaeuga inai ki Rotorua, he ingoa lo te toki, ko te kaheru nei waiho hei mea matukitaki nia le langala, ko ic kapukapu nei, aue! ko wai kua kite i tera mea? Na reira, miharo ana au i reira ki le nunui ki le papai o a kouiou waka, kimihia ana e loku whakaaro; ka ui alu au ki leiahi o nga langala Maori, He mea peliea le mahi i oii ai i penei ai le papai a kouiou waka, i te mea kahore ano kia lac mai le Pakeiia ki konei? Mea mai ana tera, He mea mahi nui ano, he mea lahu kite alii hei whakahakaro ite riu ote waka, otira, he mea ala lahuiahu, me tupatu tonu le kai lahu kei lino kai te alii, kei pula kei te papa. Ka mea alu an, He mea pehea ta koutou lua i nga rakau nunui ki a kouiou toki koliatu ra? Ka uiea mai tera; Wahiiti ka rile tenei mahi kite tarainga ote waka, te nui. Ko la maloutenei, lirohia ana leiahi rakau pai, ka haere te nuingu o te hapu, nga lane, nga wabine me nga lamariki kite wahi i tu ai taua rakau la noho ai; para ana e ratou le whenua i tetahi taha i leiahi taha i te pulake o te rakau, ka hanga i nga wharau ki reira. Kaiahi ka whakapuiaina te kaha o nga laane ki le tua i le rakau ra, ka ngenge etahi ka haere alu etalii, penei tonu, a, ngoto noa, kaiahi ka tahuna I kite ahi, aka ngoto le kai ale alii, kaakina ano ko nga loki kohatu, muri iho ko le ahi, muri ilio ko te toki, penei loniij a

hinga noa te rakau. Ka penei te mahi ate langaia, kia kotalii tekau tangata hei ma, l<a hinga le rakau nui, kia tekau ano hoki nga ra e niahi ana. A kia hiangara inaianei, ko an alu, ka hinga te rakau pera te nui i nga langata tokowha? Na, inaianei, ko ia mai, ahakoa nui te rakau, ka hinga i te hunga lokorua i te ra kotalii, i te rua o nga ra kua porua kua topea nga manga, kua takoc© pai te rakau hei mahinga hei tarainga. Ka mea alu j au, Koia ano; a i le mea ka hoko koutou ite j loki, i te kapu, i teparau, i te kaata, i te tint : noa iho o nga mea i roto i nga toa Pakeha I inaianei, kahore pea he whakaaro o koutou kite tini o nga whakatupuranga uri Pakeha i paheino, ka tae aua mea ki tonapai o naianei i a koutou e hoko nei. Mo te aha koia i tuhilulii penei atu ai au ki a koutou? He mea ra naku kia lino whakaarohia e koulou nga pai kaloa e tan ana ki a koutou i te nohonohoanga iho o a koutou hoa pai ole Iwi o Ingarani ki waenganui i a koutou. Kaore koia koulou eui u lalii ki nga pai etaka ana ki aratoui te nohoanga ki runga ki o koutou whemia takoto Uau? He nolio pehea koia to Ngaiiwhalua imua i nga tau ka rua nei tekau ma rima ka pahemo nei? he ahua pehea to lera iwi i reira? Me Ngaiimaru i taua lakiw.i, tinaana i te wehi o te taua! noho tonu ana ki nga pa, kahore i putaputa ki waho, ka whiwhi iti hoki ki tc wahi purapura hei whakalo mana kite whenua hei oranga. Ko te roromi potiki he mea noa i reira, kiia ana hoki, he men kei raruraru i nga lamariki, inahuakina mai e te tana. Ko Ngapuhi hoki tnna, ahakoa tana toa kite whawhaimana, ana lini parekura hoki, ka hoki ano kite iii, a inaianei kua rile ki era alu iwi. Ko Waikalo hoki tena, ahakoa he iwi nui he iwi toa, mahue ana i a ratou o ratou kainga i Manuka, ka neke atu ki le luawhenua noho ai, kia marie ai, kia ora ai i le hoa riri. Ko nga iwi o Tauranga o Uoiorua hoki, ngaro haei'e ana i reira i le rnahi whawhai. He pono ia ka ai ano he korero ma koutou i taua lakiwa mo nga pa taea, mo nga pa lioro o tehoa riri, otira hepahoro ano o koutou hoki. He pono ia ka ai he popeha ma koulou i reira ko nga herehere i hopukia, otira, ko o koutou tamariki ano i riro hoki i te herehere, Waiho ana hei whakapehapeha nia koutou, ko nga taurekareka hei ngaki i o koutou oneone, lui tahu kai ma koulou, tena ko o koulou taa ariki ano tena te aue mai ra kei telahi aiu wahi o te molu, kua whakataurekarekatia ano hoki. Ko tenei, he mea ka pahemo enei kino ka. toa, beoi me nolio laiu koutou, me whafca. wheiai o koutou ngakau mo te mea i-a ku a

whai tikanga ke inaianei; na, kaua hoki e tuahae ki le mi e nekeake nei lona ahua ito kouiou, te mohio, te ahu whenua, a e hiahiu ana kia mahi lahi i roio i a kouiou; inahoki e pai lonu ana laua iwi ki le awhinai a kouiou, e whakahoa ana e mea ana kia nru lahi kia lango lahi ki ana mea pai, kia whukatapu i le pai ki a koutou. Na, me mahi tahi talou i runga i nga tikanga ole aroha o te rangimarie. He marama he pai to tenei rangi, heoi, tera le rangitino marama rawa e takolo mai nei kei te aroaro, mehe mea ka hopukia nga pai e tapaea mai nei i telalii laha i telahi taha o tatou. Kei muri ano telahi atu korero aku. I Na Te Hapimana.