KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO ME TE MAHI O NGA KAIPUKE.
No te 1 tae noa kite 45 o nga ra o Pepuere. E rongo ana matou ki nga korero tae hou mai i Poihakena, tae iho hoki kite 25 o nga ra o Hanuere, e iti ana te ngoi hokohoko ki nga Makele o Atareiria. Kua hoki te ntu o le paraoa, ko te hokinga lenei, \l. le tana, a kaore hokii kakama te hoko ki nga ulu e whai kahuatia ana, ara, 491. mo te paraoa luatahi, 4 11. mo te tuarua. Kua timaia le kawe mai i nga witi hou o lenei lau ki Poihakena, e riro ana kite 6 hereni ki le 7 hereni mo te puhera. Ko nga ulu mo te paraoa ki Meripone ill. 40s. tae noa ki le 481. Kahore ano kia tae noa nga witi hou kilo reira makete; ko nga utu e whakahuatia ana mo te witi tawhilo, 7 hereni me le 9 pene, a 7 hereni mete 40 pene. Ki Alireiria, ibL tae noa ki le 45?. 40s. mo te tana paraoa, 6 hereni 4 pene mo te pnhera witi. Kua hua ke te kai i la le tangata i whakaaro iho ai i mua,
E ketekete ana matou kite korero hoki kua tae mai ano he witi he paraoa i tawahi i muri nei i era i koreroiia ra, na te kore witi a tatou, na te pupuri ano ranei a nga kai whakalupu witi o Nui Tirani, kahore hoki lie witi ma nga kai huri. Kalahi te likanga whakapouri ko lenei, ehara i te mea ki nga kai anake te launga o tenei he, engari ka iau*ano ki nga tangata kaloa: he raru hoki to te whenua kaore nei e whai kai hei oranga mo ohj tangata, a kaore iioki e whai mea hei uta am ki tawahi hei utu hoki mo nga mea 0 tawahi eutaina mai ana ki konei; ka okeoke tonu te whenua pera i roto i te rawakore ite he noa iho. E kiia ana tera ano era witi me era paraoa kei muri ka utaina mai hoki. Koiahi rawa ano te pai e taka mai ki a tatou i rolo i enei utanga witi mai, ahe pai ia kite kapohia atu e o tatou kai mahi paamu, ara, ko te pai be whiwhi ki etah: purapura hou, no te mea hoki ko nga witi tino papai rawa enei o to Atireira makete te utaina mai nei. E kakama tonu ana te kawe mai o tatou witi kite makete inaianei, e hohoro ana hoki te paiunga mete talaringa o nga witi i tenei wa, na te tima patu wili hou nei i hohoro ai, kalahi ano te mea mahi pai ko tenei mahini; oti ana te puhera witi te pain te talari IJe miniti kotahi. Ekore e taro ka oti nga wili nsjQ aha t6 kotikoli tc kohi ki 10 whare. Na, e mea ana matou ki nga kai mahi paamu kia bihiri tonu, kia nui te whenua e ngakia i tenei tau i haere ake nei, hei whakarite mo te korenga i te tau 1858, hei whangai hoki i nga lini Pakeha e haere tonu mai nei i tawahi. a kia whai mea ano hoki hei uta atu ki lawahi hoko ai. Ivo nga kaipuke enei kua u mai; ko te Ohipere, he kune, 47 tana, Kapene Paia, no Taranaki, tana utanga, 165 hipi, <l4O wbiti papa; ko te kaipuke lima ko te Waili Quana, 000 lana, Kapene Makarini, no nga wahapu o runga, tana utanga, 400 hipi, 59 kaho pata, 8 peke purapura karaehe, no Taranaki, 52 tangata eke; ko te Pererapene, he paaka, 224 tana, Kapene Honi, no Poibakena, he utanga taonga, 458 peke witi 20 peke paraoa, 12 tarigaia eke; ko te VViI remu Watihana, he paaka, 480 tana, Kapene Makiwharane, no Ranana, he utanga tangata eke; ko ie Ana, he kune, 57 tana, Kapene Warihi, no Poti Kupa, tana utanga, 1540 puhera paare, 40 puhera witi; ko te manuwao o te Kuini ko te Airihi, 26 nga purepo, Kapene Roringi, no Hopetaone no Peowhairangi, c rcrerero noa ana,
Ko nga hokinga atu enei,. ko te Pekeha, he kune, 45 tana, Kapene Paraea, ko Ahuriri, nga manga, 2000 tiwaiawata, 2000 toetoe whare, 300 nga pou me nga kaho taiepa, 2 tuna paraoa, 1 3 pefce laro, me clalii taonga; k° te Iwinigi Ta, he hipi, 812 tana, Kapene Ewinr, ko Moatana Pe, e rere ana ko te tiki hipi; ko te Waiti Huana, lima, 530 lana, Kapene Makarini, ko nga wallapu o runga, he taonga nga utanga, 20 tangala eke; ko le Kingitona, he hipi, 843 tana, Kapene Wiki, ko Hangai, he pehanmt kowhatu. Kua u mai i le tahaiika, 57 nga kaipukc, huia nga tana, 1519, 480 tangata eke; nga: mea i kawea. mai, 2085 puhera witi, 650 puhera kaanga, 216 puhera aporo, 293 puhera piliti, 7 tana riwai, 24 hanaraweti aniana, 2 hanaraweti paukena, 7 puhera: purapura karaehe, 19 hanaraweti poaka tote,. 1 hanaraweti pata, 274 hipi, 7 hoiho, 3 kau, 3 heihei, 3000 rakau hanga kaho, 15,000 rakau whakapiringa raima, 421,000 toetoe whare, 33,000 whiti rakau kani, 1670 pou me nga kaho taiepa, 136 pou totara, 96 poro kauri, 4 peha kau, 16£ lana kohatu kapa, 22 lana kapia, 70 hanaraweti muka, 6 lana hinu paraoa, 15£ tana hinu tohora, 1320 puhera koiakota, 1 poti, 2570 pauna huriv hipi, 570 tana wahie. Ko nga hokinga atu, 46 nga kaipuke, huia nga lana, 1152; 118 tangala eke, rac nga taonga. Ko ngautu hokohokoenei, tae noa kite nei takiwa:— Mea Paraoa, Paraoa, lualahi, 20Z. te tana. Paraoa, tuarua, 16/. tetana. Paraoa, no nga mira Maori 127. tae ana ki tel 6£. Pihikele, e piki ana e heke ana nga utu.2is. 28s, te rau pauna. Taro, te rohi 21b., 6d. Papapa, Is. 3d. te puhera. Kai Ke. Te ti, 91.j 91. 10s. tepouaka. ,-j Huka, 5d., 7d. te pauna. Kawhi, lOd. te pauna. Raihi, 2d. 2a£. tepauna.Hopi, sos. mo te hanareweti, Kanara, 40d. te pauna. Tupeka, 2s. 6d., os. .mo tepauss.'
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18590215.2.7
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 3, 15 February 1859, Page 6
Word count
Tapeke kupu
1,010KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO ME TE MAHI O NGA KAIPUKE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 3, 15 February 1859, Page 6
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in