KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE.
No te 13 tae noa kite 30 o nga ra o Hune. E kiia ana e nga rongo puta hou mai i Atareiria, e ahua neke ake ana nga utu mo te paraoa, mo te kaanga, ki nga Makete katoa o Atareiria, Olira i mea ano o matou wbakaaro, tera e penei, mebemea boki ka tiiiro o matou boa Maori ki nga Karereo Pepuere, o Maehe, ka kite raton i te take i mea ai matou, tera e neke ake nga utu. I mobiotia e matou ki nga waipuke o tera boioke i ngaro ai ngangakinga o reira wiii, raurioga iho ko nga raki o te raumaii, ko nga abi korana boki i wera ai nga kai, ngaro ana i enei nga taonga o nga Kai mabi paamu. I wbakaaro boki maiou, kia tae kite wa e taiauria ai e te wbakaaro nga kai o te tati, ko reira kitea ai te korenga. * Katabi nei ka hoibuia e te wbakaaro iho o te tangata nga taimaba o nga kai, a kitea ana te tino korenga. E mea ana matou. me aronui te wbakaaro o nga tangaia mabi kai o Niu Tinini ki tenei putanga ka what Makele nei mo a ratou kai. Olira, ine mabara ano tetahi wahi, he nekenga iti ic nekenga nei* .na kaua boki e mea kia wbakakakea rawaiia nga utu, kei wehi langaia c biabia ana kite boko i konei, kei baere ke ki nga kai ngaki o Hiri boko ai. Ko nga utu mo le paraoa inaiauei, 20/. mo te tuatabi, !Bf. mo le tuarua, mo te tana. Mo te witi 8 hereui tae noa kite 8 bereni mete bikipene mo te puhera. E whai ngoi ana te mabi hokoboko o konei i roto i enei ra, tirobia boki ngd korcro mo te mabi o nga kaipukc % mau
nei. Ka lobe tonu malou kite whakaaiuatu kite akiaki hoki ki nga boa Maori kia wbaia e ratou nga painga e puta ki a ratou i roto i te numga baerelanga o taua mabi, o te hokohoko, me be mea ka kakama te ringa ki le mahi kai mete waiho ano i runga i te tikanga ngawari te whakahaere o te boko. Ko nga unga mai enei i tawahi, ko te Paraira, be paaka, 580 tana, Kapene Powata, no Ranana, be utanga taonga, 43 tangaia eke, Kotahite hoiho pai rawa kaa u ora mai i ruriga i tenei kai puke, e torn nga hoiho i utaina mai i tawahi, mate ana ki waengamoana, erua, I utaina mai hoki 10 ngahipi, 3 poaka uwba, he momo pai kau ano enei;—ko te Kataruta, he piriki, 120 tana, Kapene Taninga, he utanga taonga, 3 tangata eke; te Waiii Huana, he lima, 330 tana, Kapene Hone Makarini, no Meripone, no Whakatu, no Poneke, he taonga te utanga, 23 tangata eke; he pai rawa tenei kaipuke he tere, he kaipuke rino; i baeremai hei whakakapi mo te Hingari tima i rerererel Manukau ki nga wabapu o runga; tenei te rere mai i Ingarani nga tima ewha, erua e rererere I konei i Atareiria, boki atu hoki mai, erua e Tererere i konei i nga wabapu o runga hoki atu hoki mai-e rua 0 enei be kaipuke rino be kaipuke papai, 440 tana o tetahi o tetahi, tena pea e u mai 1 roto nga wiki e ono, e warn ranei e baere ake neiko te Roari Ahiri te ingoa o te mea e u mai ki Akarana, ko te Roari Waheri te mea e u ki Poneke ; muri iho ka wbaia mai enei e era tima erua boki, ka wha ai;— ko te Henare, he kune, 42 tana, Kapene Waribi, noTaranaki, nga ntaiiga, 13 bipi, 2 pouaka tihi, 4 tangata eke; te Kahere, be kune, 212 tana, Kapene Honi, no Poihakena, he utanga taonga, 4 tangata eke. Ko nga hokiuga atu enei; ko te Hera, he piriki, 421 tana, Kapene Pali, ko Meripone, nga utanga, 420 tana riwai, 3 hanaraweti aniana, 7 tangata eke ;—te Karoraina Putu, he kune* 143 tana, Kapene Wota, ko Poihakena, nga utanga, 50 tana riwai, 30 hanaraweti pata, 6 hanaraweti aniana, 4140 pubera papapa, 4700 puhera wili, 2 tangata eke; te Moubama, be paaka, 498 tana, Kapene Makitonara, ko Meripone, 443 tana riwai, 50 tana kapiia, 30 hanaraweti pata, 219 pubera witi, 43,400 whiti rakau kani; te Perei, be pirikitina, 406 tana, Kapene Anibana, ko Ahuriri, nga utanga, 46,000 whiti rakau kani, 401,000 toetoe wbare, 41 peke paraoa, 2000 periki, me etabi taonga; te Waiii Huana, be tima, 330 tana, Kapene Hone Makarini, ko Taranaki ko era atu wabapu o Niu Tirani, he eke; te Pererapene, he paaka, 224 tana,
Kapene Hemi, ko Poihakenr, nga tiianga, 152 tana riwai, 115 tana aniana, 27 banaraweti tlhi, 36 haoaraweti pata, 4050 pubera wili. 5 tangaia eke. Ko le kaipuke tima nei ko te Wiremu Tene i paea ki Muriwhenua imua ake nei, banga ana, a wabi iii rawa, kua manii; rokohanga ibo ete bau nui i nga ra limatanga o tenei marama, katabi ka lino akina e te ngaru, ka lahi ka tino pakaru, pakaru rawa, ma hue tonu atu. Ko nga ttnga mai i te tahatika, 29 kaipuke, 680 tana, 56 tangaia eke, nga utanga 6250 pubera witi, 120 pubera kaanga, 449 puhera aporo, 34± tana riwai, 40 hanaraweti aniana, 4570 pauna pata, 500 pauna binu, 435 hanaraweti poaka tote, 48 banaraweti poaka wbakapaoa, 40 pauna honi, 35 taibana ika wbakapaoa, 52 kau, 30 poaka 3 hoi ho, 4 tana binu hamupeke, 2 tana muka, 2 tana kapia, 2 paihere rakau ngahere, 2 paihere 100 rakau hua, 9 paihere hioko hipi, 400 aka kaipuke, 650 pou me nga kabo taiepa, 222 tana wahie, 38,000 whiti rakau kani, 43,000 toeloe wbare. Ko nga hokinga atu kite labatika 20 kaipuke, 453 tana, 67 tangaia eke, me nga taonga. Kua rite te nekenga ake o nga utu bokoboko ki nga Makete o Akarana ki o Atareiria, I te nekenga ake o te paraoa 2*. i te tana, o le taro, 1 pene i te robi. Ko nga uiu hokohoko enei lae noa ki tenei takiwa. Mea Paraoa. Paraoa, luatahi, iBl. te tana. Paraoa, tuarua, 461. le tana. Paraoa no nga mira Maori 421, tae ana ki b te 44/. Pibikete, e piki ana e heke ana nga utu, 245. 28s. te rau pauna. Taro, te robi 21b., 4d. sd, Papapa, 4s. 3d. te pubera. Poaka Mb Era Atu Kai, Te piwbi mete pirikahu, 6d. mete 7d. mo te pauna kotahi. Poaka, (mea tote, mea tote kore,)sd. me te6d Mea o te Mara, Witi—ss. te pubera Kaanga—6s. 6d., 7s. te pubera. Ooti, 7s. te puhera. Riwai 5/. 40s. 6/. te tana. Aniana, 2d. 3d. te pauna. Tarutaru maroke, (e nui ana) 5/. te Una. Kapia, 9L 401. mo te tana.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18580630.2.11
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 13, 30 June 1858, Page 6
Word count
Tapeke kupu
1,138KORERO NGAKINGA KAI, HOKOHOKO, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 13, 30 June 1858, Page 6
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in