Tena kei tetahi o nga wharangi o te Karere nei be Panuitanga na Te Kawana mo te whainga Maori ki Taranaki; na, he whakaatuatu tenei na matou i nga tikanga o taua Panuitanga kia mohfo ai o malou boa Maori, kia mobio ai boki ratou ki o te Kawana whakaaro i takau ai eia taoa Panuiianga. No Akuhata, i te tau 1854, i te whawbai tonu nga Maori • Taranaki, a, taea noatia tenei takiwa ko te take e mobiotia ana enga iangata katoa, ko ia ra boki ko te matenga o Fiawiri Waiaua, i mate ia Katatore, be mea puputri nana i te mea e para ana i te robe i runga i te wbenua tantobetobe na raua. Ka torn nga tau i whirwhai tonu ai, be tokomaha nga tangata kua mate. Raore te Kawanatangai poka ki tana wbainga aha ai ranei aba ai ranei •; be mea boki kabore ano i marama noa nga whakaaro o nga tangata o Taranaki ki nga Ture o Ingarani a, na te kore mohio ekore boki ratou e iirii kite hapai kite wbakamana i aua Ture. Me be mea i pera ta tetabi Pakeba mea* tanga me ta Katatore; kua pa le whiu 6te Tnre kfa ia, Na, Ekore tePakeba e titkua kia raau patu kia whawbai tetabi ki tetabi, kia pera me nga Maori i wbawbai ra ki Taranaki ite rapunga utn mb Rawiriy Me he Pakeba i aro kite pera ka pa te whiu o
te Tare ki a ia. Ko iiga parekara katoa i Uu ki Taranaki he takahi kaloa i te Ture. Lahore ano nga Maori i mdhio noa ki tenei. Na ikoreaia Te Kawana e peke kei nui haere te raruram, Tobn noa hoki, tena e oti wawe me be raea ka waibo ma ratou ake *no e whakaoti. Na, heoi tale kawanatan* gaimeajii, be tobe mat-ire i a ratou kia houbia te rongo kia tanumla nga he kua pahnre atu ra kia ngaro. t mea ano hokfi te JtawaMtanga kia waibo kia ratou ano to ratoa nei wbawbai, kaua rawa -e poka noa ki nga Pakeha, heoi ta te Kawana. Na,l muri nei kua mea te whakaaro meake noubia te rongo, meake tau ano te rangimarie kua boba nga tangata kite whawhai. Penei noa ana te wbakaaro, oho rere ana i te rongo i puta mai nei, be kohuru kino whakabarabara ano. i Ko Katajygre kna tangata a Ibaia, be mea kohuru kinO kite huarahi e takabia tonuiia ana e nga tangata katoa,. kite aroaro lonu ote Pakeha, a, ki rung* iioki ki \q whenua kna riro i te Kawanatanga. Na kua ara ano te whawhai, kua tino mura ano te ahi, ara te riri, mahue rawa tera o mua, Na, ekore e taoa te titiro wabangu tonu atu. Na, kua puta te kupu * te Kawana i runga 1 tenei wahi. Ko tana tenei. £ mea tonu ana, Ekore au e peke atu; e rua enei iwi, he he anake, ko tenei e kort tetahi, teuhi e abatia e aku boia e akm tangata, kite kore ratou e haere mai to to te Pakeha kainga wbawbai ai, erangi e kore rawa ratou e tukua e au kia mau patu ratou ki *oio ki nga rohe o te Pakeba, kia haere* mai ki taku aroaro wbawbai ai, Ko te panuitanga e korerotia atu nei kua tukua kia mohio ai nga iwi o Taranaki me «ga tangata katoa hoki o Niu Tireni ekore e tukua e te Kawana nga tana kia haere mai ki roto 1 nga robe kua tubia kite pukapuka ka apitiua kite panuitanga; a, kite tohe ratou m te baere mai i mud Iho 4 tenei whakatu* patoranga, katabi ka kiia he tika ia he tobu wnawnai marire kite Kawanatanga; na, ka matuaua«ngaKaiwbakawa, kite kore e rongo, ka karangatia nga boia hei wbakaTe take i penei ai.he tiaki i nga tangata aia noho o te Kuini kei aitua ranei kei pebea ranei pa ana te be l»a ratou oru ana ranei kite whawhai. Na, kite kore e pai nga iwi ra e tohe tonu nei lute wbawbai kia karangatia ratou he boa wbawha; no te Kuini, me kaua ratou e baere mai ki roto o nga rohe kua whakahuatiajiei. Kua karanga aTe Kawana kia [■ton kia whakarautua to ratou wbawbai, a. kabore hoki i rongo, Na, Ka mea a Te
Kawana inaianet, Ekore koutou e tukua e* au kifrwbawbai ki toku aroaro; ki runga ki te oneone kua tukua e Te Kuini ki on* taugata e ata nofeo aoa ki runga kite oneone ka tika nei te karanga alu ki a Te Kuini kia tiakina raloueja.
E mea ana matou ekore pea oga tikanga e te- Panuitanga e wkakamana ktaga tangata o Taranaki kua whati boki a luaia k* Waitara kua baere he wahi ke wbawhai ai, a* lelabi hoki,. e mea ana roatou, kahore he biabia o tetabi o tetabKkia-ura nga Pakeba ki lenei whawhaii
Heoi ra, ka mohio nei pea nga Maori* ki te take i tukoa ai te Panuitanga nei a Te Kawana, he-mea nona kei wbawbai te* Pakeha< te Maori. E pouri toon ana ia ki nga rongo ngangare wbawbai, nga Maori o Taranaki o era atu wahi, e wbakamate nei" tetahi i tetahi, a ine he mea i abei kia tamiu kabatia e ia enelpakanga ka' peoalia ano e ia, ara, me be mea ra, ekere e nui baere te kino i runga i tana poka atu kite wawao kite pebi; £ao ia, kia marama baere kia neke haere te matanranga o te Maori ki a kitea ano e te tokomaba be mea pai ano kia lamia ihoenei e te mana mete kaba o te Kuini, bei wbakaatanobo, kia tino hiabia*. pono mai ano kia penalia kia nru tab! boki bei boa wbakakaha, katabi ka tnkua te mana ote kuini bei wawao bet tami i nga pakanga. Kua pai aTe Kawana*me he mea luia wbai biahia pera nga maori inaianei, kia whakaputaim te mana o Te Kuini bei penei, bei mea boki e tan ai te pai kia ratou. Kotahi te kupu whakatupato. Kaua e whakarongo ki nga korero e rererere noa nei, kci mea hoki, tera e poka ke nga wnakaaro o to Te Kuini Kawanatanga ki nga Maori. Ekore e mahue to Te Kawana tikanga hei boa loiiu ia. mo ratou bet kai liaki mo ratou. Koia. nei boki tenei tupato ona kei wbawbai te te Maori. Ka tino kitea i.konei te pono o lenei kupu.. Na kona boki i tukua ai te Panuitanga kua. wbakaunaramatia atu nei*.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18580215.2.3
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 3, 15 February 1858, Page 1
Word count
Tapeke kupu
1,087Untitled Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 3, 15 February 1858, Page 1
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.