KORERO HOKOHOKO, NGAKINGA KAI, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE.
No te i tae noa kite 15 o Nga ra O Nowema. Ko nga rongo puta mai i Poihakena, tae ana kite 5 o nga ra o tenei marama.
Ko nga korero mo nga makete kaore i lino paf; ahakoa, ko nga utu i karangatia mo te paraoa, mo te witi, i pera ano me era i tubituhia ra, ara, £2S te tana,, mo le paTaoa luatahi; mo te wili, 8 hereni, tae noa kite 10 bereni, mote puhera-, kaore kau e hokona, e kore hoki nga kai boko e pai kg ena utu ; ko etabi paraoa i hokona, kihai i tae ki enei nga ntu, a, e ngoi kore ana te bokoboko ki nga wabi katoa o Atareiria; e kiia ana ekore e pai wawe, ekore e neke wawe nga utu; olira, ekore tenei e miharotia i tenei takiwa, na le mea hoki e tata ana to kotinga witi ki Atareiria, a, e ki ana hoki nga loa i nga witi i uiaioa mai i nga lint whenua whakaiupu wili. Tukua atu ra ka whiwht tatou i te ntu pai mo nga witi katoa e ahei te uta atu i kotiei r olira, kia niahara tonu nga kai mahi paamu o Nui Tireui ki le kupu e kprerotia tonutia nei ki a raiou. Kite mea tena ratou te biahia na kia- whiwhi ratou ki le taonga, me tenei molu ano hoki, f runga i te tikanga hokohoko, me whakaiupu ra i te kai pai; a, ko nga utu kaua e neke ake i to era atu whenua 7 kei riro ke nga moni mo tenei niotiu I te mea e korero ana tatou ki tenei mea kite ngaki i nga witi papai, tenei tetabi mea nui, liei whakaaro ma nga kai ngaki. Kotahi te wili e ngakia ana e nga Maori, i tu-a-whero nei le kara, he Kamutana te ingoa o tenei wili ki nga Maori. He wili kino tenei. ekore rawa hoki e pafng-a, he papapa kau tenei witi ina hurihia, a he paraoa kino te paraoa, ekore hoki e pai hei whakananu ki era atu paraoa. E kore rawa nga kai huri paraoa e tahuri kite hoko t tenei wili; koa rongo matou he mano nga pubera o taua witi ka tae mai kite laone nei, a whakakinongia ana e ratou. Me be mea ka hiahia tatou kia waiho tenei mea te paraoa, te wili ranei, hei taonga nui, hei uia atu ma tatou ki lawahiv me whakarere rate ngaki i tenei tu witi te Kamutana r kaore kau nei ona pai. lnaiake nei kriea ana e matou etabi witi ma, na te Maori ano i whakaiupu, be witi par rawa tenei, ahakoa hei purapnra, hei paraoa ranei; kia penei rale wili e ruia hvl purapura, le ma, te pai, te ora.
Otira kaua e raaha nga ruinga purapura kite whenua i tupu ake ai aua purapura, me rui ana ki eiahi purapura i tupu •ke am; me whakaaro ra nga Maori ki enei mea. E tu-a-rite ana le alma ngoikore hokohol<o ki nga makete kai ke o Atareiria ki to nga raakete hoko kai. Ko nga time nga huka i hohoro nei te nekenga o nga utu imua tata ake nei, kua niau inaianei, a, ahakoa kaoro ano i hoki noa nga utu, e kiia ana, meake ka hoki. Takitahi nei nga rerererenga kaipuke ite wa kua patiure nei. Kaore kau he anga ntai i Ingarani. Engari ko te Itawhira, he hipi, meake u mai. Kuamahuete keri koura ki nga whenua nnhinga koura i Whakatu inaianei, he rewanga hoki no te haupapa i mahue ai,a tokomahanga tangata i rere atu i Akarana, kua hoki mai i runga i nga Kune nei te Ohipere, teHcnare, 24 nga tangaia kua hoki mai i runga i aua kaipuke. E rua rawa ano nga kaipuke kua u mai i Poihikena, te Kataruta he pcreki, H 8 tana, Kapene Taningi, he taonga te utanga, 4 tangata eke; le Kahere, he Kune, 212 tana, Kapene tloni, he taonga, \ 4 tangata eke. Ka rua nga Kune ka tahuri, te Wheri, me te Erini; na nga Maori o Awanui te Wheri; ko le Eriui, i paea ki Rakokuri, i roto i te pokaka, a pakaru katoa, kahore kau he tangata i mate o tetahi, o tetahi. Ko nga hokinga atu enei, te Haipiri, he kune, 108 tana, Kapene Kere, ko Taranaki, nga utanga 10,000 whiti rakau kani, i 0 tana paraoa, 50) puhera witi, me etahi taonga, 6 tangata eke; te Henire, he kune, 43 tana, Kapeue Pata, ko Taranaki, ko te Aorere, he taonga te utanga, 5 tangata eke; te Moa, he pereki, 257 tana, Kapene Pautene, ko Poihakena, nga utanga, 56 tana koliatu kapa, 29 pokai huruhuru hipi, 2£- taria hinu tohora, 42 hauaraweti nmka, 2 pokai ropi, 20 hanaraweti ropi, 56 hiako kau, 10 tana paraoa, tana kapia, 19 tangata eke. Kahore i maha nga ungamai o te tahatika, 49 ano nga kaipuke, 551 tana, 4i tangata eke, nga utanga 2657 puhera witi, 474 puhera kaanga, 8 tana riwai, 7 tana kapia, 250 pauna poaka whakapaoa, 55 nga kau, 5 pokai huruhuru hipi, 250 pou me nga kaho taiepa, 259 tana wahie. Ko nga hokinga atu 19 nga kaipuke, 485 tana, 44 tangaia eke, me nga taonga. E mau tonu ana nga utu hokohoko inaianei, e rite ana te ngoikore hokohoko o
konei, kilo era atu whenua o. in tutu ana ki lenei. Ko nga ulu hokoiioko eneiiaenoa ki lenei takiwa: Mea Paraoa. Paraoa, luaialii, 20Z. te lana. Paraoa, luarua, 17/. le lana. Paraoa no nga mira Maori 14/. lae ana ki lels/. Pihikele, e pikl ana e licke ana nga mu, 245. 50s. le rau pauna. Taro, le rolii 21b., Od. Papapa, Is. 3d. Is. 6d. le puliera. Poaka We Aha Arc Kai, Tc piwhi mc te pirikahu, scl. mc le Gd. mo le pauna kolahi. Poaka, (mea lote, mealolekorc,)sd. mc leGd Mea o te Mara, Witi—"7s.,Bs. te puhcra Kaanga—ss. Gd., 6s. le puliera. Ooti, 7s. 7s. Gd. le puhera. Rhvai 7/. 10s. 8/. 1 Os. le tana. Aniana, od. le pauna. Tarulara maroke, (e nui ana) 57. le lana. Kapia, 10/. mo te lana. Karareiie. Hipi, 17s. 255. mea kolahi. Kau Waiu, 8/. 12/. te mea kolani. Kuwao Kau, 25, 40 herein mo le mea kolahi Kai Ke. Te li, 91. 91. 10s. lepouaka. Huka, 7d. Bd. te pauna. Kawhi, lOd. le pauna. Raihi, 2d. 2d£. le pauna. Hopi, 555. mo le hanareweii. Kanara, lOd. le pauna. Tupeka, 2s. Gd. ss. mo le pauna. Kai Ke. Paia, 9d., Is. te pauna. Hua heihei, 9d. Is. mo le tekau ma rua. Heihei, ss. 6d, mo nga mea erua.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18571116.2.8
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 12, 16 November 1857, Page 5
Word count
Tapeke kupu
1,118KORERO HOKOHOKO, NGAKINGA KAI, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 12, 16 November 1857, Page 5
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in