KORERO HOKOHOKO, NGAKINGA KAI, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE.
No te 1 tae noa kite 15 o Nga ra o Oketopa. Ko nga rongo i puta mai i Poihakena, a, i era atu wahapu o Atareiria, tae ana kite 30 o nga ra o Hepitema. E iti ana te ngoi-hoko i roto i nga makete, a, ko nga utu hoki e mau tonu ana :—e tuiuru ana te utu o te paraoa, ki tera ano i mua, £25 mo le
tuauihi, £23 mo le mania, i le tana, mo te vviti, 8 hereni mete hikipene, 9 hercni me le hikipene, lae ana kite 10 hereni, mo te puhera. He nui noa am te hokonga paraoa ki Mereponi, 800 tans i riro i te hokanga kotahi: a ho nui hoki te paraoa e ulaina am ana i Alirera ki Inia, 1500, lac ana ki le 2000 lana i le utanga, ahakoa kahore he ngoi-hoko; otiia, e nralia ana, meake neke nga uiu. I Meripone, e kiia ana, kahore he mahi; a. ka nui hoki te tapiiapi o nga langata ngakau annamu, ara, ko nga langala mangere enei, kuare ranei kite mahi i nga m mahi o lauawhenua. Knrcre hoki nga tangala kaioa ki nga whemi a keringa koara, le nnhara nga langata iwi kore, ekoreraioue kaha kite ken ;—le lacnga am, ka rokohanga e te rawakore,a, ka tahuri ratou, ka whakakino i le whenua, engari ano ko lo raiou kuaretanga rue whakakino. Eua paki rawa le rang] i Atareiria, i muri o nga waipuke whakamaiaku nei, i ngaro ai taua whenua. Ko nga i\>ngu i puia i reira mo nga kai, e pai ana eiahi, e kino ana elahi, e mea ana hoki kite ua kia pai ai te tupu; ahakoa, kahore ano i tata noa kite raumati, e alma raki ana. Ka lino mohio maiou ki le pono o tenci kupu,ara, ki le mea ka tohe loim nga kai mahi paamu o Niu Tiraui nei kite mahi i tana mahi, ka whiwhl ano hoki ratou kite rawa. He maha nga kaipuke u hou mai i muri o tera Karere; e rima no Poilnkena, koia eaei, le kaipuke o te Kuini, te Airilri, 26 pu repo, kapene Roringi, i lapoko mai ki Akaraua kite tiki kai ma nga langala ole niomere nei, o Nawhaki. I eke mai a Ta Wiremu Tamaii Tenihaua, tetino Kawana o Alareiria, i runga i lenei manuao : ko elahi, ko le Akeiiana, he kune, 42 tana, kapene lakaaa; nga utanga, he waro, me elahi laonga;—te Pirihiiora, he perikiiina, 168 lana, kapene Makarini, he taonga teuianga, olangaia eke;—te Haparaiha, he kaia, 49 lana, kapene Parana, 15 pakeha eke, he kai mahi enei pakeha, kiia riro hoki ki raro, ki le whakamaiau me kaore ranei e manu te Wiremu Tene, le lima i eke nei ki Muri motu, ki runga lata mai o Muriwhenua; - te Potingi Rahi,lßs lana, he pereiii, kapene Karamu, he taonga le utanga, 5 langata eke. Koiahi ano le kaipuke i u mai i hanana, ko te Ane Kongiiana, he hipi, 690 tana, kapene Kaapi, he taonga le manga, 87 langala eke; le Ilcnare, he kune, 45 tana kapene Pale, 249 hipi, 2 hanaraweii poaka whakapaoa, 8 tangaia eke;—te Hemi, 15 iana ; kapene Hopikini, 50 hipi, 2 lana
poaka tote, no Taranaki;-te 40 lana, kapcne Peina. te manga 100 hioi * langauiekc; le Erini, 57 tana kapene Herein -t-c loropini, 41 tana, kapene Taoii. no Alumri;-nin le Ercna, 40 tana, kapene ( vvetiwuru, no PonelvP. , Kamaha nga k>.ipuke kna rcre id nga wlienua mahmga koura, ki Whaka:u, a, ka lionn tonu le rere: ka lokomaha nga langaia o Parana Ka riro ki reira; a, ekore pea e , roa, ka mate a Akarana i te kore kai mahr | nie Mcnpone e mate niai ra i le main korc • Ka kitea i kemi, he rakau kani, he kai oiaon te numga o nga manga o cnei kaiP"ke, a. he li, he huka, he kakahti, he »anga nno, he aha noa te loenga; ko n-a i rere i muri niai, ko te Hipira, he kuno 108 tana,kapene Kere, 0000 whiii rakau kani, 1 o tana paraoa, me etahi atn taonga, 51 langaia eke; leTei, lie kaia, i&tana, kapeneAlmini, nga manga, 100 poke paraoa 40 poke p,h.kete 5 kaho p.aka, 2556 pauna poaka whakapaoa, 2 tangata eke;-te■ Ohepere, he kime, 47 tana, kapene Ilaie, 100 poke, paraoa, 40 puhcra kaaiiga, ISGpaiherc poaka whakapaoa, 1400 whiii rakau kani 9tanga!aeke;_ieOenare, he kune, 45 tana kapene Pate, he taonga te utano-a *! tangata eke. ° ' " n Tc . T .°F h }&> . be k "«<N 55 lana kapene iaraia, ki Almriri; nga ntanga, 40 peke 5lana paraoa, 16 poke pihikete, 4000 whiii papa, 7000 loetoe whare, 120 whiii nou whare, mo etahi taonga ;-tc Konunin, he paaka, 450 tana, kapene Eribana, ki Po'i kupa, nga ulanga, 55,500 whiii rakau kani me etahi o nga taonga i maina rnai i Ranana' II langaia eke;- te kaipukc o Te Kuini. le Ajnhi,26 pu repo, kapene Roringi, ko i>av.ha:u, ko Poihakena. He mai.a nga kai o te lahalika kna u niai i roto i nga wiki eraa kna paliure nei e aoa ana matou ki lenei, ka bua haere lioki nga kai o te motu nei. Ko nga miga mai, 54 kaipuke, 942 lana oO jar.gma eke, nga manga, 11,027, puhera win, 16,-0 pnhera kaanga, 27 tana riwai, 85 lianaravcu poaka lote: 45, hunaraweii poaka whakapaoa, 4 hanaraweii lima poaka, 42 poaka ora, 26 kau, 11 heihei 0 tana rakau, 19 tana kapia. 56 tana kohaui kapa, 242 tana wabie, 600 pou mete kaho laiepa 400 whiii pou whare, 10,500 whiii rakau kani, 80,000 toetoe whare. Nga rcrenga atu, i roto i nga wiki erna t:G nga kaipuke 659 tana, 77 tangata eke me nga laonga hoki mo nga Maori. ? Ko.nga um hokohoko cnei tac noa ki tenei lakiwa.
Mea Paraoa. Paraoa, luatahi, 20J. le tana. Paraoa, luarua, ill. te tana. Pihikeie, e piki ana e heke ana nga Mir, 235. 28s. te rau pauna. Taro, te rohi 21b., 6d. Papapa, is. Zd. is. 6d. te puhera, Poaka Me Ara Atu Kai, Te piwhi mete pirikahu, sd. mc te 6d. ma te pauna kotahi. Poaka, (mea tote, mea tote kore,)Sd. me leGd Mea o te Mara, Witi—7s.6d.,Bs. te puhera Kaanga—ss. te puhera. Ooli, 7s. 7s. 6d. te puhera. Riwai 6?. 10s. 11. te tana. Aniana, 2d. 2id. te pauna. Tarutaru maroke, (e nui ana) U. te tana. Karareiie. Hipi, 17s. 255. mea kotahi. Kau Waiu, 8/. 42/. te mea kotahi. Kuwao Kau, 25, 40 hereni mo le mea kotahi Kai Ke. Te ti, 81. 81. 10s. tepouaka. Huka, 7d. Bd. te pauna. Kawhi, lOd. te pauna. Raihi, 2d. 2d.V. te pauna. Hopi, 555. mo te hanareweti. Kanara, lOd. te pauna. Tupeka, 2s. 6d. os. mo te pauna. Kai Ke. Pata, 9d., Is. te pauna. Uua heihei, 9d. Is. mo le tekau ma rua. Heihci, os. 6d. takirua. Parera, ss. 6s. takirua. Kuihi, 55., 6s. 6d. te mea kotahi. Pipipi, 7s. Bs. 6d. te mea kotahi. Poaka whakapaoa, lOd. lid. te pauna.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18571015.2.22
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 10, 15 October 1857, Page 13
Word count
Tapeke kupu
1,170KORERO HOKOHOKO, NGAKINGA KAI, ME TE MAHI O NGA KAIPUKE. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 10, 15 October 1857, Page 13
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in