AHURIRI.
Pakowhai Oketopa 2, 1857. Nau mai ra, haere ra, e taku reta; ki Akarana, kia Te Kawana, kia Te Makarini. E ta, lena ra koe, ara, korua ko Te Kawann o Niu Tireni. Tena pea ka rongo mai koe ite he a nga tangata o Hereiaunga : i konei hoki koe e koreroana, meTeWiremu, Minita, me Te Pirihi, Katoriki, ko Rene teingoa, me ahau hoki, me Aperabama te Poha, me Noa Huke; kaore hoki kia rongo, ko tatou hoki nga kai korero i waenganui o nga boa riri, ile kupu o te Atua, i te lurea te Kuini. Eta, ete Makarini, e kore e whakabemo i a haute korero atu kia koulou ko a taua hoa Maori e noho ana ki Akarana, ki Waikato, ki Rangiaoliia ; e noho ana ratou i runga o te lure, o te aroha, o te pai, o te rangimarie: heoi, tenei te meaeuiobio nei au,betikanga maori e kohuru nei i nga rangatira o te Maori, ara, he kupu alu, he kupu mai, he arero atu, he arero mai; heoi, te taea te wakararata, e rite ana ki ta Hemi 5, 8, Olira, ko te arero ia e kore tenei e taea e tetahi tangata te wakararata, he kino hoki e kore e taea te pehi, ki tonu i te wai wakamaie. Ki ta te pukapuka lapu hoki, kite tangata e kore e taea nga mea katoa, tena kite Atua, e taea ana nga mea kaloa. Ko leiahi tenei o aku whakaaro; ma Pibopa raua ko Kawana e haere mai, e korero tenei he; ko la Ngatikahuhunu e oli ai tewhawhai,ko te Hapufcu kia haere ki tona kainga; ki a te Haptiku, e kore ia e haere, ko laku tenei i rolo i ta te Hapuku, me whakaoti te whawhai, ka oti, ka mail te rongo ki nga tangata, ku-
tahi ka haere i runga ite rangimarie. Ko te pukapuka tenei o te parekura i le 18 o nga ra o Akuhaia, 1857. Ko te ra tenei i hinga ai te parekura i a Paiaka, ka tae mai te tangaia i roto i le parekura, ka ki mai ki a au, ka nui te tangaia ki temate; ka puia mai te aroha i a au mo nga tangaia ka maumau noa kite mate, ka timata laku karakia i roto i le wbare-karakia, kia tohungia ratou e te Alua; heoi, ka haere noa iho ahau i waenga koraha, rapu vvhakaaro ai maku, i te pouri noa ibo mo nga wairua o nga tangaia kite mate noa iho; ka kimai hoki tetahipakeha, ko Hoani, o Pakowbai, ki mai ana, Ko Paiaka, kua mate rawa ; Ka mea atu ahau, Mate rawa? Ka mea mai ia, Ae. Ka puta mai be wakaaro i roto i ahau, me haere pea ahau kite whakamaiau i tetahi kupu maku kia le Hapuku raua ko Puhara, kia whakamiuua te pupuhi, me kore e whakaae mai raua; ka haere mataku ahau, a, pa ana hokiki aau te wehi kite mate, ka takoto iho maiou kite whenua, a, maranga ake ana malou tokoioru, ko te tuabine o Paiaka e baere ana kite wbakamomori mo tona lungane, ka mea atu ahau ki a ia, Haere koe, ehoki. Kahoki mai ia ki lepa, kahaerealu ahau, ka ngoki haere noa alu i te webi o te mala, a, ka tae atu kite parepare, enoboana, kotabi tekau; ka karanga alu ahau kia Hapaia, E boa, kaihea a te Hapuku raua ko Puhara? Ka mea mai ia, Kei roto, Kei roto ite parepare, ka tata te tae kite tupapaku, ki ate Paiaka. Ka mea atu ahau, He kupu naku ki a raua, kia wbakamutua te pupuhi, kia haere ahau kite tiki i laku taniaiii e takoto ana ki raro i te pou. Ka whakaae ake etahi o nga tangata, Ae, kua lika lo korero. Ka oma atu laua tabae nei, a Horomona, ki roto i te pare i a Te Hapuku, tae rawa atu, kua riro alu ki roto o te pa, ki Wakawhili; ka korero atu i taku kupu ki aTe Hapuku; ka whakaae mai tera, Ae. Ka oma mai laua tabae, ka pa te karanga, E hoa, e te Harawira, haere ake; ka taburi am abau,ka lawhiri mai te ringa ki aaukia ra roto atu ite tahaiaha ole awa o Ngaruroro; ka oma alu hoki ra reirai te wehi o te mata, ka lae atu ahauki Wakawbiti, kei reira e noho ana a Rene, te Pirihi, raua ko Hoani, ki le rongoa i nga tupapaku: nga mea i tu, kotahi le kau ma rua ranei. Ka ki atu abau,ki a Te Hapuku, tenei taku kupu kia korua ko Puhara, kia whakamuiua te pupuhi, kia haere ahau kite tiki i taku tamaiti. Ka whakaae mai ia, Ae, kia lae, ka riro mai, ka whawhai ano. Heoi, ka baere alu me le kara ma, kihai hoki i puta alu ki
waho ka tangi mai, e wha nga pu. haere akeana nga mata, ka tangi am hoki nga pu i toku aroaro, ka karanga iho ahau, E hoa ma, whakamuiua te pupuhi. A, mum torm lho ; a, ka tu mai le kara a Ngatikaliuhunu, na tp kai whakaako i hapai mai, na Noa; ka lutaki ruaua ki waeuganui o nga hoa riii, ka mea ahau ki a ia, lie kara icnei hei tiki mai iLa tatou tamaiti, i a Paiaka. Ka ki mai lera, E pai ai:a, me kohikohi kaloa nga Uipapaku. Ka hoki mai ahau, ka mail ile tupapaku. ka tae am ki le pa, ka mea am taku kupu ki nga rangatlra kaloa, E hoa ma, e kore koulou ranei e pai kia whakamuiua'le whawhai? Kaore hoki kia liamunm mai te waha o ngarangaiira: ka pa te karanga o (c Moananui, Haere ra, e tama, haere ra haere ra. Ka tae atu ahau ki a ia;—Tenei taku kupu ki a koe, ara, kia koulou katoa,. me wakaoli e koulou tcnei whawhai, kia mum, ma hoki e takolo nei lo tatou lamai'i Me uiku mai te poti ki a hau, me whakarere tencr whcmia kia lakoio kau ana mo to tatou tupapaku. Kahore i aelia e Ngatikaliuhunu. Ka ki mm auo a te Moananui ki a au Me tahun am koe ki o makana koreroai, kia le Hapuku. k:a Puhara, kia ralou katoa. E tohe nei an, matou ko nga Pakeha, kahore ano kia whawhai i muri nei, taea noatiate ra i luhimhia ai tenei pukapuka, ko nga kohue jaipoa tonu ana ki runga i Heretaunga, kahore he maramatanga: ma le Atua e homai ranei te rangimarietanga ki a matou e kore hoki e taea e ahau,e te tangata. i\au ano, e le Makarini, i korcro mai ki a au kia lunituhi pukapuka am ki a koe; no reira taku rela i haere ano i a koe : mau ranei e tuku i taku pukapuka kite kai perehi ote Rarere Maori. Otira kei a koe te whakaaro. I cnei anomaiou te tanjji nei ki a koe; he ahakoa, kino ana matou, hohoro mai kite homai kupu wbakamarie mai ki a matou. Naku tenei pukapuka, Kia le Makarini, AT TXT t0 " 0a arol,a » IN a 1e Harawira Te Tatere„ Ko nga ingoa enei o nga tangata i mat? rawa, tokoiwa; ko Paiaka Tiakiiai, no maiou katoa, no te Moananui raua ko te Hapuku, he lamaiti rangatira hoki— NoTe Hapuku, lokowha; Ko Paora Tuari, no te A ule, Ko Aperaniko, no leAute, Ko Patoromu Tamanoho,' no te Wain U . kurau * Ko Kinokino, no Ngniimaru. no le Rualaniwha,
No te Moananui, lokowha ; Ko Heaira Waewaeroa, no Waipiirekn, Ko Naianabira Te Wakatope " Ko Paora Te Muri, no Taneuuiarangl, Ko Ilobaia Te Kauru, no Tutaekuri. Ko nga mca i tu ; No Te Uapnku, tokowaru. Ko Maika Iwikatea, te Kaiwhakaako. Rota Porehu, no te Auto. Patariki, no Waipukurau. Matiu Kawbi, no Ngawataialara. Paora Nonohi. no Te Awa-o-te-Alua. Taeto, no te Waipukurau. Te Ilanwalio, no Whakatu. Malia Kopera; a, ora anakc, haunga auo nga mea i bokore le kiri. No Te Moauanui, tokoruna: Ko Renata Kawepo, no Ngatiupokoiw. Tiopira Te Rohc, no te Awa-o-le-atua. Powbatu, no Ngaiiori. Holene Oneone, no Ngatiparau. Tcreraataotao, Waipureku. He abakoa houhia mai te rongo apopo, mo nga (angata ora anake te maunga rongo; tena ko lenei, ekore e laea le wbakaora ake i nga lupapaku i le mate e tenei maunga rongo.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18571015.2.18
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 10, 15 October 1857, Page 8
Word count
Tapeke kupu
1,378AHURIRI. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 10, 15 October 1857, Page 8
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.