TARAWERA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 6, 15 August 1857, Page 2

TARAWERA.

Kite Kai-tuhituhi ote Karere Maori. He whakaaro tenei no nga tangata o Tarawera kia hoatu he korero o a ratou mahi i nga tau kua pahure nei. No Akuhaia o te tau 1800 i iimata ai le main mo le kainga pakeha, be taiepapapal roa k« tc karapoti; tarei rawa, whalonu. Mori iho, ko te kaniKii

j rakau, mo le whare minita; mete I whakaara. Ko enei i rnaliia kia whi- | whi ai he moni liei hoko rino, me era atu j hanga mo te Mira, hei ulu kamura hoki mo te hanganga. Na Kawana Kerei nga koj halu i homai, me nga kani hoki. I Teuei te raruraru i whaongia nei ki roto o j enei raahi, he whawhai he lauiohetohe mo Ko- | lomahama; kawea ana, kia toru nga tau i i whakaroaina nga main. Ueoi; tohe ana jkia oti tetahi wahi, ahakoake whawhai; teI nei kua lu le Mira, kua oti; ko te tuarua o uga Mira i whakaputaiua ai he paraoa e I enei wahi. j No Pepuere o tenci tau 1857, i mine ai nga wili lawhito kite Jiuri. Koa rawa nga tangala i le kiienga o te paraoa, lei a hoki nga wbaea liiki poiiki e whakaaro ana, I '* Kaiabi ka ora." | Na nga tangala Maori i whalvaara le wharc ; mo te Mira, whakapirirawa nga toetoe, nga i papa, waru rawa, peita hoki. Na ralou hoki i iiomai nga rakau ma Te ( Raira, nana nga mea whakahaere. Engari le wai, no Rotokakahi ano, he main uui, olira he pai, kahore lie wehi kite korenga, j kahore lie wehi kite pakaruhanga. Kua rua nga hurihanga o nga witi-hou, iiuihui ki to mua lOOpuhera kua oti le huri. Ka ora ralou i le paraoa, ka whakaaro nga tangala, kite whakapai kainga, kei te Wairoa, ko te tunga tenei o te Mira; kia mana ai la Kawana Kerei i luhiiubi waiata i Poneke i lona rougonga kite timatanga o nga mahi; — "Ehara pea i (e Poiiki " Tau roto waenga a P<?pawharanui " Nana i horo te VVhelu, le Marama. Waiho ana hei ingoa mo lo ralou Mira, Ko Papawharatmi, ko le ingoa o teWhaeao lo ratou Tupuna, o Tuhourangi. Ko nga mahi enei kua limataia nei kei te Wairoa. Ko te Whakatakolo tariti, ko letabi e lata ana ki nga maero erua te roa, timata alu aim i te konguiuawa o Rotokakahi, pma noa alu ki Punaroniia, .-kei Tarawcra. Ka toru lekau ma ono puuiu ie whanui ole tariii nui, ka torn tekau, ka rua lekau ma wha puuiu le whanui o etahi. Kua oti hoki ie haehiie, hei roia, ie whenua o ia talia o i i laha, e rua tekau iari ie whanui, e ono tekau te roa o ia kainga, o ia kainga. He malia hoki o nga whare maiaati, elu ana. Kua whai limini etahi, whakamahau, whaiiioka pakeha hoki. Tcra nga whare papa e whakaaroa nei. E lupu ana nga larularu pakeha, me nga rakau hua, nga Aporo, nga fieri., nga Piiiti, nga Kupere, me nga Ilopere; ko nga rakau

whakapaipai hoki. E whakateiekia ana etahi Kau bei oranga ma ngu lamariki, hei kmaki paraoa hoki. Heoiano le korero rao nga mea lutata. Tera te ara ki tai, ki nga tunga kaipuke, kite Awa-o-te-Atua; kua luwhera ano, kua riro mai nga kohatu me nga rino mo le Mira, i runga i nga kaata wira i hanga nei na te Maori. Tenei le komiti ana te huihuinga o Tuhourangi raua ko Ngaiirangitihi kia whakapaia taua ara, kia arawhataiia; kia lika ai mo le haerengaonga kaaia pakeha, e toia ana ete hoiho. Hei tohu maunga rongo ki enei iwi i te mutunga o to raioti wbawbai, hei timatanga mo nga mahi nui e whakaaroa ana mo amua am. Heoi ano Tou boa, S. S.