NGA TIKANGA O TE TAONGA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 6, 15 August 1857, Page 4

NGA TIKANGA O TE TAONGA.

(He roanga.) Hei roanga tenei mo tera korero whakaatu i nga tikanga o te Taouga i tukua ra i te "Karere" o Pepuere kua pahure nei. Na, ka pa nga enei palai i runga i era korero kua oil am ra : J. Na te aha le ban inga nei te kiia ai he iaonga? j\ a te mea, he mea riro noa mai ia, kahore he ula e hoalu mo taua mea e riro mai ai, akakoa likanga mii auo tona e matea ai e te tangata, lena, ehara i te mea ma te uiu e riro mai ai. 2. Na te aha tetahi tu kowhatu te kiia at he taonga; ara, kowhalu e kitea lakitahitia ana, engari kohore nei he likanga mahi ona kaore hoki he aiaahua;-na le aha ia taua kowhalu ouou nei te kiia ai he taonga? Na te mea ahakoa he mea ano ia e kore te katoa e whiwhi, tena he mea ia ekore e manakohia e te tangata. o. Na le aba te ora o te tangata, ara te ora ote tinana, mete kaha tangata, he aha ene, te kua ai he Taonga ? Na te mea ahakoa he mea ia e manakohia e te tangata a he mea ano hoki ia kahore te katoa e 4iwhi tena he raoa ia ekore e ahei le hoatu ki tetahi atu e te tangata i a ia taua tinana ora, taua kaha tangata. ' 4. Na le aha te karehu i meatia ai he Taonga? Na te mea, etoru enei likanga e kiia a; tetahi mea, he Taonga ia—i te ka°rehuanake aua tikanga. Ina hoki, ko te tikanga tuaiah., i a ia;-he mea hoki ia e mate" e te tangata.a he tikanga mahi ano hoki lona; i" te n !fS: ia '**'>-** ouou ia, ara, ehara te mea tiki noa atu e te tangata i runga i te kore utu, pera mete wai maori nei:-u

tuatoru, i a ia;-—he mea ia e ahei le hoatu e le langaia ki tciahi am. 5. Na le aha te koko hiriwha i kiia ai he Taonga neke ake ite karehu ? Na te mea, aliakoa to ueke ake lona likanga raahi, tena. he ouou ia, ara, he mea ia me malii nui e te taugata c tae ai, he mahi whakauaua hoki ki te keri ki ruro ki le whcnua, ki te.wahi hofci i lakolo ai le hiriwha. Na, ko nga raea e matea nei, a, e riro ana 1 te main anake, ka mahia ano era mea e le langata. A, ki le nipa ka ala kimihia te ritenga o nga mea e kiia ana he laonga nui, akuanei ka kilea e talou, i mahia nuilia aua mea, ara, he uaua nui i pau alu i te mahinga ai. Na konei, hori uoa ana etahi, na teuaua i pan alu ki teiahi mea, na reira i taonga ai laua mea. Ehe ana tenei. E hara ite mea na te uaua i pau atu ki telahi mea, na reira i neke ai te ulu mo laua mea, hua .alu, na te nekenga ole ulu mo telahi mea, na reira i whakapaua ai le uaua ole tangata kite mahi i laua mea. Ina hoki, me wbakarite kite hunga mahi ika kite moana; akuanei, ka manawanuitia e taiia huuga ka mahi wkakauaua i rolo i te na, i te makariri, kia mau ai lie ika ma raiou. Na, i pera ai ralou, na te mea he ulu nui e riro mai mo le ika. Na, lera pea telahi kai tuku ika ka main nui i te po, a, ao noa, a, kolahi pea tana ika i mau :—a tena ano telahi atu kai tuku ika i mahi hoki i te po, a, ao noa, a, he mano nga ika i maui a ia—i waimarie hoki. Na, rue labi nei te uaua i pau aiuotetahi,o letahi, i riro mai ai tana ika kolahi, tana mano ika, tena ekore te ulu mo teika kolabi a tenei, e rite kite utu mo te mano ika a lera. A, letahi alu whakaritenga—he tuponolanga mai na te waimarie, reia ana mai pea e te ika, tau rawa, ko roto i te poti, whiwhi noa te langata ki tana ika; na, ahakoa te pau atu he uaua ki taua ika i riro mai ai, lena, ekore e hoki le utu mo taua ika kia ili, ka rite tonu ano ki le luturulanga o te utu mo te ika. Tetahi atu whakaritenga; tera pea tetahi tangata ka kai tio, no te ka kitea eia le peara i roto; akuanei, le ulu mo laua peara, ekore e hoki kite iti i runga i te kiteatanga noatanga, ka rite tonu ki to te peara utu ano, ki to te mea i rukuhia, i mahia whakauauaiia e le langata. Na konei ia i meatia ai, ehara i te mahinga nana i laongaiia ai telahi hanga, na te laonga o tetahi hanga, na reira i mahia ai. Na le Alua ano i mea, i runga i Tona maiauranga, ekore e pai kia noho manure te tangaia, na reira, peneitia ana Tana whakaruenga, ko nga tini mea e manakohia ana ka ma le mahi anake le rironga mui i te ta«

ngaia. Kua oii te wliakarite mai ma te we* rawera o tona mala c kai ai le tangaia i te taro, a, ko nga lini mea hold e matentiitia nei e le tangaia mo te oranga, timaia nei i nga mea e kore e a'hei kia kore, tae noa "ki nga hiranga ake o te era raua ko te almaieka, ma te mahi anakc enei kaloa ka wbiwhia e te langara.