NGA MAHI A HAIRUHA TUPUNA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 2, 15 June 1857, Page 4

NGA MAHI A HAIRUHA TUPUNA.

UPOKO 11. Te rironga i a Hairuha o to raua papa whainga ko tona koroheke, ko Ahitaiaki, ka whai nui ia kia whakapumautia taua kingitanga hou, kia--wliakaiuiuriitia ki runga ki nga lure tika, kra pebia hoki nga langata tutu. Oiiia, tera lenoho mai ra tc whanuimga 0 Ahilaiaki i te tahalai hauauru o Ahia Maina. Tc ingoa o taua wahi, ko Riria. Whakatakariri ana taua langata ki a Hairuha mo tana im-akanga i a Ahiiaiki i lona torona, hanga ana c lona whakaaro, mana te whawhai ki a Hairuha, a, mc ri:o whawhai i a ia a Pahia. Tc ingoa o laua tangaia ko Kirilui. Heoi tc kingi o laua takiwa i lino whai rawa ko ia, ko Kirihu, waiho iho nci tona ingoa hex whakaiauki mo te whai laonga, e mau nci ano. I whakapono pu lenci langata ki nga niaiii a nga tohunga aina maori, ki nga lohunaa niakum, pera me ole tangaia maori nci tohunga, a i mea ano ia e pono ana a ratou maiakitc; a, ki tana whakaaro, kataea c aua tohunga tc whakalakoio kia puta la ratou i pai ai; ara, i nieatia cte tohunga kia puta pera telalii aha ranei, pera tonu, kia pula penei ranei, penei tonu. Na, unga anae ia ana karere lu-i kawe i aRa laonga whakahere mo-taua Atua Maori mo Aporo. lie teuiepara hoki to taua aiua me ona tohunga tuaabu i Terewhi, i Kirihi. Na ka uia nga tohunga taane mc nga tohunga ruahine o tauaalua horihori, kia whakaaturia mai, e waimarie ranei ia me ka whainga raua ko Hairuha, e aiiua ranei ia. He hunga mohio rawa aua tohunga, he hunga hianga hoki, pera me nga tohunga o te langata Maori, na rcira, tinihangatia ana to whakahokinga atu ki le hunga patai mai, whakaawangawangaiia ana le kupu, kia he rawa ake i teiahi kuweka, kua waiho i telahi kaweka te tikanga. kia tika ai, kei kiia kua lie le matakile ale tohunga. Na, whakahokia aua le kupu ki a Kirilta, "Rile whiti koc i ■le awa i llarihi, cngaro i a koe te iwi nui." j Ko le awa ra, lie awa e tapahi ana i waenganihi o Ahia Mama puia atu ki le moana. Mahara ana a Kirihu, mo Pahia taua kupu, 1 ara, ko taua iwi nui kia ngaro i a ia. Na, whili atu ana ana ope kite whawhai ki Pahia, aiiua ana, whati rawa ana i te aroaro o Hairuha. Kalaina iho ia e nga tohunga o Terewhi, mea ana ratou, kua tika te kupu malakiie, ko le iwi nui hoki i kiia ra e ngaro i a Kirihu, ko tona iwi ake. Muri iho i le hinganga parekura ka haere ile ope a Hairuha kite pa nui o Riria. ki Hararihi, huakina ana. horoana i a ia. Na, no mua alu. taihoa enei i korerotia ake nei,

kiia lae mai tclahi tangaia inaiau rawa, ko Iloroua loua ingoa. No Kirihi laua langala, bacre ana mai ki Ilararihi. Whakamanuhiriiia ana e Kirihu, whakakiicaalu ana ki.a ia ana liui taouga. Na Kiribu icnei kupu i panga ki a ia, "Kowai lau tangaia i kite ai koeio lini baerenga, e lino manawareka ana le nobo." Ka ki mai a Horona, "KoTcnihu, tangaia oAtene." Ka moa alu a Kirihu t 4t He aha tona?" Ka ki mai a llorona, "He lamariki ana e nobo pai ana, ko tona Lwi e tupu ana i ninga i te whai rawa i tc whai rangaiira, e ala rani aim tona akewahi whenua me ona iawa, a—ko te maieuga, i mate parekura; loa ana, ko tonaiwi, whaii anako le boariri; riro nei te papa i a ia— ana* ko le moenga. Mate rawa ake, bacre anati runga i te manaaki nui i le maiapopore nui ate iwi kaioa." Na, ka patai ano.a Kirihu "A, ko wai lo nuiri mai?" Toiui noa i patai ai, tena e kiia mai '' Ko Kirihu Kingi o lliria"—ara —koia. Kaorc, lena le lakoto ke ra. He ooa iho lona whakaaro ite kiaiiiga mai a taua tangata maiau, a Horona, Ua whakahua i nga iugoa o clahi taitamariki tokorua, i male i runga i te main alawhai ki lo raua whaea, whiwhi lonu atu kite manawareka kite ora, ite mca ka niawiriii atu i nga kino o tend ao i te laiiamarikilanga ano. lie noa ibo le whakaaro o Kiribu i konei, tua pouri ana hold. Aka ui lonu atu ki a Horona, *' Koia, tie pono, i nui ake ki to whakaaro te hari me lemanawaiatu o aua tangaia i toku, i lo te kingi nni e nobo nei i runga ite mana mete kororia ? Ka ki mai ano a Horona. "E le Kingi, ko wai tena tangaia e kiia, e no'ho ora ana, e nobo ana i runga i te mauawarcka i tenei ao paburchure, i tend whaitua ole poka?" Na, ko te riringa nui a Kiribu ki a Horona, baere atu ana a Horona i Hararmi, boki ana. Heoi, kihai taua kingi nui i wareware ki nga kupu whakamaharabara a Horona. Te roaroa iho, kamate, ko lona lama arolia nui, whakaae ake ana lona ngakau, he pouo nga kupu a Horona, inabokl nui noa ia, ma tona nui e arai te pouri me le aitua kei pa ki aia ? Kaore. Te whatinga o nga tangaia o Riria i a Hairuha, kingi o Pabia, ka riro i a ia taua pa, a Ilararihi, me nga laonga kaioao roto. Hopukia ana hoki, ko Kiribu lonu. No le arahanga alu ki wabo whakamate ai kite aroj aro o Hairuha mete ope katoa o Pahia, mahara ana ia ki a Horona kupu, puta ana tana karanga "E Horona, e Horona!" Ka J ui mai a Hairuha, " Kowai iau e karanga jna?" Ka korero alu a Kirihu i a Horona ; kupu whakamabarabara ki a ia i nga ra o i tona whai kororia, me tona wbakamau ma-

hara ki ana kupu inaianei. Mahara ana a Hairuha, ko te Uka o aua kupu ki a Kiribu, ko tc lika ano lioki ki a ia ano i ona ra ka noho nci ia i runga i te whai vawa i te whainiapa. Na, whakaorangia ana eia a Kirihu, riria atia nga hoia o teope kei laorotia, kei murua e ratou tana pa laonga nui a Haranhi. Whakangawarilin ana tana tikangn ki laua iwi loenga parekura. A, roa noa tn noho mariuhiri o Kirihu ki to Hairuha kaainga; ko Hairuha ano i mute wawe, engari niutu akc to Kirihu hiahia kia Kingi ia, -a, mate noa ia.