NGA MAKUTU, ME NGA MEA WHAKAMATE, A TE MAORI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 12, 31 December 1856, Page 3

NGA MAKUTU, ME NGA MEA WHAKAMATE, A TE MAORI.

Taupiri, Nowema 20, 1836, E nga Iwi, e nga Hapu, e nga tangata whawhakaaro i roto i nga iwi, Kia kaha koutou te pehi i nga he, e tupu ana i roto i nga iwi. Ko nga mea enei hei whakahe i nga iwi. Ko le Makulu, kaua e whakaaelia be tika le nwkutu be pokanoa—Nga Main 13, 6—12. Nate mea, ko lenei he e tupu tonu ana i roto i nga iwi, wbakapaeaiekaiia iho tetehi tangata koburutia iho male kau ana to tatou whanaunga, mo tenei mea horihori a te laugata, he lika te mukuta. £ te tika kia kaha to pehi, e te whakoaro nui e mabi, whakatupiuia nga bua o te rangimarie ki a nobo ai nga iwi i runga i le pai. /Ko te alua maori, . whakakahorelia i roto i nga iwi, kaua e whakaponohta. Kei rirt mai te Aura— Tiuteronomi 32, 15—42,. Ekoruhe 20, I—6. Me korero nga ritenga a le atua maori, ara a le to bunga maori, ka pure i le luroro, Me homai nga laonga ki a ia i mua, kite ! korc he homai c laonga, ka mea iackoree

lika, kahore hoki he hoalutanga maku ki ie atua. Na konei hoatu ana i te mom nga tangaia, kaiahi ka karakia te tohunga; luiahe kua mate te lupapiku, ka tahuri ka whaka~ paeteka na nga langaia te he koia i mate ai* jf Tenei ano letehi malri horihori a taua tangaiae whakaueua ana nga irkanga ole Rongo Pai ki roto i tana ki a pai ai nga tangata o te Hahi ki a ia, whakarite ai ano e* te tohwnga tetehi kai whakaako ole Hahl feci karakia mo Ve itworov i ie ala, i te ahiabi. Ka FOBgo- nei nga tangata he Lika nga Mihinare nga likanga a te tobtrnga na reira i pai ai nga tangata, kiha4 i irtrakaaFO he he* kei roto. I nga \va e takoto ake nei, kaua> koutou e wftinrn*rtfi*iitfi^^ whakaara mo koutou, I Nga Kingi 48, 17—40,2 Nga Kingi 1, 3. Tenei auo etah* mabi a le alua maori. He lohutohu, na mca i tabae te mea a mea, ka hoatu te utu mo te kiteatanga, e te langata nana; te mea i lahaeiia. Tenei ano etahi lohutohu ana, be Kaikoiwi te mate o mea, he Hautaonga te mate o mea. He Makata te mdte. Ko lenei ko lei atua maori te kai whaka&aha o nga tangata he lika ie makutiu Na le atua maori i pokanoa ka kohurulia eiabi o latou hoa. Kaua tena mea e lukua kia tupu i rolo i te iwi, kei waibo hei whakahe i te lokomaha, peia ata te tangata e mau ana kite alua maori. le moemoea, me le takiri, mete malakiie, koenei nga hoa, whakakaba o te atua maori. Me korero nga rilenga o enei mea. Te Moemoe, he mea noa iho, he kimibanga noatanga iho, na te ngakau i roto i le linana i le mca e moeana, le Takiri he ruha ite mahinga, koia i oho-oho ai nga iwi, ka pera ana ana ngenge i te haereuga. Te Malakiie he huribanga no nga Roro na reira ki noa iho, kua kitea e abau leiehi mea. Tera ane tetehi mea he kino e mau ana i te ngakau o te tangaia. Kei whakapono, k' Jjnm njen hnrihori. Kei whakawaia latou e te wairua kino. Ko ta maton whakaaro lenei, kia hira noa ake la kouiou whakaaro i runga i ie matauranga i nga mahara lupato katoka kia kilea ai e koutou nga mea e rere ke ana, kia taea ai e kouiou nga bangareka a teßewera le tu ki le riri, Epeha 6, 11—47. Ko le karakia a le Wahu. ! Ka mii te tinihanga o nga Wahu e pure | tororo ana; le kiteiiga ole NiuTireni, lango

ana i lelehi mahi tinihanga mana ko tana karakia he Niu Tireni ko lona reo he reo Wabu, kia he ai nga langata be karakia bou. Kia mohio tatou kite tinibanga i roto i nga tau kua pabemo nei. )£l te tau 1855. Ka puta mai ko to Kariri ko tona ingoa bou e piri ana ki a ia ko Wabu. Nga moni i pau mo tana mahi muminga £3O. Ite tau, 1854, Ka rangona te mahi a te Ao kaioa, nui atu le moni i riro mo tana mahi. He tolmiohu tana he mea atu ki nga tangata be mate to koulou, mana e tango, kaiahi ka ora, letebi o ana mahi be kii atu ki tetehr be langata makulu koe. Kua mohio ano te tangata ra kaoie ana makutu wbakarongo kau ana kihai ia i kaha kite whakahore, he wehi kei mate ia i nga atua ote lohunga ra. Ta te ngakau maori hanga he whakapono ki nga mea maori. Tera atu ano elabi tangata penei. Ko Uemarama. Ko te Tawbaru. He atua maori ano o o raua, ko la remarama karakia, he Haka, heWaiata, ta te Tawbaru he moemoea. E hoa ma e nga tangata o tera wabi o tera wabi o tera Kainga o tera Kainga. Ko ta matou kupu tenei. Ko ta nga kai whakaaka o Waikalo ara o Taupiri. Kia lupato koutou kaua e lahuri ki tenei mabi borihori. Tale mea i mua i whakaae lahi tatou e lika nga karakia maori, I naianei, nui atu ta matou wbakahe Wbakangaromia atu enei mea; kite rangona e matou he tangata karakia maori kei roto i lelehi iwi o matou, ka nui te riri mona. Kia mohia koutou kite iikanga o enci mea horibori kaioa. He whakapau moni. Tenei ano etebi be o tatou. Kaua e utua uga wahine kite taonga ka whakaae tia ano kia moe hoa mona, Kaua ano e haere atu kite lono ulu nga matua. He pai koia ki a bokona te tangata kia peraiia me le witi mete riwai mete paraoa mete poaka. Ka nui to korua be ki la korua kotiro; kati te pena. Kaua e whakaaetia he mea tika te kanga he hanga noa iho a tatou nei Kanga, kite tono te tangata kite utu mo te Kanga kaua e hoatu. Engari kauaka e puta te kupu kino, kohuru e ai ta te pukapuka be kino le kiipu paka noa.

Kaua taicu c peti. Kauaka tatoii e hanrangi i te waipiro. E te whanau mewbakarere enei kinoi ki* lika a talon mahi i runga i tc likanga o le* Rongopai ki a noha pafi ai latou i rungap i te ran^imarie. Nga tangata na rmou nef enei Kupu. Ko Takeref, Terau, Tipene, Tahaiika, Hoera, Taunui, Hiniionoy Mangawaro* Taneli, Paeluri, Inoka, Ipurangaj Epiha, Werakeno, Hirini,- Te Pekerangi, Hami, Komekome, Hami, Tepapu, Teira, Te Kono, Taniora, Ngahiri, Te^ukatamuv Hopi, KTohaba, fttf»* Me era atn fioki.