Ki te kai Tuhituhi o te Karere Maori.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 11, 27 November 1856, Page 5

Kite kai Tuhituhi ote Karere Maori.

Ko nga tangata whai whakaaro katoa e hurihuri ana i roto i a ratou i nga korero namata o tona iwi, me tona kainga. He mea tika ano, he mea pai, kia penei; no te mea be nui te mohiotanga e puta ake i roto i tenei mabi. Ma konei tatou mohio ai ki nga hanga o a tatou tupuna, ka hei ai hoki te kite i o ratou whakaaro tika, he ranei, k; nga mea i puta ake i roto i aua whakaaro. E hari ana tatou katoa kite whakamaharatanga ki nga mahi nunui o a tatou tupuna, he mea tika ano boki tenei kia whakapehapeba latou ki a raiou. Otira kaua tatou e makona noa kite rongo oto ratou nuinga;

engari rapua nga panga e pula mai i ena mabi. Me aru hoki lalou ito ratou likanga meheurea e pai ana ; otira kaua ecru matapo; mama rapua te painga o te tauira, he! reira ka aru ai. He raea he rate ki, no te mea na o latou tupuna te tatiira, me aru e taiou; i pera katoa hoki ratou mo lalou i tika, i he; oiira me apiii mai o raiou mahi ki o tatou, ma konei taiou ka wbiwhi ai ki nga whakaaro o nga tini whakapaparanga, ka toei ai te rapt* tikanga pai ke atu i to raiou. He mea poto te oranga ote tangata, a he nohinohi noa iho te matauranga e riro ia tatou ahakoa koroheketia ki nga mea e pai ai e hari ai te tangaia. He tini nga whakapaparanga i mania ai nga meat iiuj haere ai loropi; ahe aha tenei molu te nui baereai? He wn ano i pera nga tupuna o te Pakeha me o te Maori i nga ra i kai ai ia i te aruhe ika kahuria kite pake; abakoa ra he tini nga mahi nui i mania i aua ra e nga lipuna o te Pakeha ; a ahikoa he kid kuri te kalni, he mea pani nga hiuko, he kai kikino nga kai, e maharatia ana e malou a raiou mahi pal, e aru ana i taua tauira. Ko etahi o ratou he toa taua, ko etahi he tohunga kite whai korero, ko eiahi i puta te rongo nai mo te whangai manuwhiri. £ mahnraita ana hoki a ratou mahi kino, a e kapea ana ana. He iwi hoki ratou e whawhai lonu aua ki a ratou ake ano, kinai i rapu kite tika ; ko te tangata kaha i aki i te tangaia ngoikore, i tango i ana rawa. Otira kua ahua ke tenei. Ile wahi itu ai te whare kakaho, e tu ana le whare kowbatu; ko nga kakahu hurahuru kuri | kua whakarerea, kua man kite kahu whakapaipai; kua mahue o mua ipu wai kua tango ki nga kapa, pereli, kohua e hokona lahilia ne.i e te Pakeha tahi ano me le Maori. Kua mulu le aki i le iwi kaha kore; kua tu nga whare whakawa me nga Kai whakawa hei tiaki i nga tangata katoa me o ratou rawa ; a i nga wahi i tali una ai le tangata hei whakahere ki nga atua lekateka, e tu ana nga whare nunui hei karakiatanga ki taua Kai whakaora aroha i ripekaiia nei hei oranga mo latou katoa. Kiiepataiatu koe ki le Pakeha kowai o ona tupuna tona e tino aroha ai e whakanehapeha ai/ ka ki mai ia

ko ratou i whiwhi ai ia kite matauranga; na kona hoki tatou i kite ai i tenei tikanea, hou. ° ITe rau tfni ra nga lau f mahia ai ener mea; he kawenga no te matauranga i puia mai i rolo ite nuinga ole raruraru. Xa nga paingfto tenei niahinui kuakawea maiki konei; kua komai kia komou ele Pakeha nga- oha o ana. tupuna ki a ia. E whiwhi ano komou ki enm painga kf le hiahia kouton. Ekore ra e hei ile Pakeha te pare am ki a koutou, ma koutou ake auo e tango, e tana ana Iraki ki a koutou Kei pouri koutou kite kore e riro katoa atu ki a koutou i to koutou oranga; mo te mea hoki kite mate koulous ka waibo o kouton tamariki hei whakakupi r to kouioi> luranga, hei tango i nga painga i whiwhi ai koutou. Kei mea koutou no te mea e malau ana koutou kite whakato witi, me nga parete, kua mauria mai e le Pakeha ki konei, ki le huri par toa, kite whakaterekaipuke, kua whiwhi koutou ki nga painga katoa ote Pakeha. Kahore, tppa am ano nga lino painga nuoui e whiwhi ai koutoH i nga Pakeha. Whakaarohia nga mea ole Pakeha e niatea nuiiia ana e koutou ; a, e oii ranei i a koutou le hanga ? E hoko ana koutou i te paraikete, i le kakahu, parau, mea rino, hu t aha noa iho e kore e laea te whakahua i konei; ahe aha te hanga tx\ cnei mea ki tenei motu ki Nui Tireni e te Maori ake ano ? E hei ano koutou te hanga kite tolie koutou aka meinga: ano tenei mom kia pera le nui te whai rawa me Ingaruni ra ano k? te ksha komou kite mahi. Otira kia mahara koutou, e hara i te main rangitahi; kia roa, kia tini, nga tau e lohc ai e mahi ai. Me be mea e hiahia ana koutou kia nui haere te Maori, kia puta to koutou rongo ki nga iwi katoa, kia mahara koutou ko te mea tuatahi tenei—akona o koutou tamariki; 10noa am ratou kite kura; haere atu koutou kia akona; kia ngahau ki le mahi; whakanuia to koutou matauranga; kia ahuwhenua kite ngaki kai—kia tango ai kotuou i nsa painga ote Pakeha. Kaua ra e kuware: whakarerea to koutou tikanga mahae kite Pakeha e mau nei i etahi o koutou. E hiahia ana te Pakeha kite whakateina ite langata Maori; waihoki ra me whakaaro koutou ki aia he luakana no koutou. Kia penei o koutou whakaaro, "E nui ake ana te mohio o taku tuakana o te Pakeha ki nsa mea katoa e matea ana e ahau, waihoki ka am ahau i tona tikanga." Tirohia te ahua o mua, whakaritea ki to muri nei, ki to koutou wa. Titiro ki muri, whakanuia ake to koutou turanga, me to o koutou tamariki; a

me koutou e wbakapebapeha nei ki o koutoa tupuna, me o koutou toa taua, ka male koutou, ka wbiwbio koutou tamariki ki le mohiotanga a te Pakeha, ka \Yhakapehapeha hokf ratou ki o ratou tupuna i homai ai temohiotanga ki a ratou* i wbakanuia ai ratou hei iwi rongo nui inga wahi katoa o te ao.