KORERO O NGA MEA HOKOHOKO, O NGA KAIPUKE, O NGA KAI WHAKATUPU KI TE WHENUA.
E iti tonu ana te hokohoko o Nui Tireni me nga whenua patata ki aia; mo te mea hoki ekore e kake haere te utu mo nga taonga katoa, i te tini hoki o nga mea e utaina mai ana ki nga kaipuke rere mai ki konei. Ko nga bua o te whenua i hoki haerc te utu i te wa kua pahure tataakc nei, kua mau lonu le utu inaianei. Ko le mea pea i peuei ai. he ruarua no nga kai e kawea mai ana kite Taone, ite raruraru bokio nga tangata kite kokoli wili; kite bauhake. E hara pea i te mea be iti no te kai. Ekore e laea tc wbakaaro e nga lino tobunga kite bokoboko le pebeatanga ranei ole utu mo muri iho nei, dira, era pea e iti baere. E lini ana, e papai ana, te riwai ki Poibiripi, ki Poibakena, a e kore e hohoro te bokoboko. E waru, e lwa ranei, nga kaipuke, o nga wiki kua pahure tata nei, kua utaina i Akarana ki le riwai mo aua whenua. Kite taea e nga langata o Nui Tireni le wbakaiupu i te wili, ahakoa ili te utu, e pai ana. E wbai rawa pea lehunga tokorua ite ulu neke rawa ; olira e hara i le mea pai mo te katoa; e hara i leulunui mo te kai, mana c whakawhai-rawa leiabi iwi. Mehewea nui te utu mo te kai, he nui hoki te ulu mo nga kai mahi. Olira, e whakapahure haere ana enei likanga; a ineake kiteame kore ranei a Nui Tireni, i te pai o ana wai, i te momona o ana wheuua, i le pai hoki o nga rangi, o wbakaiupu kai ma nga kaingakaloa e piuata anu ki a ia.
. . Ko B 8» totpuke o mai ki Akarana i rolo i te marama o Pepuere enei No Ranana I koiepofc. Ahimoa. 312 tana Kapene Kina, he utanga taonga, 53 tansata C Xe .^ aaka Orietera, 500 tana, Kapene Meihi, he taonga te utanga, 70tangaia vKG* No Poibakena; te Wiremu Tene, tima, 600lana, Kapene Meira; be taonga, 28 boibo 47 tangato eke. Do te perih Moa, 238 tana Kapene Tamehana, 600 peke paraoa, be taonga, 11 tangata eke. ' NoNukahera; koteperefe Waratua, 168 tana, Kapene Perema, 40 kau, 200 bipi, 1 fcngaia eke. Ko te toi Wiremu Parauca, 602 tana, Kapene Wiremu, 120 kau, 800 bipi, 11 tangata eke. ir No *£?¥ ; k0 ,e Hipira, 108 tana. Kapene Wbaira, be taonga, 19 tangata eke, ko te hme Eira, 57 tana, Kapene £ka, he taonga, 5 tangata eke: ko te kune Weiwa, 98 tana, Kapene Wereha, noPoihakena, no Wbarekauri. ' Ko enei kaipuke Amerikaoa i te patu toiml'ri 01 !?' 582 tana, KapeneTerehona, 1700 kabo binu pakake, 100 kabo binu paraoa, 10,000 pauna kumikumi; Raiona, 298 tona, Kapene Hawiki. 350 kabo binu paraoa Qaraioka, 350 tana, Kapene Haringa, 3,400 kabo binu pakake, 100 kabo binu paraoa. Ko nga kaipuke i rere atu i roto i tenei maramaPeke o Ingaraagi, 726 tana, Kapene Makitona, ki Haina ; ko nga kaipuke Amenkana Tamerena, 357 tana, Kapene Winiro, ko te Koate, Kapene Terehona kite patu (obora. Ko te Wiremu Tene, tima. 000 tana, Kapene Meira, be utanga taonga, 67 te pereki Waratua, Kapene Perema, 2463 peke riwai, 7 tangata eke; ko te hme Weiwa, Kapene Wereha, 98 k Poibakena. Kote Wiremu Parauba,6o2,tana KapeneWirernu, ki Nukahera, he pebikau; Ki Poibirpi, ko te hme Karatone, 77 &na Kapene Tona, 63 tana parete, H tangata ® k ® : ko te pereki Obeana, 181 tana, Kapene Kema,kn»nuite parete; koteAuiw Hipira, Kapene Wbaira, 1600 peke parete, 28 kabo 82 peke kapia, 22 tangata ake; kotekune Puru Haketa, 75 tana, Kapene Barauta, 1011 peke parete, io peke aniana, 4 tangata eke: ko te kune Paiania, 80 tana, Kapene Winei 80 tana parete, tanatuhi t -3 tangata eke* ko te pereki Kature. 118 tana, Kapene Tan' inga, 106 tana parete. I roto ite marama o Pepuere ko nga kafpuke i u mai i te tabataba, huihuia, 38 puke, 1793 tana, 128 tangata eke, ko nga utanga 774 pubera wib, 1000 pubera kaanga, 307 pubera aporo, 6 J tana aniana, 14 tana parete
1 kaho poaka, 44 kau, 104 hipi, 19 pooka, 31 kabo binu poaka, 25 tana binu paraoa, 5 tana kinu, 3 kaho binu kokonata, 6 tana, 444 pekc kapia, 8 peke huruhuru hipi, 261 koarc, 2500 pou kaho, 48,000 loetoe, 61,700 putu papa kani, 498 tana wahie. Ko nga kaipuke i rere atu ki tc tahataha: —bui hula, 50 kaipuke, 1391 tana,3otangata eke, me nga ulanga taonga. Kola hi te mea i bari ai mi.ton, ko nga bipi 158 i kawea alu hei boko kite tangata Maori. Ki le rile te mahi whangai bipi a nga Maori ki la ratou whakatini hoiho, e kore e roa ka kilea e ratou te painga o tena kuri; ka ki o ratou peke i te moni, ka nui baere boki te momona o te wbenua. Ko nga tikanga ole bokohoko kai enei:— MEA PARAOA. Paraoa, tuatabi, 35?. te tana. Paraoa, tuarua, 33/. te tana. Taro pakeke, e piki ana e beke ana ngaulu, 30s. 355. te rau. Taro te robi 21b., 9d. Papapa, 4s. 6d. 2s. te pub era. Poaka Me Ara Atu Kai, Te piwbi mete pirikahu, 7d. mete 9d. mo te pauna koiabi. Poaka. mea tote, mea tote kore, sd. nieteGd. Mea o te Mara, Wili, e iti ana taua kai, Bs. to 40s. le puhera, Kanga—he uui tenei kai, 4s. ss. te puhera. Oti, kabore kau, a, kahorc i paingia. Riwai hou, 4/. 5/. te tana. Aniana, l|d 2d. te pauna. Tarularu maroke, 5/. 6/. le tana. Kai Ke, Pata, 4s. 9d. te pauna. Hua beibei, 3s. te te kau ma rua. Heibei, 6s. 7s. takirua. Parera, 7s. Bs. lakirua. Parera kuihi, gs. 40s. te mea kotahi. Pipipi, 40s. 14 s. te mea kolahi. Poaka whakapaoa, 40d. 4ld. te pauna. Kai Ke, Tc ti, 6!. 61. 10s. te pouaka. Huka, 3|d sd. te pauna. Kawhi, 40d. le pauna. Raibi, 2d. 2d-|. le pauna. Hopi, 40s. mo te banereta. Kanara, 2s. te pauna. Tupeka, 2s. 3d. le pauna. Kararehe. Hoiho, 20?. 80/. te mea kolahi. Kau mahi, 35/. 45/ te lakirua. Hipi, 20s. 28s. le mea kotahi. Kau Waiu, 40/. 40s. 45/. le mea kotahi. Kuao, 255. 40s. te mea kolahi.
Permanent link to this item
Hononga pūmau ki tēnei tūemi
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18560229.2.18
Bibliographic details
Ngā taipitopito pukapuka
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 2, 29 February 1856, Page 22
Word count
Tapeke kupu
1,060KORERO O NGA MEA HOKOHOKO, O NGA KAIPUKE, O NGA KAI WHAKATUPU KI TE WHENUA. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume II, Issue 2, 29 February 1856, Page 22
Using this item
Te whakamahi i tēnei tūemi
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in