Korerotanga o nga rangatira Maori o Te Tawa, o Patuone, me ara Atu ki a Kawana Wimata.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 7, 1 September 1855, Page 29

Korerotanga o nga rangatira Maori o Te Tawa, o Patuone, me ara Atu ki a Kawana Wimata.

I te 29 o Tihema 1854 ka tae ake ki a te Kawana nga rangatira a Te Tawa, a Patuone, me ara atu, kotahi pea rau o te hunga haere mai i a ratou. Te mea i haere mai ai he mihi aroha ki te kawanatanga, mo te oranganoatanga ote taone o Akarana i alii, a, mo nga he erua i kitea ki enei wahi, tokorua hoki ng.i tangata Maori i mate, —kotahi na tc ringa l'akeha, kotahi na te ringa o ratou whakamaori. Kite mea, ka whakakahoretia te kupu e kiia nei e oho nui ana nga iwi raaori i tenei takiwa, mo aua he ka oti nei te whakahua,—ki te mea ka whakawareware ki tenei ohonga, he huna koa tera ite pono. Otiia, i roto i tenei ohonga e whakaabuareka aua te ngakau mo te tini o n«*a Rangatira Maori e whakahoa mai aua kite kawanatanga; be tokomaba e aro mai ana, e mea ana kia whakapuaki i o ratoukorero aroha i roto i enei he. Ko Te Kawau me tona iwi nga tangata tuatabi kite haere mai, kite korero i o ratou whakaaro pai; a, i tenei meatanga ko ia ano te mea matamua kite whakapuaki i ona kupu aroha ki ate Kawana, pera ia,he tini nga iwi kite kawe mai i o ratou kupu i roto i enei mea whakamamae. |Jv He ritenga tenei i roto i nga iwi Maori, i etahi haerenga atu o te pahi kia kite i te rangatira nui, ka kawe* atu tetahi mea hoatu noa. He tohu aroha tera, he tohu whakanni, a, na tenei, ka tuhono nga whakaaro o te hunga tango o te hunga tuku, he whakapainga tera tetahi ki tetahi he wbakakotahitanga no nga whakaaro. I tenei meatanga, nui atu te hiahia o nga rangatira kia kawea mai to ratou aroha ki a te Kawana, haunga te kupu aroha, —a, kawea ake ana nga kete riwai hou, nga mea matamua ewha te kau ma toru, kauikatia ana ki waho ake o te tomokanga kite whare tuhituhi o te Kawanatanga. Whakanoho ana nga tangata i a ratou ki runga kite kumore taru, a, no te putanga mai o te Kawana, ka whakatika taua pahi, toro atu aua nga rin a p ng rangatira ki a ia. No te owhaowhanga ki a ratou, whakaritea ana kia haere nga tangata kite whare runanga, a, kihai i roa ka puta ake a te Kawana, korero tonu atu a Te Kawau, ka mea : "E te Kawana, he wahi pouri tenei, ki a koe, ki ahau ano hoki; otiia, kia matau mai koe, ka piri tonu ahau ki a koe, ki nga Pakeha katoa. "I tawhiti ahau ka rongo kite weranga ote taonc, a, na te aroha ahau i whakaoho, koia toku liaerenga mai nei kia kite i a koe, i a Te Kereama noki, e pouri ana hoki ahau ki tona mate. "I toku taenga mai ki konei, ka rongo au ki tetahi mate ke mo taua; kua maru ete Kawana,

he tangata Maori, i tetahi o au taugata. Ka rongo ano hoki au kua poke i te toto te ara ki tuku kainga j kua kohurutia he tangata Maori ki te taha o te huarahi e tetahi ano o uiatou. "Ekore au e ata matau ki nga tino tikanga o nga iwi mo enei mea whakamamae. E, mea ana !au e te Kawana, kia whakakaboretia e koe nga ! mea penei a mua atu. Mau e feono nga tangata ! katoa ote Taone, m« nga wahi tutata o konei,. kia hoki ki nga kainga MaorL ''Kua rongo n<ga Kawana i tonoa mai e to Kurai ki enei raotu, kua rongo ratou ki aku» whakaaro f a, kabore ete Kawana, i huna aku tikanga i a koe. Na kia maa atu aa ki a koe, be ritenga pai anake ki nga Pakeha taku e wbakatupu ai - r a, kite mea ka puta hebe kite whenna, me whai mai aui to tikanga, ko taku tera e hapai Ko Patuone te tuarua o nga ka: korero ki a teKawana,. tuakana o tera tangata. xongo nui, oTamati Waka Nene. Nui atu te whakahoa o tenei tangata ki nga Pakeha i rotoi nga tau etoru te kau. Nana hoki na Patuone i whakaora nga Mihinere i Whangaioa i te peinga maii reira, e tera nanakia rawa, e Hongi. Ki ake ana a Patuone, ka mea i—- " I mua atu o te haerenga o* Ta Hori Kerei, te* Kawana ki Ingarangi, ka mea mai ia ki au, C E Patuone, me ata tiaki koe i nga tikanga o nga Pakeha: a, ko nga rongo o koutou, i au i toku kainga, kia haere ake- i ranga i teppair. r "E te Kawana, whakarongo mai. Kahore ianei he rongo kino o nga tangata Maori i muri i a Kawana Kerei > otiia, no koutou, no nga Pakeha te rongo kino, kua mate koki tetahi o matou i tenei taone. Ae ra kua takoto wharoro tetahi ika nui, kua oti te haehae e te mirituati&i. He kino» nui tenei, a, ko au, kua uru au ki rotojri tenei he, no te mea hoki, e Kawana, ko tatou tatouKite mate nga Pakeha, ka mate hoki au ' r hah ore he kino e taka atu ki a ratou, kite pa he kino ki a ratou, ka pouritia e toku ngakau.

" E mea ana te iwi Maori ko ia e whakahekeana i te toto o te tangata,. me whakaheke ana ona toto ; a, i tenei wahi e porangi ana o ratou. whakaaro kia wave te rite tenei tikanga. Ko o koutou whakaaro ia, tera ke, lie tini nga whakawakanga o te tangata hara. Ekore e tika te kokiri kau i te kupu i konei, no te mea, kiano i rangona te tukunga iho. "Ko Akarana nei au noho ai a nga ra o tenei takiwa, tenei ano pea he mahi maku. Naku ano toku hiahia kia nohonoho i konei a, i rotor toku haerenga ka korero au ki nga rangatira kia vhakawhirinaki mai ratou. ki runga kite ture o tenei whenua." I whakatika hoki kite taki, a Kaiarero rangatira no Kaipara, i mea ki tona piringa kite Kawanatanga, mete marie o ona whakaaro iratou ko tona iwi.

Mea atu ana e te Kawana:— "Kua roa toku nohoanga ki Nui Tereni a, i toku nohoanga, he tininga whakaharinga o toku ngakau i nga kupu pai o nga rangatira Maori ; otiia, ko tenei korerotanga o tatou hei tino whakaahuareka i toku hinengaro, no te mea hoki, e kite pu ana ahau, e aro rawa ana nga iwi Maori ki nga tangata o tenei taone. "E hari ana au, mo te kaha o nga hoia e noho ana ki raro iho o toku mana, e hari ana au mo te maia o nga Pakeha o Akarana, mete whakauauatanga o koutou kite tinetinei ite ahi, a, na te uekaha o ratou katoa, ka mate te kapura. "Ko etahi atu he e ki nei koutou, nui atu toku mamae mo ena, a, e pouri ana ano pea o koutou ngakau mo auamea; otira, kia whakamaharahara ahau ma te Ture nga he katoa, e whakatika a, e mea aua au, me ata whakaaro nga iwi Maori ki tenei, me whakaae tika kite tukunga iho. " Kahore aku mana kia peia atu nga tangata Maori e noho ana ki tenei taone, me nga wahi tutata atu, mo konei, ekore au ewhakaae ki tena hiahia o koutou. Ko nga tangata katoa o te Kuini me haere, me noho ki nga wahi o paingia ana e ratou ; ko te inumanga ia o nga waipiro, me whakaputa toku kaha hei pehi mo tera he, na te mea hoki, na aua wai whakahaurangi i puta ai nga kino nui e korerotia nei e koutou. "Me hoki ki o koutou kainga Maori i runga i toku aroha, i te aroha hoki o to koutou hoa o Te Kereama; a, kia ata rongo ianei koutou,—ki te penei tonu ta koutou tikanga pai, tikanga marama, ka iri koutou kite tihi ote tirohanga tangata, a, ka whakapaingia koutou e nga tangata whakaaro tika katoa." No te mutunga o nga korero o te Kawana, tangi aua te umere o te runanga Maori; a, haere aua ratou i runga i te ngakau koa. Te Reweti, Kai-Whakamaori.