HAERENGA I TE WHENUA TAPU.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 7, 1 September 1855, Page 26

HAERENGA I TE WHENUA TAPU.

Ko te whenua tapu i roto i tenei wahi e pai ake ana, e matomoto ake ana i nga whenua-katoa i kitea e matou i muri mai i a Heahi, i a Parani, Ko te ringa o te Atua kei runga kei tenei whenua, no reira i tupu ake ai te mano tuanriuri o te puwha, o tetataramoa, i runga i a Petere, i te maunga 0 Aperabama Otiia. ite wahi epa kau ai te ngaki, nui ana te nguhau o te tupu o nga mea e whakatokia ana ko ona maunga, me ona wbarua, ngaehe kau ana; i te kaanga, tu ana nga ngaherehere oriwa, me nga piki, me nga waina, matomoto tonu te taru kapi tonu i te kau. Ano pea te humarie o tenei whenua i mua ai i tona rangatira, a, tenei ano pea tona tino hokinga kite pai, a nga wahi, e tahuri pono ai te iwi o Iharaira kite Atua. Nui atu te ahua pai o te wbarua o Napiterai; ko to raorao o Kapereuma e penei ana mete mara; a. ko nga maunga o Epereama e penei ana mete keringa maioro whana atu ki runga riro, taumarumaru ana te rakau i runga i nga ara. I te raumati pea, ko te karera o te rau piki, mete waina, hei whakaahua ke i nga rau manguo te Oriwa. I tenei takiwa ia, heoi ano te rakau e kitea ana he oriwa. Na te papai o enei wahi i kitea nuitia ai te mehameha mete kahua ururua o nga wahi katoa atu ote whenua nei. Ko te Napitirai me mahia ana he mano nga kahui kau, otira, i a ia e takoto mai na, he repo kau puta noa ki nga wai o Miroma, a, heoi ano nga mea e kai ana i reira he korora, he karuhiruhi, mete mano tini o nga parera e rangai haere ana i runga e te repo. Ko nga wi hei arai i ana tini manu, a, ka haere ka torengi te ra, whakakahurangi kau ana te wi, i te ata ia poururu noa iho i te tirohanga atu, kapi tonu ite kohu. Ko te mania nui e takoto mai ana i te takiwa i a Horono i a Kamera, i te takiwa koki ki Nahareta, ki Hamaria, etoru rate kau macro te roa, mehameha kau ana. Mei tini te teretere haere mai i Nahareta, i Naina, i Enora, i nga kainga o Maunga Tepoa, i Heheriri, i Mekiro, i nga pa o te mania, e ngahau i te tirohanga atu, tena ko tenei, erua nga tino ra i haere ai matou tokorua ano Arepa i kitea, kotahi ringa kite pupuri i tetahi parau kino, kotahi ringa ki te pupuri i te tao roa, e whiuwhiu ana i nga okiba mangu. Ko te ara, he ururua kau, he horo be rua keri na te kararehe haere wae, na nga na hoki Ko nga heketanga o te maunga Hcamona te iti—i waiatatia a Eawiri te kai*tito waiata o Iharaira, i whakaritea nei tona tomairangi kite aroha whakateina. Ko tenei, e takoto kino ana, kahore e ngakia; otira, ko te tini o nga puke ote Whenua Tapu he kohatu kau. Otiia, rangatira ake a Pari tain a i a Hiria, i a Kirihi, he matomato no ana taru me ona rakau. 1 kite matou i a Horano e awhio haere ana i te mania ki Napatirai, ngaro ana i nga kanohi, te putanga kei te moana o Kariri.

Te moana o Kariri ! Alio te aroha ote ngakau ite orokokitenga ai i ona wai! Koa ana te nga - kau i te haererenga i nga tahataba o taua nioana me ta titiro ki nga korero o Ihu. Ko te Paipera ki tetahi ringa. mete mapi i tetahi ringa, ko te moana o Kariri ki mua kite aroaro ano te tapu o nga whakaaro. Ka mea te ngakau, i konei pea ite take o tenei puke te taone o Petehaira. I roto i tera wahi wharuu a. Kaperenauma He tunga na Ihu tera wahi, i te korerotanga ai ki nga tangata noa, penei pea, me auei a tutaki nei ki a tatou I tera taha o te moana ko nga pari o Pahana, mete whenua o te Karakahini. Whiti mai, wbiti atu a Ihu i nga wai o enei moana, la ia e baere ana i te one i roto i te kai hi ika karangatia ana e ia ona akonga tuatahi; he tangata penei pea me anei e kitea nei,—he tangata hua nui, he inata nui he kanohi pango, ko nga paihau, me nga kumikumi, takatakai rawa te kakahuhei potai, erua ano kahu, mea whatu tatahi nei. Tini ana nga Haimona Pita i kitea e matou ki tenei moana o Tuipiria. I konei pea te karapotitanga o Ihu e te mano, i te wahi pei epeia nei matou ; —te ekenga hoki o Ihu kite poti kia ahei ai te kauwhau ki nga mano c pae i uta. Ko nga tini mea i tirohia ete kanohi hei kauwhautanga mona. Waihoki ekore e kahore te oho o te ngakau o nga wahine, i a ratou ka haere ki runga atu o nga mea tane kia rite ai o raton tikanga o nga iwi ote Rawhiti. I ngawahi katoa, kawea ana te aroha e ia.—te aroha kite Atua, kite tangata. I tera. taha pea, i tewahi e kitea atu nei, i whakau pea ki reira; a, i runga atu pea i whangaia e ia te mano. He tini noa iho nga mea o konei hei whakamahara i te ngakau tno nga mahi miharo o tenei Atua—Tangata j kei ko pea te whakauranga i te tononga o nga akonga kite poti. Ite wahi tutata ki tera keokeonga te nohoanga peaki te iuoi. E tau ana pea oku kanohi i tenei wahi kite moana i haerea nei runga e ia. Ano, e kite atu ana au i a ia, e haere mai ana; mataku ana nga akonga; rere ana a Pita ki te moana, awangawanga ana te whakaaro; mea ake torengi, toro mai ana te ringa o te Karaiti me to te matua kite tamaiti, whakaoraugia ana, riria ana, a, awhi tonu e te Karaiti. Ko te marinotanga o te moana i reira e penei ana me ia e takoto mai nei,kahore nei e ata kitea te tuta kinga o nga wai ki nga parepare kapi i te puawai otaota; a, i pera me nga wai i tenei wahi wbakaaniwaniwa ana i a ia i te torengitanga ai o te ra, i te whakaarahanga o Ihu e ona akonga tu ana kite papa takatakahi, karanga atu ana kite moana, — "Marie, kia hora te pai." Kihai i roa ka haere i te taha o te maunga i karanga nei a Ihu i te kupu mana. E hari ana te bunga ngakau marie, no ratou hoki te rangatiratanga ote rangi." Takahi ana taku hoiho i nga rengarenga e tupu dui ake ana ite whenua. Ka mnhara au i konei kite kupu a Ihu ite o tana kauwhau i mea mea., "Maharatia nga rengarenga o te whenua te tupunga ; ekore nei e inabi,

ekore nei ano hoki e miro Matua rapu i tc rangatiratanga otc Atua, me nga tikanga; a, ka hoata ki a koutou enei mea katoa." Kihai i hacrea e raatou te ara tata, i rate turanga pa o Ken a o Kariri. Ko nga wahine utu wai, itc poka, ine nga wbare pokepoke kite pam, heoi ano nga ir.ea i Jjitea. Nawai ra, ka tae atu matou ki Nabareta. Engari tenei pa e pai ana i te tini i kiteanei, haunga a Tamakuha. E tu ana i te heketanga o tetahi puke koma. Ko te noboanga koia tenei o Ihu, i tona tamaititanga kite kamura ? I kawea matou kia kite i te whare karakia me nga mea wbakapaipai o tc wabi i baere atu ai te anabera ki a Meri. I whakakitea mai hoki te wbare o Hobepa te kamura, te toka i kiia nei kia whakataka a te Karaiti, tekokatu e meinga ana i waibo e te Ariki bei tepara kai ma ratou ko nga akonga i mua atn ote matenga i muri ano o te aranga. Me waibo nga niatua, me nga tangata baere teretere kia wbakapono ki ara mea, ko nga Paratitona ia me ara atu me waibo kia wbakateka ana. Heoi ano ta matou i raatau ai ko Nabareta tcnei,a,he roa te nolioanga o tc Karaiti i konei i tona tainarikitanga ai. Haunga te matakitaki ki nga mea o konei; ko te baerenga i roto i nga buarabi mahara ai kite pouri tanga ote ngakau olhu kite bara o tera whaka tupuranga rongo kore. Ite turanga ki runga kite puke ituai te taonc, a, ite tirohanga whakatau ki Maunga Kamera me nga mania o Aka, o Taira mete baebaenga mangu ote Moana Nui i ko atu, ka mahara matou ki a ia i haerc nei ki runga ki tc maunga kite inoi. I Nabareta ka haere atu ki Hiruharama. Engari te ara ki tenei kainga J tika kia kiia be "ara j tapu" tena ko nga ara ki Ronoa ki Erubi! Ite taenga atu kite raorao o Ehetaerona, ka kitea atu te tibi o Maunga Tepoa kite taha maui. Ano te humane! Puta tonu te wbakaaro kite ngakau ite hikoinga o nga wae i tenei wabi. Ite maraogai, i te turanga o nga pa o Enera, o Naina, o Heheriwa, be kainga kau, abua he nei; otiia, tu marie ana Tepoa, me Heamona Nohinohi, me Kiripoa, ko Horono ia, e rere ana tera i tua atu. Ko Kamera nui e maro baere ana i te tuauru iDoremore ana tera i te wbakamaunga atu, a, puta tonu atu te roanga o taua maunga kite taha tai. E araia ana taua maunga e te kapua, puta ana te ra i aua kapua, mabara ai maua kite patunga tapu o Iraia, mete omanga o Ahapa ite mauia o Hereriri, ko te tangata o te Atua i mua atu i a ia. i\o nga tikanga ki a Napota, ki a Hehepera; te buinga o nga ope ; —nga matenga i te parekura; —te rironga ote papa i letabi i tetahi; —ko nga iwi i whakataurekarekatia; —puta katoa mai enei kite ngakau. Ai te baerenga ite taba o nga maunga tarutaru o Kiripoa, arowhaki kau ana te tangi a Rawiri, —"Ko te Humarie o Ibaraia kua oti te whakamate ki runga ki tou wahi tiketike, ano te hinganga o nga tangata nunui V Pukapitka o nga Weteriana Metoha.