Ko nga korero o te kitenga tuatahi o nga Rangatira Maori i te Kawana hou.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 7, 1 September 1855, Page 11

Ko nga korero o te kitenga tuatahi o nga Rangatira Maori i te Kawana hou.

No te Hatarei, Hepetema 8, ka tu te komiti-o Kawana Paraone ki nga Rangatira Maori. I reira a Kanara Winiata, a Kapene Tuari Kai tuhituhi o te Kawana, ate Makarini, me enei Uangatira Maori—Tamati Waka Nene, Patuone, ..Wiremu Waka Turau, Te Hapuku, Taraia, Para, bene Puhata, Ahipene, me etihi atu. Na te Kawana i timata te korero ki nga kupu e raau nei, na te Makarini hoki i whakamaori. E hoa. ma,, e nga Rangatira, me nga iwi Maori o Nui Tireni, Tena koutou. Kua pai to tatou Kuini kia whakaturia ahau liei Xawana mo enei motu ; a ko taku kupu tenei ki a koutou. E whakaputaia e a)hau te mana kua homai nei ete Kuini, ki au i nga wahi katoa; kia whakatupuria ai te whakapono, kia mau ai te rongo, kia nui haere ai te matauranga. Koia nei te wahi maku, ko te tiaki i nga taQgata katoa o te Kuini i tenei whenua j he tirotiro i te whakawa, kia rite kia tika mo te iti mo. te rahi, mo te tangata rawakore mo te Pakeha ngatahi ano mete Maori jhe whakapumau hoki ki nga tangata katoa i te mana o to ratou whenua; x e kore e niahue i au te aru tonu ki tena tikanga.. /E rapu tonu ahau ki a koutou, e hoa ma, ki te whakatuara i au y, kia ahei ai ahau te whakatakoto i nga tikanga e tupu ai te painga, mete nuinga kaeretanga, mo: koutou. tahi ano me o koutou iwi. Tena ra, e te whanou, kia pai, kia pono, to koutou whakawhirinaki ki rungakite Kuinirpenci ka whakatupuinatua ahau ki a koutou; ka waiho ahau hei hoa mo koutou, hei whakarougo ki a koutou horero, hei whakaaro i o koutou tonotononga, hei rapu tikanga ano hoki ina hengia koutou e te tangata." Ka oti te korero o Wiremu Maihi mo nga wahi e whakauru ai te Kawana ki runga ki nga whawhaitanga o te tangata Maori, ka mea a Taraia kia kaua e potaia te Kawana kite kupu pena ; kahore hoki he tikanga, ki tana whakaaro, e pa noa ai te Kawana ki nga henga o te tangata Maori ki a ia whaka Maori. Ka tu ko Tamati Waka Nene, —"E koro, e te Kawana, kei mea koe e rapu ana matou tangata Maori ki tetahi tikanga ke ranei, mo matou. Kahore; ko nga tikanga ano ote Kuini mo tenei motu ta matou e pupuri tonu ai. Nona te irigoa o tenei motu, kei a ia ano hoki te mana o tenei motu, a erapu tonu atu matou ki a ia mo nga tikanga mo matou. Ko aku kupu enei kite Kawana tuatahi, a e mau tonu nei ano i au."

Ka whakaae i konei a Eruera Patuone ki nga kupu o Tamati Waka, no te mea hoKi i rite tahi o raua whakaaro kite Kuini, kite Kawana ano hoki. Ka mea a Kawana, "Ko taku ra tenei i tino hiahia ai, kia tika kia rite tonu te wbakatakoto i nga ture mo te tangata Maori ugatahi ano mete Pakeba." Tu ana ko Taraia, "E pai ana nga kupu o Kawana ; e wbakaae ana hoki abau ki nga kupu o Tamati Waka, Kite bara te Maori kite Pakeha, me wbakawa ano ia, e pai ana abau ki tenei; me nga Pakeba ano hoki me whakawa ina he mai kia tatou tangata Maori. Tena ko te raruraru Maori, auaka te Kawana epa ki reira; waibo ma tatou ake ano e whakarite a tatou he. He mea pai ia kia korero mai a Kawana, kia rongo ai tatou i ona whakaaro." k. Ka tu ko Paratene Puhata, "E koro, e Kawana, kotahi tonu taku hoa riri, ko te wbenua e takahia inei e abau; ko taku tenei e patu ai, kia wbai kai ai abau, kia whaikai ai te Pakeba; kia nui ai he oran<ra mo matou. Ko te tini o nga kaumatua o toku iwi kahore i konei; o tira ma maua tahi ko Taraia e maa atu ki a koe, koia nei to ratou mahi ko te ngaki i te wbenua, ho te hokohoko kite Pakeba." Whakaae ana te Kawana kite tika, kite pai, o nga korere o tenei tangata. Ko Taraia ano hoki i whakaae kite pono o ana korero, mo ratou e ngaki nei i te whenua. Ka mea a Ahipene, "Kahore he kupu i au. Kahore i konei toku rangatira; kahore hoki ate Wherowhcro, te rangatira o Waikato, i konei. Kei aia te korero mo matou katoa. Heoi nei ano taku, e aroba tonu ana au kite Pakeba; a e hari ngatahi raua ko tana iwi, ina rongo i Bga kupu o Kawana. He tini hoki nga mea pai kua whiwhi nei tatou ite Pakehn. Na ratou tatou i ako ki nga ture o te whakapono, o tenei hoki ratou e pehi toun nei i te whawhai, i te tutu, i roto i a matou. Tu ana ko te Hapuku, "Kahore he wahi maku, E wbakaae tou ana awau kite knpu o Kawana; me whakarite hoki ngaitaua i ana horero pai tou nga kupu o nga Kawana katoa. Neikoa ko tenei, ko te waka pea, tenei e hoea ngatahitia e te Maori e te Pakeba. Ka oti te korero te pukapuka o nga rangtira; o Kotorua kite Kawana, ka mutu te komiti, a pai tonu nga rangatira katoa ki ona kupu.