TE HIINGA O MAUI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume I, Issue 7, 1 August 1855, Page 13

TE HIINGA O MAUI.

Ko Murirangawhenua te tupuna. Nana a Taranga; nana a Mauimua, Mauiroto, Mauitaha, Mauitikitikioterangi, te potiki; Haruikura, te wahine Ka noho a Taranga i raro o te whenua, ko te wahine i noho ki runga—kei Hawaiki tona kainga i noho ai. Ka to te ra, ka po, ko te haeretanga mai o Taranga i raro i te whenua, ka moe i tana wahine. Ka po rua, ka po hia ranei e moe ana Lahore ano a Maui i kitei te ara i whana ake ai tona matua, hoki po tou tera, he mea kei kitea tona ara i heke iho ai kite whenua, ka tae kite whare i moe ai, kahuna e ia tona maro mete tatua kia kitca ai tona huarahi i te ata. He tamaiti raweke te potiki na, ka rapa i te wahi e kite ai ia i te ara i hoki ai te matua. Heoi, ka tae ki nga mea o Taranga i te po, kawhakina ana, huna iho. Huaki ake te ata, ka rapa haere a Tawhaki i aua mea, rapa noa, rapa noa, a, kihai i kitea, awatea noa, ka ngaro tou. Katahi ka whakaaturia atu e Maui, "Ekoro, ina ou mea." Heoi, ka haere a Taranga ki tona ara i hoki ai ia ki tona kainga, mete whakamomo atu a Maui ki muri, aka kitea te ara. Huri rawa atu tera, katahi a Maui ha whana atu, ka huakina te kopani o te rua, ka titiro iho, a, e noho ana era, e raahi ana, eka ana te ahi. Katahi ia ka whana atu. Whana atu rawa ia e hoki ana nga kaimahi i waenga, ka tae kite kainga, ka mahue ko nga ko anake ki waenga. Ka noho tera ki waenga ka karakia. Ka rangona—"A ! he tangata kei waenga!" Ka kite tera i te ahi e ka ana, ka tikina, ka patua, ka tineia, ka mate. Mate katoa te tinana o te ahi, ko te matikuku anake i toe, komotia ana e Maui ki roto i te kaikomako (na reira e whai ahi ai taua rakau). Ko Mahuika te ingoa ote tangata —ara ote ahi. Ka mutu ka kitea a Hinenuitepo e noho ana ki roto ite whare, na reira i mohio ai a Maui kite tunga itu ai taua whare. Heoi, ka hoki tera ki tona kainga tupu, ki Hawaiki. Rokohina mai e tera kua mate te tipuna, a Murirangawhenua. Ka haere nga tuakana kite mahi ika i te moana; ko Nukutaimemeha to ratou waka. Ka kai i a ratou wahi tapu ra, kahore i whangai ki to ratou teina. Ka noho tera ka whiri i te mahara. Na ka tango ia i te kauae o tona tupuna, o Murirangawhenua, ka haehaetia, ka whakanohotia kite rakau, wbakaairo rawa, riro rawa kite paua. Ka po, ka noho tera ka whakaaro, mete whanga, mete whanga, mete

whanga. Hae ake ana te ata a kahore ano i ata marama, ka whakatika tera ka haere ka tae ki roto kite tauihu ote waka, huna ai i a ia. Whana atu ana te whanau. Nona te whaka, mahara tou kahcre ia ki reira, ka toto i to ratou waka, tapatu kite moana, hoe ana ka tae ki waenga moana. No te taenga kite moana katahi ka whakatika te potiki i te tauihu ote waka, ka kite nga tuakana, ka kakaritia kia whakabokia te waka. Katahi ka ki atu tera, "E hika ma, E kore ianei koutou e pai kia waiho au hei tata wai mo tatou." No reira ka waiho. Ka tukua te punga, ka tae ki raro, katahi ka hi nga tuakana, ka mate o ratou ika. Ka tomo te waka. Katahi ka mau tera i tana matau, ka- maunutia, maka ana kite moana. Ka whangaia a ka oti. Ka mau te matau, kumea ana e Maui; na, ka takoto maroke te waka i runga i te tuara o te ika. Ka karanga nga tuakana "Maui—i—i, tukua P Ka ki atu tera. "Kahore, waiho kia ea taku." Na ka ea ki runga, ka patua e ratou. No te titokitanga a eia, ka rcotumotuhia nga motu e tu kite moana. Ko te tinana tenei (New Zealand) ote ika. No te titokitanga a ratou kite matua ika, na, ka tapoko nga maunga, ka tawarua nei, ka tawarua nei ; no reira hoki nga maunga. Ko te maunga ote matau i mau ai, i mau kite matapihi ote whare o Hinenuitepo, na reira i whai wai ai, Mehemea i mau kite paepae o raro o te whatitoka o te whare, kua pakihi katoa, kua kore nei he wai, hei rerenga mo nga kaipuke, mo nga waka hoki i hara mai i tawahi—kua maroke anake te whenua. Kei Poneke te pane ote ika. Ko Whanganurataratetahi kanohi, ko Wairarapa tetahi kanohi. Ko te Kawakawa tetahi kauae, kp Rimurapa tetahi kauae. Ko Taurarua te iwituaroa, haere ki Ruahine, haere tou atu ki raro, ki Taupiri, a, puta tou atu ki Ngapuhi. Ko Muriwhenua te biku. Ko tetahi ngaki ote kopu, ko te Mabia, ko. Tauranga, ko tetahi ngaki kei Taranaki. Ko tona pito ko Tongariro, ko Taranaki (ara, tona tunga o Taranaki i tu ai inamata) Heoi, ka pom tenei.

Akarana, Akuhata 11, 1855. E hoa ina, e nga Rangatira o Waikato, Ten a koutou. No taku taenga mai ki kotiei ki te.hoko i etahi. o aku kainga kite Kawanatanga, ka rongo au. kua tae mai he pukapuka kia koutou kia kohi-.. kohia he moni hei whakahokioga atu moku k ; i nga Pakeba, mo etahi o oku kainga kua. oti tcnu atu nei kia ratou: tetahi, kia puritia te whenua. E hika ma, ehara iau tena korero; kei whaka rongo koutou ki tena parau; ehara hoki i au tena pukapuka- Engari, koia nei taku ; he hoko i aku

kainga lakoto kau kite Pakeha; kahore hoki he pai ote whenua pena ; kia kapi katoa ai aku kainga i te Pakeha, kia nui 'ai matou ko taku whanau ina noho ratcm, i waenganui o matou. He iwi ano, me tona whakaaro; he tangata ano me tona tikanga ; ko taku ia, he aroha ki tenei mea nui kite Pakena. Maku ano ra e mahara ki tetahi kainga pai moku i roto.i nga wahi e hokona ana kite Pakeha. Ekore hoki e kapi iau te ngaki aku tini kainga hei tupuranga kai mo matou ko taku iwi; na konei au i tuku atu ai i te nuinga ma te Pakeha. Ina, e hika ma, e nga Rangatira o Waikato, na te Heuheu pea tena pukapuka kia koutou. Nana ano.ra tona tikanga; kaua e hapainga mai ki runga ki au. Waiho ra inata, maku ake ano te whakaaro ki aku whenua. Na te Hapuku, te Ikanui o te Moana o Heretaunga. No Akarana i tuhia ai.