TE AHI WHAKAMATAKU NEI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 1, Issue 1, 1 January 1855, Page 1

TE AHI WHAKAMATAKU NEI.

[No te "Whetu o te Tonga."] I te pahturetanga o te iwa o nga haora i te po o te Ratapu, oho whakarere nga tangata o Akarana kite karangarangatanga, ka wera. Kokiri

tonu i reira te tini o te tangata ki nga huarahi ; a, kihai i taro, ka rangona, ko nga whare hoko OTe Kereama ki Huarahi te Pa, ka toro. Ka pahure tata i reira nga hoia mataara, i te Huarahi o Hotoreni, a, kahore kau he ahi i kitea e ratou; otira, kihai i ata tatu kite pito raro ote huarahi, ka pa te karanga, "ka toro! ka toro!" Hoki ana nga hoia mataara, a, erima ano mineti, ka rere haere mai te tini ote hoia. Muri tata iho, ka tae mai te mapu wai o the 58. Kihai i wheau, ka timata te mahi o te mapu ra ; otira, kahore i nui rawa te wai i reira, ahakoa tino whakauaua ana nga hoia kite utu, i nga poka. 1 reira ka whakaeke tetahi hunga kite tuanui o te whare nohoanga o Te Kereama ; hipoki rawa tera kite paraikete tuku kite wai kei pangia e te mura o te ahi, e haere ake ana whakarunga, whaka-nga-taha, karapotia ana nga toa rakau katoa me nga whare hoiho ; e whangainga ana hoki te ahi, e te kapia i aua whare, e te ta, e te muka. Ko tetahi hunga i tatahi, e tinetinei ana i te ahi kite Huarahi-te-Pa. Whano tae kite tckau o nga haora, ka tino kaka te ahi, a, ka pongere te whare nohoanga o Te Kereama, mai raia, e tino kaha ana tera hunga ite tuanui kite rihgiringi. Katahi muranga, ka rua, o taua whare, a, tineia ana; mei toro potopoto noa, nga whare o te huarahi jHotereni. I tenei takiwa ko te tino maia, ko te jkaha o tera hunga kite tuanui, ko Te Raire, te jMinita o Hana Paora. Koia te whakaka o te jhunga kite whare ra, kite ringiringi i nga wahi je kainga mai ana ete ahi. No tenei wahi, ka jloro te tuanui o te toa kohatu, i nga wahi i rewa ai nga mata arai o nga rakau. Otiia, taea ana I tenei e te hunga i runga i te tuanui o tera, ahaIkoa tikaka te werawera. Ka whai wai i konei, Jerua hoki rarangi hoia o tatahi kite kawe wai, |ko te tai ia, e pakoa ana i reira. Whano toro jhoki te toa pereki i tua ; te takotoranga o nga waipiro mete tini atu o nga mea. Anga katoa te titiro ki tenei whare, a, taea whakauauatia ana te tinei ite mura, i whakatapokopoko ki nga tiriwa o te tatau. Otira, mahi marie ana nga hoia kite riringi ite wai oto ratou mapu. Mei toro ktki taua whare, kua puranga kau nga whare ote taone, he pungarehu kau. Na te uekalia rawa ka orate toa ra,a, ka karapotia mai te ahi ki waenga o nga toa rakau, e araia ana hoki ako atu ete pa kohatu. Itel2 o nga haora, ka mutu te kai haere o te ahi; o tiia, he nui noa atu te mura i reira, i nga rakau, i nga taonga o aua whare i toro. I te matati, ka tae ake ja Kanara Winiata; a, whakakitea ana e ia, tana mahi uaua. Nui atu te pai ote mahi o nga hoia, taeanoatia te mutunga; na ratou i meinga ai kia jtu mai ano enei whare i te Huarahi-Hotorene. E mea ana matou, me whakakite he aroha ki nga hoia nei, haunga te aroha Kupu Kau; ae ra, e koa ana matau, no te mea, kua timatate kohikolii mea mo ratou. Kaua hoki e wareware te tangata, kua he ratou i nga kakahu kua pakarukaru i te lnahiiiiiU.

1 roto i nga Pakeha o te taone, kitea ata ana c matoti; a Te Porori, a Te Kereama Kawiri, a Pene Tare, me Nga Keihai e tino raahi ana, me Te Pinari hoki, i taka iho tera i te tuanui o te whare, a, whara rawa ia. E whakahua ana Imatou, ki nga ingoa o nga tangata i kitea e main lana i reira e matou ake. I ! No Te Kereama anake ano nga whare i wera j ko te mea ia, i tnumura ano etahi whare ki Waiariki i nga korakora rere atu. I reira nga kaimataara e whanga ana, a, tineia iho e ratou nga korakora, penei, kua toro ano ara whare tu mamao. Kahore ano i ata rangona nga utu o nga mca i pau ite ahi. E meinga ana, £IO,OOO. Kiano i rangena te rahuitanga o enei whare i wera te kahoretanga ra nei.

?»Ie apiti to matou kupu, ki nga korcro ata ahua, ki uga korero nunui ka oti i te wharangi i ranga ake nei. Kia whakapuakina e matou te maia o nga teretere tangata Maori i rere mai nei kite whakahoa i roto i tenei matenga. Na ratou i tango ki wabo, nga taonga katoa o nga whare o Rata Tamihana, o Kapone Kupa, o te hapu te 58 ; a, he nui atu hoki ta mabi. Ko nga kaiwhakahau o enei tini tangata, ko Hone Ropiba, ■te Karere o to Kawanatanga, ko Wiremu Maihi Te Rangikaheke no te hapu o Ngatiwhakaue. I kaha ano a Te Ropiha raua ko tona hoa kite tnabi, a, i whakatara tonu ki o raua tangata kia fcinetineia te ahi. Kibai nga tangata nei i haere ke, a, pareho noa nga whare i te kupura, rnutu noa nga mahi. Ko nga tangata katoa i uru ki tenei mea whakapouri kia rongo ratou, i panuitia to ratou aroha e Te Kereama ki tana pukapuka i taia ki tetahi o nga nupepa o A.karana.