KO TE KARERE MAORI. Akarana, Tihema 15, 1855 TE HUNGA NGORI I NUI TIRENI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 130, 15 December 1853, Page 2

KO TE KARERE MAORI. Akarana, Tihema 15, 1855 TE HUNGA NGORI I NUI TIRENI.

I tenei wahi ka whakahaerea te korero ki tera pipi kite tio, ko te matunga ia o nga korero mo nga mea penei i roto i te takiwa e rere nei. Ife tio piri a toka nga mea e kitea ana ki Akarana ki nga taha tai, ki nga akan i pahaki alu. E pai ana le lio penci, e j ha ana kite kai; otiia, nana tonu nga kola, • akore nga kiko o roto o taea wawetia. Kua kitea ki l'oneke te lio nunui, te lio papai rawn, a, kua whakaaro o reira tangata ki le wliakatiipn i torn pipi. kua oti elahi te kohi- | kolii, kua oti le kawe ki nga (akotoranga pai, lupn ai. I Ingarangi,! Parauihi, i Marikena me ara alu whenua, he utii te pauaua o nga tangata kite wliakalupu i tera kai i le lio. Ehara i te mea no naianci tc mahi whakaioto hae.re i tera pipi I timata ni, cngari, no nga wa o namata; ko lepipi hoki iae lino m inakobia ana e ie lini ole tangata. I fngarangi, e whai kaipuke ana keikawekawe haere inga lio ki nga wahi pai kia momona ai hei kai ma le tangata. I walio ake o tcMolu o Ilcahi. he Mni ke le lio, o nga lahuua o taua wahi. E kohia mai ana i reira, e kawea atu ana ki tc lua whenua kinga lahalaha akau o Ingarangi whakatiipuai. E liakina ana i reira, nui uoa. momona noa. Ki tc mott e peneilia ana le tio, e pera ano pea tc pai o te tupu. Kite mea kamahi nga iwi Maori kinga lio e meingaaiti, nei, ka whai pipi hei kawe mai ki Akarana nei, ckore hoki c mauki raro to kai boko ki tera tu \io ; haunga hoki le nui ole mahi ki nga tangata rcre puke ki nga kai koliikohi me ara atu lini mahi o te moana. Kua oti te kohikohi o matou elahi korero o Oropi o Marikena mo le mahi o tera pipi o tc lio; Uo nga korero la hei whakamarama 1110 nga tikanga c nieinga alu nei. I nga wa katoa i painsfh tera pipi te lio, a. he. mea

ano ntii noa alu te utii mo ia kai. Kong Maraina wliakulupti mo 1c lio ki Oropi, koi nga mamma i a Aperira, a Mei. Ko ic walii ia e puia ai nga lmkai'i. Ko ana liakari o ponci ana metclunu Ictaliua ; i pono kite toka piri tonu alu ki reira, lie mea ano ka piri ki tc kola lio, koia, tc kopipiritauga o ia tu pipi. Kotalii lino tan, 1110 nga Maraina cono ka takina mai nga lio ia, kawc toim alu ki In kai lioko i nga laonc, ko clalii n kawea atu ana ki tc al.au, ki nga poka i Ic tali.i tai takoto ai, I ia mtiini ra ano ka tango Diai ai. He mea nni tcnei ki nga tangata o Piritcni, lie mca wliakaurn ki tc malii hi kaliawai* ki tc tc lierena. llannga Ic tini o nga lio c ulaina atu ana ki nga (alialalia o Ingarangi; ko nga pulicra c kawea alu ana i Ileaiii ■ rolo itc tan koialii, 200,000; ko n«;i U»ngata liei nialti mo enei, I'iOO tanc, 1000 \\a)iiuo me tc lauuiriki; ko nga poti, 2'iO. Ile walii i: pnla ai nga liakari, tac noa ki tc mulunga o Hurai, c luoi ana nga lio; j tana takiwa ekore c lukiia tc tangata kia la. ngotaiigoliia, lie mea wliakalakolo tcnei likanga ki tc Hire. I Ic i o nga ra o Akuliata ka tiniala ano tc malii, a, taea noatiu tc 1-2 o Mci Ua inulu Ic malii. Ili: mii Ic ngaliati o telangata ki Ic lioko i icra lu kai i llanana, i tc ja nni, c kawckawea ana lioki ki nga tini kainga o tc maiiowhciina lioko ai. Ka kawea atu ki nga laonc. c koliiu ana c nga kai lioko l\i tc kumctc, uiaka ui lie wai, lie kai ki rolo, lie oliniira tc kai v wliina ana ki roto ki nga kliincle. He pijii kalia I era kite tiipn, ko le pifV tcnei ki lila mc ana uoa atu tc rcrenga ki wnlio, ka poro mai; a, inga laliatalia moa na i nga parcpai'c o nga pacnga tai ki Knliia i .Marckena ki Ic Tnaraki, lie \va lio kail, aki ai tc ngarn ki reira. tc ngyhoro tc one o nga pareparc c wliakakikilia ana e te lio. K liono ana ta tatou rongo ki nga laonga koura o Aiarciria, a. luta kilea ni'i, e rim uoa mai ana nga koura o ana walii i nga l.ingata o konci e aliuwlienna ana, ki to malii. Ko leuci c laukuao ana tatou kiano i katua no-i ki Icnci mea ki le laonga. Ale walii e nni ai tatou, eliacre akc ai ki tc matuatanga. ekore e man tc tangata ki Ic wliai i tc mea maiia, i Ic mea mana ; ko reira toia katoalia mai ai nga laonga o nga wlicnua i tawalii alu i a latou, no le mea lioki. kua pai le Atua kia tnlala mai ki a talou nga wlicnu*.. wliai laonga. Ko uga moaua o cuci laliatalia e toki ana itc laonga. Ko nga wlicmia o uta cki ana i te. wliai rawu. Ko tcnei, kianonga taonga o tc nioana i nialiia ; olira c whakaaro ana malou, mc akc ka pa kite takiwa c nialiia ai nga men o enei moana, a, ka uui liaerc nga oranga ma taloa o konci, ka wliai mea kc alu lie! kuktinic mai i nga laonga, i nga kaipukc o ko atu.