NGA HIINGA NGOHI I NIU TIRENI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 128, 17 November 1853, Page 2

NGA HIINGA NGOHI I NIU TIRENI.

He nui no nga korero o te kainga, te oti ai i mua ake nei nga korero mo nga ngohi o te moana i nga tahataha o Niu Tireni. Otiia, ekore e ahei te whakarere noa aua mea, ho te rawa hoki kci reira, he tini hokl nga ngohi o te moana kjano i ata whaknhacrea nga likanga whai rawa i rolo i to hiinga i ara inea.

Ko nga langala e haere nci ki ia, ki j:i whcnua haere ai ki ic nialakiiaki i nga mea* Ualoa o ana whenua, ekore nga ngohi e nialine i lo ratou korcro, it: alma o nga ngohi, (o papai ra ni'i, [<> lini lioki, me nga kainga c liokoa ai nga ngohi. Ana lioki e wliakaaroa, koi nga raugatira anakc, koi te hiinga e wliai rawa ana hei lioko ngohi, kci i a ralnii anakc lo painga o lonei nica ole ngolii, kci te liuiiga rawakore kaloa ano; e whiwhi ana lera ki ana i pai, o whiwhi ana lenci, no Ic nica, ckorc c nui rawa ic nlu 1110 Ic ngohi, a c whiwhi ana to kai hi ki to luknnga iho 1110 (ana malii, ckorc lioki c nintii ki to korc. IC inea ana nialou ckorc pea e roa, ka nianii ki ic wai nga poli lii ngohi, a, ka ngahau nga kai hi ki to lioki mai ki Ic lioki alii, i rolo i lera malii pai, i Ic hi ika. Ilniinga nga ngolii mala c kawea 111: ii ana, c nica ana nialou, ko te nui o.' ngolii nic lolc, lici nla atu ki laivahi. K pom . aiiaiiiaiiui ki le hiinga korc i rotoi rnci laki\va, no Ic nica lioki, c kake ana Ic ntii t Ic piwhi o Ic pnaka, ho B<l. to 10.1. mo Ic panna, waihoki, Kihai auo i nui ana kai. Kua oli i lima ai te korcro mo to Kora, mo le Hernia; ko nga ngohi era c lino manakohia ana e nga iwi o I'irilcni .Nui; a, ko nga ngohi ano ia herwhakawhairawa i tana iwi. Ko tend, mo whakahaere to liksinga mo to malii hi i tcra ngohi rongo nui i lo Hora ; ko lo liialoni lenci o nga ngohi i whakahuaiia o lo hoa nana i lukti mai enei korcro, ko lo ngohi nci koi nga moana o tenoi inoln. He ngohi rcka Ic Hora, ha tonu tc waha i li; kainga ai; kci nga one ito lahalaha o Ingarangi ka nui laua ngolii. V. lapapa ana ki tc taken* ole moana. c kai ana i nga nica ngokingoki o ana wahi, me nga liakari, o nga ngohi noa. Kci eiahi wahi alno Oropi, lenci liijohi. kci Marikeiia a, kci .Niu Tironi. V. liari pit ana maloii. no te nica kci nga uuaiia o lenci m.ii.i. i". tnaroa ana, ko tc whannilanga kci uga pilia, c ala haere mai ana i reira Ic iti. lac noa ki le hiku. lie nica ano crua pulu Ic roa; cono, e warn paima le taiiuaha; otiia, lie ngohi uuiiiii era 'llia uiaugu Ic luara. ko le kopu ima ; c oohohi ana Ic niialii lai-aiara ana, piri tonu kilo kirimoko. kahore i-. maiiiia noa, mc whakaiiana ka laea. IC iti ana Ic |iai'ahc; kihai i nuniii rawa nga kanohi mc tc inangai; c whai nilio ana le kauwae rung:i. mo Ic kniiwao raro ; e kopipiri ana le kiko, rcka tonu. E kai lakilahi ana le Hora i to iiiaiau, e in nica ki le kupcugatotoki teoiieoiemoana, lie inea here te kupanga ki le poli whai ra. Ko le l'nliki, kiiiai i pera le pai mc te Hora, oliira.epaiiigia ana ano tcra in ngohi. K laiiuga ana le langala ki lera tu ika, he mea ano, ka whakaliuia mai ki le taonc nci hci hokolioko. Ko le l'aliki o Niu Tircni c. pai ake ana i nga konckc o Oropi; rcka ake ana nga kiko. Kngari ra me hono tonu te kawe mai o lenci ika, ka pai lioki. Ngahau tonu te langala ki le hoko inci kawea mai ana. Ko le Hone Tori c matauria ana ki le roa ole niaienga, ki tc nui lioki, e ngangana j ana lioki le ahua ko le loliti, he mea poro- : laka kci lelahi, i leialii laha; e wlicnua una I le mangai, ko le kauwea raro c roa ake ana | i to runga ; c nonolii ana nga niho, e koi j ana lioki, ko nga kanohi uni tonu, ko le unahi c nonolii ana, ko te nica mc tc alio uei c haere iho ana i le peha tao noa ki le hiku; ko le luara, c whanan ake ana, ko nga lira, lirara tonu, haere katoa ki lekr,pu ehara i le inea nui rawa le hiku, e luapoxaI laka ana le pito. He ngohi kai horo ato I Tori ckorc c ka i a ia uga ika nonolii nci, 1 liaunga hoki lana kai ki tc potipoli me sra atti men. Nui alu le ahua kino ote Tori; i nga wa o nainala kahore i manakohia ele langala i lini a etc wehi; ko lenci, e paingia ana nga kiko, c nga langala o Ingarangi ; ngahau tonu ki tc lioko i tcra tu ngohi. Kotahi te kau ma nta inihi, te kau iiki riiua lioki, te roakotahi le kau tc kau ma rua pauna tc taimalia. I ara atu mipepa, ka whakahaerc to matou kupu, ki nga ngolii o nga whenua kc c kilea nci ki nga tahataah o enei inolu ko ctahi kupu hoki mo tc tio, te whakattipuranga mc lewliakamomonatangao tcra pipi, he painga hoki torn ua urn ki le malii wlia.knttimi pipi, nga langala o Niu Tircni.