TE TAHURITANGA O TE PUKE WERO TOHORA, O TE "TARINGA PIHI."

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 117, 16 June 1853, Page 2

TE TAHURITANGA O TE PUKE WERO TOHORA, O TE "TARINGA PIHI."

E pouri ana maton mo te mea, ka panuitia te tahuritanga o tera puke, o te "Taringa Pihi." ka ono te tau ma iwa nga tau i rerere atn ai taua puke i Tanati ki Kiriuirana, ki le Welti lo'mra. Ko le ngnhi wliakamulunga ole Tariti{;a Pilii i hopukia i le '.) o Okeiopa. .No lo l~« ka malum nga linupapa i) waouga moaiia; no le I ole iiiarama ka pnla i le' awa o Pelerana, a, paea alii i le koril o liana Aliarsi, i le 10, le I I la nei i) n;;:i liattra i le po. I le nhialii i> le I'ar.'iire, ka whakaaio le raugalira. kua lata ia ki le ngiitii ole nwa. I wliakalaitiiii liaerc ia i le ioa ole main nliinlii, a. la lilim ki pukapuka wheiiun, inea tumi ia, ewlia, crima macro le niainao it le lunv.hcniin. .Mini lala tint, ka whiiin le alio a l.'l wliangangn, kiltai i roa, ka eke le puke ki le. loka, a, linri !•(• ana It! ilin. Mik.no kaloa n;;;i lan;;.iln " liti;;;a ; kiltai It.'tki i nialatilia le wahi i eke ai, pomi kcrekero ; roirn. Kahiiie kail he inea i kile.t a'.n, ko le pna anake ole again e ma inai ana. I'. piil.eana le again, ka lain ki rutiga l.i le pake, cugia aim ka lala, ka wawalii ke, aki Kuiu l.i le puke, iigaro kaloa i le pna ole litalea, a, kekeana lii.a papa ole puke, mete inea ka tnaii;:ui!gii kaloa. Hen; ana le tnalakti ki nga iangnla ha'.en o rung.t, elorn liaora e uoho wel'ti ana, p-.ni-i korokero i reiia, le kilea le lahalalta, le aha. .Mei maun maiia i n.na poli i lera, nioinarira he whakamoniori lera no inaioa, he inkii ki It! po. Unkohanga iho nana, e limn ana le lai i te okenga ai o le pake, na reira, i haugahanga kail ilto le lulu (i It! again. Kua whakahan le rnngatira ole kaipnke, kia kawea ake kilo papa lakalakalii nga kakalitt kaloa 0 nga kanhoe—erima te kan o ana laiignla kia ahei ;ii It! eke ki nga poli i It' ala hapara, ki le inea ka Itta tnowairnkiro te moana 1 le v> o iigalinoraolcalahaharroka whakatniilii le tia mii, i iho i le iiiiiri-awalea n le Paraise, a, ka, kilea aln a nla, i le laha hail ole kaipnke; ka kilea i konei. ko le eken.ua ole kaipnke lera, kei le laha lnii;;a it It! ktutt o liana Anarn. No te ka hnri ke le ilin, in) Nona i aiifja kit ai le amolian wlinka le Utaraki. No konei, ka inea ake telahi main, kia kan ia kinla me lo whakaheke kia ahei ai lo haive ai nj»a lata kite iiuiwlienna, kei male etahi ki It; lai. Hi! lan;;aia kaha taiiaktinhne, he malaii ki It! kan. Tnoa ana lana i hiahia ai, ala tae ana le whakaheke kinla, nliia, ko n;?a lan;;ala e kite ana i tenti lahalalta e lino miliattt ana ki le ekenija o lenei lani;ala kinla, i le lini u ii.ua lel.'oleko koliain e knkiri ake ana i It! (aliala'.ia pnla noa. No le kinla, o lenei loa, ka herea le pilo o lana whakaheke ki le leko kohaln ; ko le pilo ki le puke, i herea ki ki lilahi o rewa, kia niornnjia iii i' lo mala o If moana ; kia aim ai UttUi te li'mj?a ole tatira wliaka-le-lna-whenna. Ka lianga i konei, telahi mea hei kawe i nga kinla, lie. nla hoki i a raloii whakaheke e inaro ia. Kit If Uala ole puke le lan r ;ata Inalalti i kawea ake kinla, kia ahei ai le liaere ia l.i 'l'anali, kia rongo nua na talon ake le pake. Pa rawa ake l.i le (i o ni-a haora, ku eke kaloa lanj;:i:a kinla, n:e i!i>:i me ni;a l.anlioe tokorna i malmt! L.i te puke Kiaiio i pakarn noa le puke; kahore ano leialti o te puke ra i inaunti noa. Ka liaere le r.te;;atira ra kinla i le oliiii'.ao lana malii, I.a laea l.i waen-aniii o In whakaheke, ka peipeia le pnki" im '' If n;;aru, kua pari hoki te lai, a. ka korokom le whakaheke i herea ra ; hnri. ka hnri inai le ran.ualira ra, i le laiipokiiii-.a inai o nya (nalea, ka lala. ka mate i lana n.ealaii:;.i. Ko le whakaheke i hivta l.i le liuke i innlii, a. laea liaereiia ana le lau;;ala ia t; le n.uarti,- lala pu ki le waha "ole male. No If kileiya aln o n.ua lau;;ata kua tat! kinla, tokorna ana kanhoe i rin'! L.i le moana ki le whakaora mai i lo ratta rau : .;aliia. lie nj;arii lena, kiliai man n:;a kauo.'ii, inaiiiala .' ka tae ki In raua l:'uii;ala, a, ka riro aln kinla. No le taenia kiaia, ka kilea n;;a male o lana pene, i «h.i:a. i le kohaln i le akinjia liaereiaii.ua a ier..;.nu. Kiltai i laea le whakaiuaro i le whakaheke ole puke ra; ko If lokorii i ra, i riin:;a aim tana i If kaiptikf. Kahore he likauua f nra ai le hun.ua ra, ina le poli anake, ol'iia, kolahi If lie, kei taupoki

le poll i If iigaru, o lulu lomi iin;i lioKi le l.oiliei ole moana. Ka laugohia o rami leiiilii o nga poii. Ole laliii kiula, ka niaiinii o rao inai-ipi liri lapahi i nga wakaheke, a ka pa le karauga i wlrakarilca, e raua,crua ci-ua, mm mai-ipi ki to liacronga, lapaliiaaua n.-ja wli'akaliokc, mart ro p..i ana le poli ia ki it- wai. Ka ora raua, ka ln'i'a alii ki lc lalialalm, rokolianga ilio, kua linri to liau ki It- Tmiga.no reiraiioki It labi wahii lika ai It; n-reo'lu raua poli wliaka-lc-inoauu. Kiliai i roa to raua liam-nga, ka rokoliiua, o it-la-lii rewa run, a, ka wliakalorckia raua ki lc wahapu <> n- awa o I'oaliiri. Kua iniii lc liui ii It- langala ki rt-iia, lit- n-.ca lawhiri, In- una lohntohu, i int-a ai ana laitgaln ki It-ta walii; Imca ana lc poli olc liuuga ra a ala liii-:i ana ki lc lauraiiga. Nu, ora kaloa aim nga laiigaln o li-ut-i puke lahuri, pcra ia, kiliai i whakaaroa i It-lua'.nhi. ka ora In-lan-gala, i mea. ka male kaloa, Lahore liemoroim i- piila. Ka Ir.icrc alll nga langala nei ki lc kainga o To Uiuiiktni kai ngaki v.hciiua. kai ai, lie uui It alawliai o laua langala ki a raloii. .No niiiri mai ole l.ninga, La hat re raloii Ki nga Kainga nyv \ Tenei aim i-lalii int-a whakaKala i kiii-a i I't'ii'ii, ahakoa kua lulala nga langala m-i ki It- male i It- wai. 1 uhakaii ale Tariuga I'ihi ki Xga Okeue, ki It- ula lieilu-i, hipi, Inilvi hei kai; kiliai i pai nga kaulioe kin whakarerea alii era ki le male. No It: hacivnga kiula o lelalii o nga kaulioe, lie piril.aliii laua, lie. lieiliei Kolalii. I le roa olc ai-a, ka paranoia ia e le nice, pono pii alu c le laiigaln hncre, n lakolo ana (era, ko It; pirikahu mei It-lu-iliei enolioaua i lelalia.lic mea lii-i-c le whakahoko i i; i era ki lc takaki n lc ringn. Kolalii alu kaulioe, i man ki le iigci-u. Ko le arolia leiu-i o em-i langala Kaluia lumaliiinaiilieKe—cuei Kai rerc miiaua o Kiriniraua ; lie mea pai enei, koia i whakaaroa ai, me. paiiui kia rongo ai lc lokomalia. No le llalirei, ka hiuga elr.lii o nga mvn, no le po, no lc ala liuki ole Kalapu ka hiuga elalii, a, ka maiiiiii lelalii wahi o lc kei, iere alu ai, elalii o nga manga c lakolo ana i it- riu- No it; llalirei ka rongo nga langala o lepuke, a, ka reia laua wahi [i riinga 'i le Ilaknra kaipukc mamalia; olira, kiliai i lala alu ile ugaru. No le ralapu, ka rere ano laua lima, me lelalii poli ula laonga, oliia, kiliai rawa i pa i le piiclm o lemoana. I-: lakolo ana le kaipukc i ruuga i lelalii loka, ko I'alineii le ingoa; kei le lakiwn o Kiiigi|ieno, o l'oahiri, cono macro lc iiiamau alu i liana Anaru. K im-ingn ana ko le iilu mo le ulauga i leiu-i kaipukc 'i,()(lO.'. V. whakaaro ana lc laiigaln, ki le mea ka moairokiroki lc moa, na ka laea I • kawe kiula lelalii wahio le manga Ko nga ulu i lakolo ki rungo ki lenci puke •1,01)6/. 1 linnga a le Taringa I'ihi ki Uanarana, i lc lau 1785. Mnpejiu o Ttnuili.