NGA KAIPUKE.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 103, 2 December 1852, Page 1

NGA KAIPUKE.

PUKE RERE MAI. Nohema 16—Whetu, 17 tana, no Ngunguru, 8000 toetoe, 1 tangata, eke mei. Nohema, 17 —Enewa, 16 tana,no Waiheke, 20 lana wahie. Noheina 18—Tohengaroa, 18 tana, no Waikcko, 21 lana wahic. Nohema 10—Ira, 17 tana, no Whakalane, 20 poaka, 30 ptihera kanga, \G tana riwai. Nolicma 10—Kororarcka, 17 lana, Tokcrau. Nolicma 20—Parawahi. 20 lana, no Waiau, no Wailickc, 12 kail. Nolicma 20 —Whakamaiau, 9 tana, no Tc Wcili, 8000 toeloe, 2000 laicpu.. Nohema 20—'J'nakaiia, 22 iana, no Whakaiane, 100 pnlicrn kanga, o ptihcrti will, 1 tana riwai. Nohema 22—Itnrartikii, 521 lana, no to wero laliora, ."00 kalio liinu paraua, lit: taonga noa. Nohrma 22—iVapi, 17 lana, no Tokerau, ko lloiniTanlai'i, in pene, !) langala ekemai. Nchema 22—Hnni, IS tana, no Opoliki, I.V lana poaka pacta, 2 tana poaka tote, 2 kalio liinu, 20 pnliera wili, J., tana inuka, 10 poaka. Nohema 22—.Mere, 2S (ana, no Wailickc, 55 lana wahic. Nolicma 22--Akarana, 10 tana, no Altiiahti, ■IOOO pulii rakan, 2 koltne, 1 lana rino. Nohema 22—Encwa, Hi lana, no Waihcke, 25 lana wahic. Nolinniii 22—Hone, 28 tana, no Aolea, 22 lana wahic, 4 langaia eke niai, Nolicma 22 —Uewena, 171 tana, no Tokcrau, Ico Kaponc Kopara, 91 hoia no to 58 me rtahi alii (angala. Nohema 22—Wainiaknln, If) lana, no Opoliki, 100 puhera knnga, 50 panna tnpeka, 5 paraikcic wliaiiaugariia. Noheina 25—Oi-awhara,, 50 (ana, no Alalmrangi, 5,000 pulii rakan, 10 lana wahic. Nolicma 25—Ara, 02 lana, no Waiau, <>o aka kaipiikc, 490 niaknhi, 10,00 whao, 24 pnraka, 4 rakau puku, 4 (angala ckc 111:1 i. Nolicma 25 —Mora, IS laua.koTura tc peno, 110 .Malamala, IS poaka, 10 kelo imiku, ) I kclc riwai, i> kcic kangu.

Nohema 23—Tumanako, 18 tana, no Opotiki, 1 & lana poaka whakapoa, 4 tana puaka, 5 lana wilt, kanga hoki, 2 tana riwai, 2 tangata eke niai. Nohcma 24—Kmcri, 10 tana, no Wliangarei, 2 tangata eke nuii. Nohema 24—Hohoro, 10 tana, no To Wciti, 1000 piitn rakan kani. Nohema 24—Tiimariki, 50 lana, no Tokerati, 11 kau. Nohema 24—Knewa, 10 tana, no Wailieke, 27 lana waliic. Nohcma 29—Mouhaila, 221 tana, no Panama, no nga inoln o to Moana Marie, 500 lina paina, 123 pupil panana, 1000 kokanaiti, 2000 karnim wai raimu, 7 kalio parani. Nohema 29—Orowliare, 20 tana, no Jlahu-i-angi, 5000 puiu rakan, 12 lana waliio. Nohema 29—Kuowa, 14 lana, no Wailieke. Nohema 20—Karcre, 23 lana, no Whangaroa, 13,000 pnln rakait kani. I'LKi: arm; .ui'. Nohcma 10—Waiapii, 22 tana, ko Watena to. pone, ki Tnparoa, 7 pckoparaoa, 3peke. iuika, 50 pauna ttipckc. Nohema 17—Waiiuakiitu, 195 tana, kl Meipini, 05.500 putii rakan, 358 lakai laonga, 5147 poaka wliaknpaoa, 04 kaho 2;. hinii tohoi-a, 17 lana paraoa, 7 lana riwai, 1 kehi rakan whakatupn, 14 lakai laonga, 12 tangata eke atu. Xolinna 18—Witi, J37 tana no Kaipara, ki poi Hakcna, 300,000 puln rakau kani. Nohcma 18—Iriomaina, 08 tana, ki Wharekaliika, 1 kalio parani 3 kelii liini, 4 kekc lupcka, 2 lana paiaoa, I tana huka, 1 tana liopi, 20 lakai laonga, 3 poke kakalni, 20 lana kaho, 4 kolnia, 5 pekc, 15 pouakn taoiiga, 3 tangata eke atu. Nohema 18—Tohongaroa, IStana, ki Aotea, 1 tana paura, Ih rino, lie laonga, 5 tangata eke atu. Noliema 18—Whetu, 17 tana, ki Whangarei [ 2 pekc tote, 1 pekc huka, he laonga noa/ 1 tangata eke am. Nohcma '.B—Encwa, 10 tana, ki Wailieke, lie pchi. Nohcma 19—Rein' IJeini Kerei, 12 tana, k* Maraitai, 1 kaho poaka, 2 ppke'paraoa, 1 pekp huka, 14 patina, tupeka, i lana riwai. Nohema 19—Kororarclta, 17 lana, ko .'tlangamii, ki Opotiki, he pchi. Nohema 19—Operia,23 tana, ki Whakatane, 1 kaho rama, 1 kaho parani, 1 takai tupeka, 20 lakai laonga. Nohema 20—W'iwiii, 20 tana, ki?,laiigonui, •i lana kohne, I poke laonga, 0 nolioanga, 2 huvi, 1 kehi laonga, 1 pekc paraoa, 4 poke huka, I kehi waina, 1 pouakapaipa, 1 tangata eke am. Nonenia 20—Paranihi, 20 tana, ki Malmrangi, lie pchi. Nohema, 20—Potai Mangti, 14 tana, ki Te Weili, he pehi. Nohema 20—Ira, 17 tana, ko Ilira te pone, ki whakatane, he pehi, me nga tangata. Nohema 22—Whakamatau, 8 tana, ki To Weiti, he pehi. Nohema 22—Orawhara, 20 lana, ki Te Weili he pehi. Nohema 22—Hohi, 18 tana, ko Tiwai te pene, ki Opotiki, 12 kaho 2 peke paraoa, 1 ponaka puke, 2 ipu hint), 4 takai taonga. Nolieni.i 22—EitPwa, 14 lana, ki Wailieke he pehi. Nohema 23—Ttr.kana, 22 tnna, ki TVhangaroa, I takai taouga, 2 tangata c!;p. Nohema 23 l!i:i.\ 14 tai. i, ki Wa :•<■.!, ? kehi puip'i. 2 karona wiviir.i. I aio" i rttaia, 20 pan;;;! <u\. ■'.'..i. ■ i>/.i' . :• •. i >rn:\ riwai, 21.1:1 a pui '-..< 10... - :-_:-i! liuka, 4 lukai laor.ja.

[ Ka ohote katoae pae ra, ka ki ake,—" E! ko nga mea era i paingia e matou, hua noa, ka riro mai era." Korero ake ana a Wiremu Hoele tetalii o nga rangatira o Ngatipioa : »Mo nga wahi kaloa tenei korero. Kkora tc Kawana e kite i te tangata e haere ana ki le hahau koma.ka kitea te koura, me kawe atu ki a te Kawana kia wliakaritea e la Kia rua nga iwi liei mahi mo tenei whenua, ko Ingaraogi, ko Niu Tireni. Ma le Kawana e tniepa era alu walii. Ko to matou wahi me inkii am. Ko to matou wehi tenei kei uru mai nga iwi ke o tawahi. Ko te liniatanga tenei mo nga whenua katoa. Ko taku korero i tenei la, ehara i te. mea kite whenuao tern, mo to matou anake ano, ekorc hoki e tika kia poka mMou ki ta te tangata Engari, whakaaetia enei tikanga." Ka mea atu ate Kawana: — " Ko nga tnng.Ha kaloa e hacre mai ana ki enei vnotu ka mana i a ralou nga ture o Ingarangi. Na, me whakakotalii te Kawauatanag me nga iwi Maori kia haere p?i ai nga tikanga." Na Patene Puliata tetalii o nga rangatira o Ngatipaoa enei kupu '. — " E raruraru ana te ngakau ki nga whakaaro malia." Ka mea ake a Te Matenga te kai whakawa nui-"Aee raruraru ana; lie tokomalia no noa'kai korero, engari me whiriwhiti etahi tang .la i roto i a koutou in.- haere kite taipuke o Pihopa korerorero ai ki nga tikang'.' Ka mea ano a Patene Puliata : " He mea raruraui te wahi whenua i lukua ki a koutou i mua; ka wahia nga mea ki nga Pakeha o mua. Me whakapuaki alu kia rongo ai a Kawana, me tuku atu te wain 1 a Piri Moa, e tu nei ia." Mea atu ana e te Kawana ; '• Me tohutohu nga wahi e tukua ana kia mahia. Kite mea, e pai ana koutou kia keri nga Pakeha, ckore c tukua noaiia te 11n K ataki runga kite whenua. engari 111 c wliai pukapuka whakaae, me tuhituhi te ingoa « tetalii o nga Apiha o tc Kawani.taugn, im< tuhituhi hoki tc ingoa o tclalii o nga rangatira Maori." Mea ake ana a Puliata : " MaKitahic tohutohu nga rohe ; ko Waiau te wahi ka tukua." Ka whakalika ano a Ilohepa Paraone kai whakaako o Manaia, ka mea ; "Me whakapuaki te tikanga o nga ulu i konci ki le aroaro o te katoa " Meinga atu ana e te Kawana :—■ i •' No le mea e raruraru ana nga whakiaro o nga tangata kite whiriwhiri i elahi o ratou hei kai whakarite mo nga tikanga, he mea p.n kia waiho mo te aonga ake o te ta. Mo le nhiahi ka tuhituhi i elahi tik.injin, a, mo apopo ka panni kia rongo at nga tangata kaloa." Whakaae ana le whakaimiienenga ki enei kupu hokiana nga tangata ki nga nuhoaiiga.

No te aonga ake o te ra ka whakamine mai ano nga tangata, a, ka whakarileritea nga tikanga, muringa iho ka tuhia nga ingoa kite pukapuka whakaae mo te keringa ole koura. Ko taua Pukapuka tenet.