KO TE KARERE MAORI. Akarana, NOhema 4, 1832.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 101, 4 November 1852, Page 2

KO TE KARERE MAORI. Akarana, NOhema 4, 1832.

I tera nupepa i mea atu matou ki nga hoa Maori kia whakahaerea te korero kite whangai pirikahu, ki nga hua pai e ahu mai aua i tera take; ko tenei, me ahu te korero ki tc koura, lie mca hoki ka kiKj ki to tatou nci inolu, ki nga walii lulataTi Waiaii. E rongo ana nga kai korero 6 tenet nupepa, kua malia nga korero tuku niai mo to kitcnga o to konra i nga inarama lino ngahurii kua pahtii'c ako nci. Kua rongo ano lioki ralou he liui nga inoni kua karangarangalia mo tc tangata mana c wliakakiic niai tc koura. Kiliai i alia taua karanga tanga, a, roa noa; no to urnngo niai o ir rewn nia a te Haniera Wateliana, ine ng>

kai kcri korera—l tnngoliiu mai i Wihii t« wahi i la\iliii ai ralou i le rerenga ai ki Mcipoui i Karepoiiia—kit inea ana laugalu Ins koui'a kei koheb Whakaritea ana lib tilii ntii nio 10 kilenga ole koura i le laenga mai o lenei hunga, a, haerere nua ralou ki le I'upii ki ia, ki ia wahi. I le 10 o tc marama ka pahure ka tae mai a Te Ringi, Hare, ki Akarana nei, i aim mai i Waiau, inuuria mai ana nga kohatu me nga onetea, me ilga paiapala koura i roto. Tino whakiiac ana ia i konei he koura to le mold nei, he una hoki ka kitea, lonoa ana c Te Ringi i konei nga utu moua, a hoki aha ralou, Ko (e Komiti ki Waiau, kia ala kiiea e ralou le pouo o (ana. Muiiuga iho o lenei, ka lae mai a Te Tamihana ki Akarana he koura auo hoki ana i man mai ai HO iiua wahi auo Ka rougo te lokomalia l.i enei mea, ka liliro tomi am ki le bokiuga mai 0 te Komiti, me Meiha Null-lie to kai tuhitiihi o uga mea Maori, me Te Houiaiia lo It} Meiha lino kai luhiluhi. No le hokinga mai ka tiuo whaka- | pouohia, ko nga oneone I borohoi-oia i reira, he koura i rolo, ko (e ihea ia, kihai i rahi. Ko le pukapnka lenei n tc Komiti i tubia i reira kia rougo ai le tokoinaha : " Ko le Komiti i whakaritea c tc hunga tlikii mai i o ratou moni mo te kilenga o te Kouiu e mea ana me pauui nga korero kia ata rongo ai te tnkoniaha-, e inea ana ralo„ me whakaliohoro lo ralou whakapuaki i nga i-oiiga he mea koki ka tae ki le whciuia koura le hunga i whakarilea ai hei liliro, a, c mea ami he lika te takotorauga ole kmint; ko le mea ia kiauo i ala inalauria i konei le niiinga e whiwhi ai te tangata ua mnhia. "Na le uiiiiiii o le Komiti, "Na Tr. Potktk, " Kai-tubituhi. "Akarana; Okclopa 25, 18."i2." I le. 27 o te Marama, k;i re're le Kawana tuariia ki Waiau kia kite, i nga tangala o tera kaiuga. Otiia. kahorc he rongo lion. I Ko le koura o kitea ana, eharn ia i It; mea i rurahi. E hari nua nialoii no te mea e ' whakahoa ana nga tangata Maori ki nga Pakeha. lie. mea pai rawa lenei, ckore hoki e ala lika, tc mahi ki le kahorc earoha i'lelalii ki telabi. yl. Ko dtiihl tang'aln kei le rapu, i era alii walii, a, me ake pea ka kilea ki era altt wahi mo'-konei, ka mea am nei e matoii kia ala whakaaro uga tangala Maori kite ttiku atu i nga ritenga ki le Kawanalanga ma ralou e laugoiango kia ata haere ai tc mahi, ara ki le mea ka kitea niiiiia te koura-. Ma te Kawanalanga ka raiigimarie ai tc tangala i rolo i lenei malm.; ma raiuu hoki te whakaaelanga ki uga kai kcri. Ko (c mea, ka ata lika la uga tangala .Maori i riinga i te Kawanalanga, no tc mea e ata tirohia ana e ralou nga likanga he ki le pnhi i era, c ala whakaaro ana hoki kia man uga oneone o tc tangata Maori i a ratou ano i nga tangala ole oneone. Ko le tikauga lenei o te Kawanalanga he liaki pai ' i nga iwi Maori, i nga Pakeha kaloa ano i hoki. Heoi uei tc take c lika ai te mahi o 1 lenei kai ole koura; ka ala whakarilea ele Kawanalanga kit tupn tc pai le raiigimarie, mo le wkai rawa o .\iu Tireni. Kua nui o matou luhitiihinga ki le whai raw.i o enei niotii ki ngn kai ngaki wlienua i nga koura o Poi Hakena ka kitea nei no le mea he lini kc nga tangala kaulere mai i le kaweuga ki tana i pai ai. Kua tohiiiohuugia e matou nga utu mo nga (i/ii kai o Niu Tireni. Otiia, ki le mea, ho koura uui lo Niu Tireni ka kukc kaloa tc utu mo le lini o tc kai, a, ekorc o mea kia kawca atu ki Atcreiia. ka pan noa iho i a talon o konei.

Kci konoi lioki In; malii did nga langat:! !\1 ;nni hi'i konoi ka lino aiiiiwlioniia nga langala Maori, kei konoi hul.i ho inalii mo lo li:ii o to tangala, l:a wlial (it!;unga ilio ind ralon ki to inalii ngaki wlieana; Ko uga k:ii kaloa ka paingia o nga lungata kerl koura, ko to poaka, ko to' riwai; ko le paraoa, ko to ngulii mc era alii kai e le iwi kori, He mii to walii ki uga langata ."Maori, ki to inca ho koura ka ngakia o I'atou uga wiilii i> lakolo papa aua, ko roira tnpu haerc tii in vhai rawa o to whonua, ka whakal'ipuria nga walii raliuraliu, mc nga walii kaliikaloa o. t-' liti.it o U: wlionua, ka wniko alia wahi i :iu!:iugn ilto lit'i liaorcnga okiha, pirikalm, a. na palniro lo koura, ka man !(imt nga whai rawa o to w'.ior.ua. Ki to uioa, ka atoa to ki'ii i.'io to koura, lio mil to nianako ki to kai me era atn moa kaloa n paingia ana oto taiigata. Ko le wliakaaVo mo le kai a oca :ti i It'nci \v;\ me nga \va c laknto a fee noi koi le. languid Maori. E moa ana maloii, chore n maliiie i to taiigata .Maori nga likanga o pai ai. c knko ai, ana oiglira ai to wlionua.