KO TE KARERE MAORI. Akarana, Hurai 29, 1832.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume IV, Issue 94, 29 July 1852, Page 2

KO TE KARERE MAORI. Akarana, Hurai 29, 1832.

No te mea kua nui o matou korero kite hua o te whenua, me nga painga e ahu mai ana i tera take ; ko tenei ka unknown atu etahi kupu ki a koutou mo te taonga o Niu Tireni jx>i o poiiei alia iuc te Uoura —lie Muka. Ho mea nialapouri lenei ki a talon, lo tikanga kore e liolioro ai to liaro o lo muka. lie nui lioki lo nianako o to langala ki tei a tunica, kalioro nci e kaha tc tangata ki to liaro, no Uoiva Ua lam kautia, lu.i lianga kakahti a, ku liuia c to. liolia, anga ko una tc whakaaro ki 'c nica kc atu lici what oiia kolioka. Na, ko nga lini nu-a i lianga o te l'akelia lici liaro lioi tiliopo i to korari—lie mea pouri lenoi, tc he o ana nica katoa, kalioro noi u pai lo muka ua liaroa ki era tini kota. Kalioro auo lie nica oto l'akelia hci lito mo lo liaro Maori. Aliakoaho tini a ralou whakaniataniatauranga, kalioro ho painga o ora tini mea. Ko lo mea tcra c lino paingia ana c Ingarangi, kalioro nci u a (o langala Maori c laoa le liaro e ralon lo muka o hiahialia noatia mai na e larawahi.

Teni-i :ino le puk:ipuUa o Tc 1-. W. Toroni, mo nga puinga <> lera 0 10 0 Niu Tireni. Ho moa tika kia ''ongo "gJ« kai korero o te pepa i nga whakahaerciiga o t:uia tangata, uo lo nica lioki, lie kupu wliakaatu kci rolo, a, kite koliia nuii e ralou ana likanga, lio painga kci rcira. I (ana korenitauga ki nga nlu mo m muka c men aim, Ko tc ulu mo tc tana o nga miika 1 liaroa houlia ft to l'akeha, heoi uci nga pauiv.i ell mo le tana. Ko tc muka i liaroa c to tangata Maori JtTi-i mo (c lana ki Ingarangi. Me he mea i I>ai to lakai o ana ninka ; me lie men, i penei to lakai, lo here me to Manila, mo era am kainga mnka, e laea ake nga ntn kilo £ 40. I mea a To 'l'ci'oni ki to he o to likanga o to tangata o koromongeinoiigetia uci lo imika, lo wailio kia niaroana nga kaka, whiwhi tonu iioki nga kaka na nialiia ki lawalii. Mo to muliingn i lo muka o Hnliia kolalii ano liereni, mo lo ran laiinalia, o liangainaro ana hoki lera, 11.0 tc maliiiiga o lo ran laiinalia o to mnka Maori, ewaru ko. nga hneni. Tc mea I nui ai lo utu mo to niahinga o to to muka Maori, lio inoa lakariiiorino; ko lo ingoa o nga muka pcrc, lie " liioro Kioro" j ki nga kai nialii o Ingarangi. Kite inoa ka j whakarerea lera likanga lio, lo whakawiriwiri i nga mnka, penei, ka kako ake vgaulu o nga muka Maori. E pai liaero ana nga langaia o Ingarangi ki tc muka, i nga ra kaloa. E ai ta Te Torcni, e piri ana tc ware ki nga muka. Ua nialiia kilo laura, c tarataia ana te alum mc tc \vi nci. I tc oromahinga o tc \vlmkalick c

e piiwhau noa ana, roa ilio, ka puta ki walio ana mea c laralara ra, ko muri koi'okoro ai ngo imika, a, ka ngawari to laura, Ka puaroai e lelalii walii, no tc makuranga, no te 111aliinga, ka ki ana pnaro i to pain, a, ka alum perale whakalioko pirau noa, malum noa. E moa ana a Tc Tereui kaliorc atu he muka hei ' wliai mo lo Nin Tireni, lioi lianga wliakaliei kt', i nga walii katoa o te ao, ki le mea ia, i; 1 p;ii sum le liaro. j " Kaliorc atu lie lakiwa" caila To Torcni I "e lika ai ic kawe niai i Ic muka o Nil) '1 ilvni ki - lngavangi. Kkorc lioki c laca ■ wliakaaro nga niuka o Mauira, lie nui !-:c lioki le mil, Ivfi te £oO, kei le £7O mo le lana kolalii. Me lie niea, c pai ana tc liaro o nga uniku o Niu Tireni, ka rite pea kilo Mauira to pai. Na, na pirau nga whakalioko o te imika ua lawliilolia, ki to hokoa, hoi Inmga pukapuka tuliitiilii kia £lO nio lo tana kolalii o ana whakaheke pirau, otiia, kaliorc kau lie mea mo le muka o Manira i to lawliitolanga, ekoro lioki lera c pai hei lianga men. Ko lo tikanga pai lenci, nio lianga ki Nitt Tireni elahi men, e ala lika ai tc liaro ote langaia .Maori. Kin malalau le langaia lici tiroiiro ilo liaronga ote muka; kia matnlau ki nga mil o Ingarangi mo le in muka cpaingia ana cia kainga. Kia matalau, ki to toImtolm, kia kaua nga muka o lakalakaia; kia malalau lioki ki le here kite pulea; kia matalau lioki ki tc molu kc i nga muka papai, i nga muka kikinoi lo muka Maori, i le muka lihore, i Ic moa pakuku, mc era momo. Kilo niea, ka penoitia le likanga, ekoro wlicau, ka liaere le ingoa o ic muka .Maori, ka rangoua iiuitia, a, c moa aua an, ka lino inanakohia, kia 10,000 pulea nio lugarangi i roto i le tail kolalii, ine iilu mai e ia kite moui. I whakakilea i ic liuiluiinga nui « nga taonga o nga liui wheuua ole ao ki Ingarangi,—i wliakakitea ki laua miuoiiga nui to laura muka .Maori, c Te Tereni, a, nui rawa alu Ic wliakapai o te lokonialia ki lona mca. No te mea, lie tarn pai to muka ki le l'akelia, no ic mca, o iiKinakonako ana tc tangata kite mnka Maori, ka rapua e nga iwi wlienua ke, elahi tarn penei mc le korari, me korc ra nci e riro i a ralou elalii o nga ulu nui e whakalioroa atu ana kilo muka. lie niea nui enei kings) langaia Maori, ma ralou o sua wliakaaro mai. Kna ala wlisikatakolo ki o ralou aroaro nga mea lini, nga moa iiuniii, lici wliaka whairawa i a ralou Eliara i tc mca, lici lierc liuruliuru liipi, hei lakai i er;i alu mea,- -eliara i le inca, ko ic likanga lona mo nga muko o Niu Tireni, lera atu auo nga mea liei maliinga moiia Katalii nui ka kiloa, ko nga muka a Niu Til roni, c pai ana lioi wliatu mo nga rineno papai rawa, ko nga muka kikino lici whii'j laura, lioi wliatu ra kaipuko, ko nga hakukuuga. ko uga mca perau hei lianga pukapuka (uliilulii. "Ko le ringaringa ole liunga wliai ngoi ki tc liialii" c ai la lloroniona lo iini, "c wliakanui ana ile rawa." Na, o, takoto aua i le aroaro o ic langaia Maori nga muka lici vhakawhairawa i a ralou. Ko lo tangi lenci o o ralou lioa Pakclia c uoho uci, ko le kore mea hei ula ki lawalii. Kite mea ka aliiiwlicnua nga langaia o Nin Tirciii, o kilo ralou i tc wliai rawa, a, ka liaere akeki ic nui mana lo ralou whenua pai.