Ki Nga Whaea Maori.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 3, Issue 75, 6 November 1851, Page 2

Ki Nga Whaea Maori.

E Aku hoa, —E pehea ana ta koutou mahi ki nga taunapi, ki nga putae wahine i meinga atu ra kia rangahia? Kua oti ra nei etahi hei hipoki mo koutou? Kite mea kiano i oti noa te raranga, tc tui, mca akc koutou rongo i te male i te tikaka ole ra i te mahinga i waenga, a, nieake pea tnea, *' H luia ano an i kapc ai i te kupu 1110 nga potae, e hua." Aua e whakarerea liga tikanga e tukua ana ki a koutou hei paie kc mo te kino, mo le ma'e. Kite niea, ka ngaua koutou e te mate, ekore lioki e tiki ta koulou whakatakoto i nga ritenga pai e kake ai; engari, ka pangia e te ngoikore, a, lie kore le tukunga iho. I*. hiafiia ana o koutou lioa kia wliiwhi koutou ki nga liua pai o nga lini malii e tuigotangohia na j waihoki, c mea aua kia mama le ngakau i roto i aua maili kia marie ngatalahi te tinaua nie te wairua, i te timatanga malii taea noatia te muluiiga. Me lie niea, e lac ana koutou ki Ingaraiigi, ka kitea nga kai malii o reira, ka ata kitea nga kai ngaki whenua, ka tirohia n,>a alma rere ke o te mahi. Ki eliiuu o ratoiii he pai katoa nga malii, aluikoa ngenge, ahakoa malia nga mca e pa ai o ratou ringa. Ka liaere am nga tane i te ata kite malii, wiiakauru ana tc marie, mete ahuwhenua; ko nga wahinc ki tc tiaki i nga whanau, kite taka kai, ki to horoi, ki tc whakapai i te whaie mo te hokinga mai o nga tane. Ua loinokia o ratou whare, atnahua lonu, pai tomi, marie lomi. Ko tc mca ia, ekoie kilea ratou e noho noa ana, ekore te mangere e tan ki a ratou. Na, ahakoa e tickaha aua te tangotango i te mahi i nga wahi katoa, —alnkoa c tino maliara ana ki nga painga mo tenei ao, ekore lioki e wareware kite Kai Wiiakatere mai ki a ratou aua mario painga; —e whakaae ana ratou ki to te Atua tiaki tona atawhainga. Kotetake ano pea tenei o to ratou rangimarie, o to ratou malii tika; kahorc ke atu he mca hei whakamarire i te hinengaro o te tangata, kahorc kc atu he mea hei whakakoa i te ngakau,—kahore atu he mea hei whakamama 1110 te malii —ko te aroha kite Atua anake. Ko etalii o ratou e pjka ke ana nga whakaaro, ekore e maliara ki a ratou ake, ekore a mahara ki le mahi ivhaknhoa ki le raano, ekore e mahara ki to ratou matua atanhai, kite Atua. Ekore ano e ngaro te he o to ratou malii, ekore ano lioki e ngaro tc tukunga iho. Kite mea ka aril koutou i nga tikanga o nga Ingarihi, me aru i te hunga e pai ana;— me aru i nga tikanga c oti pai ai taua mahi. L'enei ekore koutou e pansjia e te pouri mo te arumanga i era tikanga miuui. Na, ko te mea i meiiiga atu ai kia r.ingahia nga takakau witi, kia whai mahi ai mo uga taitamariki, he mea tika rawa hoki kia kaua ratou e noho noa i te mahi kore; engari, tya riteritc nga mahi mo tenei ra mo tenei ra. Ka ata takoto nga malii mo ratou, ko reira kitea ai te he o te kai paipa, a, ko nga moni e liokoa ana kite lupeka, ka tohungia hei hoko horoi hei hoko i to kakahu kia niahana ai, kia pai ai. Tirohia tctalii wahi ruru, tetahi walii hum:irie kia pai ai te mahi, kia noho puni ai i reira kei whakaohoa e te ■t'lugat-i. Kia kotahi o koutou hei korero pukapuka, me panui, ko te tokomalia kite whakarongo, e t;ingotango alia hoki nga ringa me tc whakarongo o nga taringa ki nga kupu o te puknpuka. Kite mea ka kitea lie tikanga rere ke i roto i aua korero, a, ka uia aua mea, ma koutou e hoatu nga

tou nga tikanga, me tuhi nga kupu e uia ana kite rete, ki le pepa ra nei, a, ua haerc atu te Mihiuere ki to koutou kainga, hei reira, me hoatu ki a ia aua kupu ui, kia korerolia mai e ia nga tikanga, me mea atu lioki kite henga, kite knhoreuga ra nei o n«a kupu e uia ana. Me he mea he penei to koutou main i ia wa, i ia iva, ka tuhia nga kupu e uia ana, ka tuhia hoki nga kupu e whakahokia mai ana ki aua kupu ui,—ki te mea ka pena to koutou ritenga, ekore e roa ka whai pukapuka papa hei korerorero mo nga tamalane, mo nga lamahine; e paingia ana tera tu korerorero e te taitamariki. K hiahia ana to koutou lva, kia whakaaio tonu koutou, no te mea, ka whakaaroaro tonu i nga tikanga o tenci mea, o tera mea, ekore o. koutou ngakau e watea ki to kuhikohi i te he, ekore e anga ki nga mea whakapehapeba. K lohiingia ana e koutou, e aku boa, le " Kiirero Maori?" V. haehaea ana ra nei hei whakau te paipa ua oli te tiliro nga korero o roto? WhakarongD ki lenei j tuituia ki ic miro. Ko nga niipcpa i roto ile tan me luitui ke, ko lenei tmi me ana nupepa, luia ake, waiho iho ;me pera tonu. He nui nga korero o te Knrcre Maori —nga mea kua oli mai ra tu la —hei titiro mo koutou a nga tail e takoto ake nei; ko npa korero alio ia hei whakamohio mo kouloa ki nga tini ritenga o te ngaki whenua. Kahote hoki he pukapuka mo era tu malii i tain kilo koutou reo, no kona, kia pai ta koutou tuhu i ng;i " Karerc." Ua tohungia nga nupepa, ka waiho aua korero hei whakaahtiareaka i nga ngakau o o koutou uri i nga whakapaparanga c takiito ake nei ; ka alma ke tenet wheniia i reira, ka oliua rangatira; ko rei.-a korerotia ai aua mea e tirohia na c o koutou kanohi ake, a, ka kitea e ratoti to koutou kakenga haeretanga i roto i le raruraru, i te kuare, ite he. Ka kitea e ralou, ko lelahi lenei o nga take i kake ai koutou —ko te tangobanga o nga ritenga tika c whakaatu atu nei e te Karere Maori. Na, ko aua korero ka whakanuia e ratou ; ka tirohia nga tikanga, a, ka apitia o ratou wliakaaro ki era ; nawai, a— ka eke ralou kite tino tihi ote mala.i;—ekore hoki tenei mea te mntaii c tu tonu,e haerc ake ana kite nui mana i tenei wa, i tenei wa. Ko te ritenga tenei o te matau ua whakauaua le tangata kite rapu tikanga. Kia niaha.a ki cnei kupu o to koutou boa e hiahia nei kite paiuga mo koutou. 11k Whaka I'akeha. Akarana, Oketopa 20, 1851.