Tahuritanga o te Kata te "Maori."

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 3, Issue 74, 23 October 1851, Page 3

Tahuritanga o te Kata te "Maori."

I te atu o te Taitei i te 17 o nga ra o te marama, ka tahuri te "Maori" te waka whakawhiti ote Kawanatenua ki Manuka. I rere atu i Onehunga ki Waiuku i te tahuritanga ai. Koti.hi tekau m.i rima o tangata i eke iitn, tokoriniii nga Pakcha. 'J'cnci nga korero o lana matcnga. No te 10 mete £ka rcre am ate Maori i Onchuiiga. Kokohanga iho ehe ana te ban, no kona, ka vvaihapc haerc kia puta «i; no te mea e limn ana te tai, koke marlre =in 1. No le putnngn kite raengu o O.uarangi, ka knhu te ban, ka pua hoki te pokaka, no kona, ka riwbitia te ra o te kei, ka lukua ki raro to le ihu. Ko te mea ia, kihai i roa, ka hutia to te ihu. K3 haere ka pakoi te tai i konei, liieakc inimiti te awa rerenga waka ki Waiuku. Me nkc puta kite racnga, ka puta te pokaka, he pulanga no te hau, lie huringa no te pake ra, te tirahatanga puta tonu niai tc Hi i te kniahi, tomo ana i te wai, kihai ia i totohu w iwe. Ko Te Keiri. ko Tc Kupa, Wiicinu, e noho maj a iia ite kei, no te tirahatanga ka piki raua ki te taha whakarunga o te pake, muriuga iho> oho rawa ake a Tc Kupa c taiipatupatii ana ia ki le ngara ote moan 1. llokiu aiia»e ten rokoliina atn, e nobo ngoikore ana a Te Kcira, aTe Hone, a Wiremu Kuril, me ng 1 t.ingata Maori. I tenei wnhi ka kitea nlu eTe Kupa e kau una a Pene Mcra, te kai whakatcre ole 1' Maori," i waenga moana; ite kileuga ai, ka rite kite takiwa otc tahun.i, otc puke taliuri ra. Tae katoa nga tangata Maori ki t c laliuna; ko Penc Mcra ia, kibni i tac atn i te taimaha o nga putn, o nga kohekn. Mehija alii ana e Te Hone kia kail atu a Te Kupa ki uta, kia puta ai- Muri tata ilio ka rere t< ra ki tc wai; kihai i tic ki uta. lie mea unuiiiiii iiu-a koheka o Te Kupa, ko te hate anakc i niahiie, 111 are re ana kite moana, tac marirc ana tera ki le tabuna. No te tacnga ki reira, ka kite ia i te tangata i h rcre i ale KciraMea atu ana tana tanu'ata ki a Te Knp 1, kia toaoa mai aTc Kcira kia kau niai ki tc- moana. man-i, ma 'aim tangata c tiki ntu e ivh ikakau mai. Marere ana tera kite tai, kau am ana te tangata ra ki tc tiki, uhakakaiia ana, a, no ka niarcre 110 a a Te Kciia, ka ivliakarerca te tinana, ka hoki tc main ra kiuta. Na, ka whukaaro i konei nga lii.i tangata ra, me ake araia ratou e te tai pari. Ka kakama ralou i konei, kia we le tae atu ki le tu.i irbemia. Ko tc rcre .1 waewae, ko te kau tu, ko te kau hoehoe; nawai, a —ka tae kiuta kite kainga o tc tangata .Maori i Mangere. llipokia ana te liunga ra e nga tangata o whungainga ana hoki, tukun ana he waka hei hoe ki Onelmnga. No muri nei, k.i tino rapua nga tujiapakii ra, kihai i kite l . Kahore pea he tan hei whai mo 1851, ki tc mahi atawbai, kite main' main o tcnei mea, o te tangata Maori. He malia nga taliiiritnnga puke ki tc tahataha o iiiza motu npi, he maha hoki nga mntenga o tc Pnkeha, whakakiiea n/ia te arolia o te tamjata Maori i roto i cnej mea katoa. Tu whakarunga ana te niaia, me te aroh.i n te tangata Maori, haruru ana kj tawhiti tc rongo. Ko euci mahi tika—ko encj mahi whakatangata, hei whakahari i nga ngak 111 o ng.i boa tupu otc tangata Maori. Ehara i te mea, ku tc whakapai kau o tc tini c puta ana mo te tangata i roto i enci mahi ataahna o iia, ko te aroha o te Kawana-tuarua e wlm-

kakiloa tonutiu ana kite hunga ki le liungi aroha. Itc nupopa ole Kawanatiii!'.'. o mini, ka kitea, cwliitu puma, kotahi te kail ma talii liereni, i riro am mo Te Kitirau raiia ko Knripn mo te niaia o taua liunga. 15 kake no i ake mn te malii pcnci i o matou kupu wh.ikapai. I imiri i!io o te o nga korero mo le talmritanga o te " Maori," ka tae mai nga rongo ki tctnhi o nga mpnpaku. Kua kitca a Te Kcira e tetahi tmgata Maori ki Waikowhai. Kahore i alu, lie mca noa nke nei te limotitang.i. I tauumii kite urnpa tiipap.iku o Oncliuuga, i to Turei kua pahurc ake tiei. Ko Te I'aha le mini:a imna i karakia i te nehunga ai. Ko Meiha Keue, ko Kapene Ibiuiona ko Te I'ere, kai-wliakaiva, lino n-jaliurii atu o nga r.ingatira o konci i liuei-e kia kite i te tanomanga.