KO TE KAKERE MAORI. Akarana, Hurai 3, 1851.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 66, 3 July 1851, Page 1

KO TE KAKERE MAORI. Akarana, Hurai 3, 1851.

I muri mai o tera tuhinga a matou kua u mai te rewa rua, a te "Moa;" i Poi Hakena. No taua puke nga rongo o tera taha i kawe mai. Ite tirohanga ni ki nga nupepa o tnwalii, c kitea ana nga korero mo te kouia; o nui ana ano tera kai ki reira. likore pea te niaiio o nga kai keri e wliiivhi ki tera men, he taki'.atii pea te tangata liei tangotango i tera kai knpnuapu. He nuinga pomkuruku e kitea ana e etalii, ko

te million in. c kopiknpiko kirn nun. mailman whaknngenge imangn turi. K ineinga ana kot-ihi taugata \<<i Haniliann te ingoa, ewlm rail pauun £-H)0 mo nga koiira i keria o in i nga ra ruarui. Khara i to men e takoto nonann t<-' koiirn' <: in tino rajiii. o in wlinknunun pule mnlii, kn kitcn. Tiitnkipaium 2<>i. mo nga koiira n eta'-i i roto i to ra. 'I atnkiriin te pnuna «l(h. o ctnlii i roto i te ra. Ko to tokomaha. kaliore knu lie para, ckore nga ki " <■' < !l - Kll;l ""' "-' ""' " U ' kai ki aim ivnlii, mo te pnuna pnrnon t.ikitnhite horcni, taki hikipeiie am to paunn piwlii, I e hcroni mo te whiri tupekn, lie pern toiui te kake o te tini at" o te men. V. korerolia ana ko ngn taugata kua tae kite kcri 1800. knn 2000 rn nci ; hniinga nga a rcre atu i Nini, i Alelirimn, i IMeponi, mete lini atu o nga taone. Nui alu te mate n Ic toknnialm c mui mi ki tana wahi. Ko ngn whnre tupu kua whnkareren, a, kn ngnua noatia e te liinkai, e le aim lioki, kaliore kail lie men liei hok<> koliekn, hei utu rn nei i te whnre liei liohonngn ilio. lie mnlii nana tern, te kcri koiira. Kin .(.TO, kia £l2 pnuna o te taugata mo nga men e hnure ni in ki wacngn konra kcri ni. He malii whakaiua te timgatn tern, kia kaiaka toim te tangntn ka pai ki tern mnlii. Nui ntu U- matao o tnun wnl.i; he nui lioki le whatu, mete liuka. To nga turi te wai ki nga kni keri, kei rolo lioki kei te awn nga keringa. Ko ugn oneone e tukua nun kite pouaka, ka vvhaknoioia le pouakn ki rolo kite wai, kia tere atu ni ga oneone kia toe ko te koiira ; otiin, kite whni knurn, kite oneone knu, kaliore lie paku men mo le kni kcri. Tenei ano tenci lie, erun nno mnero o te wahi e takolo nei te knurn ; a, kua men te luingn tae wa\ve,kia kaun te luiiiga liacrc lion ntu e tukun ki le kcri. Kat; ko te men. c Inpu tonu Ic pai, kn tupu te ngangnre, lie papain pea to,Jiikunga ii'o. 2#/ -PC*. /- Ko ngn mnlii tupu </te tuii e wliaknre. reft ana e rntou ; ko ntf^J&kJ*""* 0 ° liaere ana, ko ngn kai tuliiiulii, ko ngn kni mnlii, e liaere nun ; ko iigapiiikahu e liaerere knu ana, i to koralia.ka riro nga kai tiaki; kaliore lioki lie kai whin i ngn kail, kaliore lie pouonga malii mo nga kaj nguki whenua. Takoto noa le parnu, . ahakoa e kake nua to ntu mo te taro, knliorc lie incatniiga o te langntn kia ngnkia te oneone, U tiikiijV anji-gpftfil"' tnngala ki Poi llakcna tern kninga, a, taro ake nirtF ngn maiio o Oropi, ko ycira a Poi Hakenn i le kni, k/ rein/ijfl>u ni ki era ntu wheima liei v/hangirt i a M// / / ,^'/ Kua tini n iiiatoii/toliengn ntu ki iij^i tnngnin Maori ki ilga te i to wh/mra"; kin aliuwlienua ki te parnu. Kin knkaiun te mnlii i roto i ngn mn'aina ctoru e toe nei liei iiiingn, liei whakatokanga. Me lie men e paknlm una U* mnlii i ugn mamma e takoto nei, kn poka nk..- pen tn rnlou rn-.va i nga kai keri koura o Poi H.ikena, e i ere porangi nei ki le tekateka kau. Ko Niu Tireni uei te kaingn liei taringa niai mo nga rawa o Poi llakena. Kite lino ii"-aki a konei, ka riro niai ngn utu o tern mo te kai nianu. llnuugnte witi, ko ngn mukn o kcnci.e pningia nun e Ingnrati'M. TCharn i te inea. liei wliiri tnura i mnnakoliia ni to muka e tuiawnhi, otira, liei liangn karcko. Kua kilea e ugn kni inalii o lie men pai te muka alio nonohi liei wliakauru mo te knu-ne, e wliulua ana te muka, lie kntcne ngnaho

wlistkniiru, n, ko te aluiii o te kakaku e pcra ana me tc rincne. Ko le lnuka o Oropi, ko to niiika o Niu Tircni nci c peratia ana me tenei kua korcroiin atu. Ko ngn hnrongn o te niiika ua riro ntu nga alio papai, o tukua ana liei hanga pepa ttiliitulii nei. No konci i meinga ai lie nui tt hinliia o tawalii ki (era kni kite niiika. Engari ano nga tu nialii c nicingn atu nei, ito liaerenga noa'anga kite koralia keri ai i te kourn. Kite wliiwhi te kai keri, ki tern men, ua kotia tona oianga i te no, kolifa tnkoto ai ana taonga nselmnii'lia nuii i koliikoliia c ia'? Kiano i rangona n«atia ko nga whenua whni kourn e whai rawn ake ana i nga wlienua non iiio. N'a. titiio ki Ingarnngi, tern wlienua \vh;ii rawa o to ao, —ko nun koliatu utu nui kti te wliakaaro uni, kri to aim wlienua. K n ho ana nga tangata oia walii ki nga kuiuga tupu. Keihi'aatu he tauira 1110 kouton ? V. nolio kite kainga tupuNgakia nga mara. Hiiroa te mil kn. Wailio te aliuwhenua o Ingarangi, hei tiroiianga ma koutou, ko icira aliua tangata ai