HAERENGA.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 66, 3 July 1851, Page 2

HAERENGA.

O te Tino-Kawana o Niu Tireni i Akarana, ki Taranaki, ma Rotorua, ma Taupo, mete Tai-Tuauru, i ta Raumati o 1849—50. [He roanga no tera kua taia.] Hatirei, Hanuere s.—No te tekari on haura ka liacre ki Tokanii, te kainga o To Ilerekiekie. Ko Te Ilenlieti me nga rangatira o te pa, mo nga xxahine rangatira a tana ixvi i luiere i a inatoii. Te mamao o Tokanu i Pnkawa crima niaeio. Te haerenga alu i Te 11.■ ij>.i crna macru ; e taknto ana tc mania i tana takitvn, ko te axva o Tokami e rere aria i xrarnga mania. Kei lera talra o te rolo teiai awa, e mea ana nga tangata Maori, ko te kuinga ia <> Waikalo. Ko tc kainga o Tokann kei te ngiitn o tana awa, he nni noa atu nga ngakinga ki tana xvalii, kotabi niano, lie mano inaririra ra rrei rrga eka o tera raorao Rxvli.i pea ran o nga eka i ngakia, kalm laxxa I nga mea o (ana xxalri, nga witi, Ire witi ke etnlri. lraere mai te kapana, te knniara, te laro, le pankena, te merengi, tc kanga, me era atn urea. Kite rawa ake au i te wlrare Maori, ki lenei lvahi. Te roa o tatia whale civarn, liaranga ; te ulianiii eono whanganga, liaranga ; te tikelike o rrga patn, kotalri irliaiigangn, te teitei o te tuarrrri etoru, mc te poro. He mea nati kite raupo, ko roto he mea kakalio, ko te niatapihi mete tatau i tetahi pito, e arai-.i ana tana pito e te whakamahan. He mea tarai rrga papa wliakatutu, me nga heke, whakairo rawa ana papa, me' nga pott ole 'atau, me nga rakau katoa o te matauihi, pani raxvaki te kokoxvai, pakura toinr. I te li.ingarrga ai o tenci xvhare i nga tau crna ka pahnre, xxhakatapna ana tana xvhare ; ka tangohia tc tapu o ia xxhare i te marutanga o nga ka, xvhakaako tokorna i haere ki tana pa korero ai. No Ngatiaxxa ana tangata, i haere mai i Whanganiii, kite kainvhan ki tana kainga. No te rnahaiataiiga o Firikauau kite kolmrntanga ° n«a tangata o tona ixxr c tana Imiiga, ka inata-, ponri ia, ka hopnhopu te ngakan. Tae kau atn inatoii ki Tokami, ka pa nga tangata kite langi, ka lain ano hoki ka kitekite taua ixvi i nuiri iho o te marerctanga o tetahi o nga rangatira o Tokami. Roa noa c tarrgi ana ka mum, milri iho ka hongi. Ka whakitekitca inatoii ki nga tangata o te kainga i nuiri iho o te hongi. Oivha ana matou ki nga xvahirre ; i

te wlukamaliau ralou e Lit aria—ku te pouaru 0 te rangatira kua hcnio ra, telalii, ko te tvahine a Puliaha, e koliro ana ano la, kahore ona koka, " Whakapnta" ana ia " Ic kahn ° Mereana." I tn a pourmu (aua uahiue iI" matou pulanga atu, mete mca c riri ana. Ko te tualiine o Te Hcrckickie i ruto i taua puni, he kotiro tera, lieoi te ma, tna uhakjtati te titiro mat o tera, lie Koroko uei te Kakaliu o waho i a ia, pakuraknra kau ana. I YVhangamti aTe llerekiekie, i iiacrc kite lik' tangata mo tana ope ki a Te lleuhcti ; ko tona teina ia, i te kainga, kcokc ana taiia tangata ki a matou, i pera katoa liukl tc ahua o nga litinga o taua kainga. I mea katoa ratom kahoie he aha ki nga I'akelia c mea aua kia pikia a Tongariro; cngari, ko nga tangata Maori, ekore rawa c whak-.iae ki to talon haerenga i roto i a maiia. Tohe noa niaua kia tukiia nga tangata, kihai ano tera i whakaae. " Whaivrhai tomi tc koreiorcro" i nuiri iho o tc tangilianga j ko matou Pakeha i haerere kite niatakitaki Whakapai lonu niaua ki nga ngakinga o taua wahi, lieoi ra ano nga mara papai i kitea i te haerenga niai i Akarana, a—tae noa ki Taupo. Ka niutn tc titiro i taua wahi hoki ana ki le nohoanga; ko Iwikau ratou j ko nga hoa i mahiie atu, i whakarerea atu ano hoki a Perikawau liei whakarongo i te tukunga iho o nga korero, hei kauc akc nga rongo ki a maua. No te rougonga o te tvahine o Tuhalia, lie mate paraoa ta maua, ka hmihia he witi ki (ana mira ringaringa, ka hoake ki a matou. Maiie taua paraoa i ora ai, kua pan atu ra hoki tc mea tango niai o te kainga, i te roa o te ara, lie paraoa pai tera, i lua mango ia. 1 whakahokia tc alaivliai a taua tvahine e matou, ki tc tupeka, me era mea iti e painga ana c te tangata noho mauo whenua.