PUKE TAHURI.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 4, Issue 65, 19 June 1851, Page 2

PUKE TAHURI.

Pouri pu ana te ugakau i te tukunga atu ki nga kai titiro nupepa rongo o te Puke Mariao i tahuri nei kite akau e te tai-tuauru. Ko te" Aremene" te ingoa 0 tonei n:ii ; :'/> <> nga rcpo. lo rangatirn o rmigi, ko Alona lie Kanotc Ilakoate. K» nga korcro cnci kua rnngona e niatou. 1 tiihuri ki to Tai-tuauru, ki l'ipiro, \ pa'iaki atu o Alaimganui, L to taki»va <> nga awa <> Kaipara,-o ilokianga, 1 i«re mai tana puke i Ilopa Taone, e anga ana ki Ilokianga. l'o torn i maim kau ai 10 puko ra, lioro lio muri o to parat a ; 110 to 4 o nga ra o Ic mamma, ka pangia oto liati puki-rikoii raj to iiiamao atu i) to ono i to panya o tc lian, etoru te kau maero, e wlia ra iioi. o paoa I: acre tin ana tc puko ra i to paki, wjiaka-te-tuawlumu. Maoro >aw a ake ki to wailiapc, kua lulata kii'.ta, ka tipatia, lo taoa lo kawe ; ko to ail o te morula, ko to koringa o tc li.iu, to piitu Wliakamatamatau noa ki i<- -.vhakakake. ii!cal>a, ka liaoiv ka paea. No to pallia kilo ngani o uta, ka kitea, i koro o taoa to wliakupiita, whakaiikaia ana te ilm kite one, tulaia atu ana kia loro. Ka wliakakuku kiuta, lie tai tuluki, ka pa i roira kit" iwn o nga liaora ote ata. 1 kau ia nci otalii o nga tangatn ki to wai, i tiiku'.ukna ra lioi nga poti; kiliai maimi i ata marania ki era. 15 tutu ana to jiuoliu ii u: moana; mc Ilea —mo ana noa atu to ugaui u taupoki mai ana; rokolijyiga i 11.»L niVVA il "gata i whakaroro i to puko, tc Kau ma run i paremo, to kau ma rua i niato, a upoko, a ringa, a wac-' wac. Ale lie ni.;n i wliakamanawamii rat u ki to t.itaii i tc tiinunga o te tai, ponoi pea, kiliai i taka kite po. Ka liaore ka limit te tai, ka ti'alia tc puko, tona o akina c tc iignru, wabi ke te papa-takatakalii, titaritari ana, pnoa atu, tanumia ilio otc olio. Ka liiiniiti to wai, ka hapainga kiuta tana iwi; ko nga tannga katoa, ngaro ilio ki ie wai, i tc o uga papa, mini ilio to okonga. Kotalii waliinc rangatiru o taua puko, lie tilm no tetalii o nga Api'ia, i ora mai tora. lie mokopuna ia no Kaliaia Howi, totahi « nga Kawana o Ilopa Taone i limit ai. Tauliou katoa ratou ki tora taliatalia ; liaer i're ana, a—pa noa ki nga tangata o Ngaiiapa ; ka wliakaarolia Imki tana iwi, kawea ana ki Okaro nolio ai. l!o nui to utawliai o i\latiu ratou ko omi tang.ita ki o numi maiuiwhin. Koilica lioki ra ton i inoa to owlia—kitca ana ki Okaro i te tacnga akc o tora iwi mal uiaitliuu. II" ji(ii to mafou almaroki ki tj tiiliilulii ito arolia ponoi. Ko to rua tenoi " i.ga pan«:i o to pone ki re tulii ilio i nga

I malii atawhai o nga lioa Maori, kite ; liunga taliun. Tc men i (iuo pai ai matou i tenei walii, kua whakakiiea tenei ata • whai ki nga tangata o tctalii o nga iwi tino rangatira o te ao—lie iwi lauhoii ki ' a rntou- Ko tc rongo oto atawhai o nga ! tangata Maori ki tenei liunga, kapaku kite Inninga ote ao; kawhaka pai te tok/nnaha, kuuiea, " ko te malii tonu tend ote iwi e ■ nicinga nei, lie huugatino kuare rat >u." ! E liavi ana nintou no te mca.kua tiroliia tenei malii tika c tcra tangata pai, e le Kawaim-tuaiiia; a, kua mea ia, kia ttikua ' atu ki a Matin nga pauna nioui kotalii te kail, ko te iraiuutii o tana rangati ra i liaere mai ki Akarana nei, kite aralii niai i ngil A ]>ilu\ Wiwi, hoi korero i t > ratou mate. Tenei te maiii n< i te Kawana-tuariia kite whakaliaukiarapua ke tikangahei whakauraora kau ake i nga tangata o te puke talmri. Ko nga Apilia o te 58 o nga lioia, nie nga Apilia o te puke o te Kuini, a te " Ngaro" e malii ana nuo. Ko To Paraniwi, ko Rata Tainiliana, ko Te Huka ,kua lioo ki I'itoeloe, i te kikitanga o Waitemata, kite kawe kakalin. kite kawa kai. Mil tc tangata Maori e kawe atu kite tuauru kia we tc hunga talmri tc tae mai ki Akaraiui. Tenei te taka nei te tangata i tc nohoanga 1110 te liunga ra ; kua tuku-i o Milii Winiata etabi kakalui mo te wahine rangatira e m>ho nlai nei. Ko te wliare koliatui te l'araki, kua wlmkawateatia liei nohoanga 1110 nga kauboe o te puke ra. Ko nga apilia lioki iho, me nolio ki nga liailiana o nga lioi i; ko nga apilia kake ake e nolio ki nga apilia niaia o to 5S ; ko la to toa malii tenei e tika rawa ai ia, lie aroha tetalii ki tctalii. lie liari ake koa nana ki nga tciiia Mauri kua tango nei i era tikanga pai, ki'iai nei i kapea te arolia; olira, i wliakau ki tera kupu " kia arolia ki to lioa ano kn koe."